| Voorkeurslabel | gevelankers |
|---|---|
| Definitie | Gevelankers zijn doorgaans smeedijzers ankers die balken van balklagen of kappen of een muurstijlen verbinden met de gevels. Vaak zijn de ankers sierlijk gesmeed en voorzien van letters of cijfers. Gevelankers kunnen ook van versierd gietijzer zijn. (Haslinghuis) |
| Bron | https://thesaurus.cultureelerfgoed.nl/concept/cht:32cf03cd-90e5-49bd-bcf6-dfc2984fcb55 |
Driehoekige top van een muur of houten wand, die voor het dak is geplaatst, later in het bijz. de gehele driehoekig afgedekte voormuur van een huis of de voormuur in het algemeen, ook als de muur horizontaal is afgedekt. Tenslotte wordt van voor-, achter-, zij- en brandgevels gesproken. Zonder nadere aanduiding betekent gevel echter voorgevel. De esthetische werking van de gevel berust grotendeels op de verhouding en verdeling van gesloten en open partijen (dammen, vensters) en op de geleding: horizontaal door lijsten, friezen enz., verticaal door zuilen, pilasters, risalieten.
Gietijzer is hard, bros en niet smeedbaar ijzer, verkregen door ruwijzer in een koepeloven te smelten. Soms wordt er kalksteen aan toegevoegd, waardoor het ijzer wordt gezuiverd van zwavel, fosfor e.d.. Het wordt sedert de vijftiende eeuw toegepast. Het gietijzer kreeg vooral in de negentiende eeuw ruime toepassing voor talrijke onderdelen in de bouw, zoals ankerrozetten, goten, kaponderdelen en kolommen, maar ook voor bruggen, grafmonumenten, plantenkassen en zelfs hele gebouwen, zoals het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam (1861). Elementen voor vuurtorens werden eveneens van gietijzer gemaakt en op de bouwplaats gemonteerd. De laatste ijzergieterij van belang in Nederland werd in 1983 gesloten. (Haslinghuis)
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 20 jun 2023 om 08:33.
