Beeldhouwkunst (deelcollectie)

Introductie

De collectie beeldhouwwerken bestaat uit ongeveer 3600 werken. Deze dateren van vóór 800 na Christus tot het begin van de 21e eeuw. De collectie is een gevarieerd geheel van oude en moderne vrijstaande beelden, reliëfs en sculpturale bouwfragmenten. Op grond van de toegepaste techniek worden ook tuinvazen en fonteinen tot deze categorie gerekend.

NK3304
NK3304
Theo Niermeijer, Tantra kolom (ca.1974), ijzer, 91 x 66 x 35
Theo Niermeijer, Tantra kolom (ca.1974), ijzer, 91 x 66 x 35

De beeldhouwwerken in de collectie zijn van steen, hout, ivoor, klei, gips, brons en diverse andere (niet-) edele metalen. Ze zijn vervaardigd met technieken als hakken, snijden, modelleren, gieten en drijven.

Verre Oosten en Afrika

De collectie bevat een aantal bronzen, houten en ivoren voorwerpen uit het Verre Oosten (onder meer Japan, China en India) en Afrika die op grond van hun herkomst als een aparte groep worden beschouwd. Voorwerpen van vóór 800 betreffen fragmenten van de Romeinse Sint Servaasbrug in Maastricht. Deze is in de oorlog opgeblazen en de fragmenten zijn na de oorlog opgebaggerd uit de Maas.

Bruiklenen

De voorwerpen verkeren over het algemeen in goede staat. Veel grote objecten zijn te leen gegeven aan musea en instellingen in Nederland. Dit omdat ze ooit als opdracht voor die instellingen (of hun voorgangers) zijn gemaakt. Ze zijn vanaf het atelier van de kunstenaar direct naar de bedoelde plaats gegaan. In de jaren 70 van de vorige eeuw is voor tentoonstellingen veel sculpturale kleinkunst aangekocht. In de decennia daarna zijn er veel moderne stukken aangekocht van kunstenaars die niet onder de klassieke term ‘beeldhouwkunst’ vallen te rangschikken.

Over deze deelcollectie

Depotschatten

Tot de hoogtepunten van de collectie horen de gebeeldhouwde fragmenten uit omstreeks 1450 uit de Nederlands Hervormde Kerk in Kerkdriel. Deze zijn in 1952 - toen de in de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen kerk werd gesloopt – bij de Rijksdienst ondergebracht.

Van iets latere datum (ca. 1475) dateert een ander juweeltje: een bijna levensgroot beeld uit van de heilige Florian (NK3304), in Romeinse uitrusting, met aan zijn voeten een burcht met kantelen die hij – schutspatroon van de brandweerlieden - voor brand zal behoeden.

Uit het einde van de negentiende-eeuw dateren fraaie afgietsels uit het atelier van architect Pierre Cuypers: madonna’s met kind, borstbeelden van eigentijdse beroemdheden, putti en heiligenbeelden.

Van de eigentijdse beelden zijn de werken - prachtige koppen, plaquettes en wandplastieken - van Johan Polet vermeldenswaard. Een fraai exemplaar uit latere jaren is de Tantra kolom van Theo Niermeijer uit ca. 1974 (K78013), in 1978 aangekocht als onderdeel van de Nederlandse bijdrage voor de Kleinplastiek Biënnale in Boedapest.

Herkomst

De herkomst van de collectie is zeer divers. Zo zijn er opdrachten gegeven en aankopen gedaan, zijn er schenkingen en legaten geaccepteerd en heeft tussen 1949 en 1987 de Beeldende Kunstenaarsregeling (BKR) veel beeldhouwwerk binnen de rijkscollectie gebracht. Verder zijn er stukken afkomstig uit recuperatie en uit de collecties van Willem van Rede en van Lambert van Meerten. Tot slot zijn er veel werken overgedragen van andere beheerinstellingen.

Relatie met andere collecties

De ‘verzameling’ beeldhouwkunst is niet met een vooropgesteld idee samengesteld. Van een samenhangend geheel dat een relatie heeft met andere collecties van de Rijksdienst is dan ook geen sprake. De collectie oude beeldhouwkunst wordt in tijd afgebakend van 800 tot 1900. De beeldhouwkunst van na 1900 wordt onder moderne kunst gerekend. Losse elementen vormen soms een goede aanvulling op werk in Nederlandse musea.

Zoeken in deze deelcollectie

Op collectienederland.nl is deze deelcollectie te doorzoeken.

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 3 mei 2023 om 14:34.