Stuwwal Muiderberg

Overzicht aardkundig erfgoedKaart: Aardkundig Erfgoed

Samenvatting

In het noorden van Muiderberg ligt een stuwwalrestant, met een klif van ongeveer 5 meter hoog. Deze klif is ontstaan door stormen vanuit de Zuiderzee, waarbij de stuwwalrand is aangetast.

Aardkundig fenomeen (primair)

stuwwal

Overige aardkundige fenomenen

dekzandrug, klif, kolk / wiel

Periode(s)

Pleistoceen - Laat-Saalien
Pleistoceen - Weichselien
Holoceen

Gevormd door

golven, getij, landijs, wind

Kenmerkendheid

De klif en stormrug van Muiderberg heeft zijn originele vorm, omdat er geen zandwinning heeft plaatsgevonden, wat uniek is voor kliffen en stormruggen van de Nederlandse kust.

Ontstaansgeschiedenis

Tijdens de voorlaatste ijstijd (het Saalien, 150.000 jaar geleden) bereikte de Scandinavische ijskap Nederland, en reikte daarbij tot aan het Gooi. De ijslob lag in de Gelderse Vallei en stuwde vanaf daar bestaande grofzandige rivierafzettingen op tot de stuwwallen van de Utrechtse Heuvelrug. Een naastgelegen ijstong lang ter hoogte van Amsterdam. De stuwwal die hierbij ontstond is grotendeels geërodeerd, maar nog voor een deel in de ondergrond aanwezig, de Muiderberg is daar een klein restant van.

In de laatste ijstijd (het Weichselien, 115.000-11.700 jaar geleden), bereikte het landijs Nederland niet, maar was het wel zeer koud. De poolwinden, tijdens deze periode, zorgden ook voor de afzetting van dekzand in het gebied. Tijdens het Holoceen warmde het klimaat op en is er op de stuwwal veldpodzol gevormd.

Al sinds ongeveer 6000 jaar geleden werd er veen afgezet in het gebied. Veenvorming was continu tot ongeveer 2000 jaar geleden toen de invloed van de Zuiderzee toenam. Door de toenemende invloed werd veel veen afgeslagen. Hierdoor ontstond er een klif ten noorden van Muiderberg met een hoogteverschil van bijna 5 meter. Voor deze klif is een stormrug afgezet die ongeveer 500 meter lang is en tussen de 10 en 20 meter breed. Tijdens stormen werd de klif geërodeerd en werd het grove zand van de stuwwal, het grind samen met schelpen opgeworpen voor de klif. Telkens als er weer een nieuwe storm was werd er een nieuwe opgeworpen laag afgezet, waardoor de breedte en hoogte van de stormrug toenam.

Huidige aardkundige processen

Geen.

Bodems en waterhuishouding

De bodem bij Muiderberg bestaat uit veldpodzolgronden, koopveengronden, overslaggronden en knippige poldervaaggronden.

Relatie met archeologie en cultuurhistorie

Bij Muiderberg is er een Midden-Paleolithicum Keilmesser gevonden.

Verder lezen

Swinkels, D., Timmerman, H. en Balsem, T. (2004) Bijlagerapport Actualisatie Intentieprogramma Bodembeschermingsgebieden (Ed B.B.i.o. Provincie Noord-Holland, afdeling Milieubeheer & Bodemsanering). De Straat Milieu-adviseurs B.V. Bijlagerapport
Muiderberg klif en stormrug
De Gans, W. en Bunnik, F.P. (2005) Resten van stormruggen rond de voormalige Zuiderzee. Grondboor en Hamer, 5/6.
Koopman, S. & A. Pfeifer (2012) De paleogeografische ontwikkeling van Gooi en Eemland sinds het Laat-Saalien Grondboor & Hamer, Volume 66 - Issue 3 p. 267- 275,

Overlap met eerder benoemd aardkundig erfgoed

NH65 (Muiderberg)
Van Beusekom (2007): NH39 (onbenoemd)

Tekst: Eva Barning (VU)

Zie ook

Aardkundig erfgoed

Stuwwallengebied 't Gooi

Artikelen

Hoort bij deze thema's

Trefwoorden

Saalien, Weichselien, Holoceen, stuwwal, klif, stormrug, dekzand, wiel

Begrippen

stuwwallen

Specialist(en)

Harm Jan Pierik

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.