Haastrecht - Hoogstraat 166 A - Museum Paulina Bisdom van Vliet

(512489) monumentenregister Monumentnummer: 512489

Introductie

In het Museum Paulina Bisdom van Vliet in Haastrecht blijft alles op zijn plaats na het overlijden van de laatste bewoonster in 1923 – precies zoals zij dat bij testament bepaalde, een omvangrijke collectie inclusief een grote hoeveelheid aan woontextiel.

De Bisdom van Vliet. Foto door Ronald Tilleman, 2017. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

De grote salon. Foto door Ronald Tilleman, 2017. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

Datering: 1875
Rijksmonument sinds: 11 oktober 1966

Auteur: Dorothée Koper

Deze tekst is afkomstig van de niet meer bestaande website Monumentale Interieurs (monumentaleinterieurs.nl) en dateert uit circa 2019. Het platform Monumentale Interieurs was onderdeel van het Programma Interieurs (2015-2019) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Heeft u aanvullingen of verbeteringen? U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Oud geslacht

Omstreeks 1875 bouwt een onbekende Haagse timmerman in opdracht van burgemeester Marcellus Bisdom van Vliet een voornaam woonhuis in de Hoogstraat op de fundamenten van het zeventiende-eeuwse familiehuis. De opdrachtgever is een telg uit een oud geslacht van kooplieden, grootgrondbezitters en regenten. Marcellus overlijdt echter in 1877, waarna het huis met de uitgestrekte tuin, en bezittingen elders in Nederland in handen komen van zijn enige dochter Paulina. Na gereedkoming betrekt zij het huis samen met haar man, Johan le Fèvre de Montigny. Johan overlijdt enkele jaren later, in 1881, en vanaf die tijd bewoont Paulina het huis alleen, ruim 40 jaar. Na haar overlijden in 1923 blijven woning en interieur onveranderd.

Wooncultuur regentenfamilie

Het huis is een afspiegeling van de wooncultuur van een klassieke regentenfamilie met de vele, gedurende ruim 300 jaar verzamelde familiestukken in een laat 19de-eeuwse setting. Paulina besteedt haar hele leven veel zorg en aandacht aan de aankleding en inrichting van haar huis en tuin. De vertrekken op de beneden- en bovenverdieping richt zij in naar de mode en smaak van die tijd. Het interieur is tot in de puntjes verzorgd. Paulina voegt vele aankopen toe aan het oude familiebezit, waaronder een neo-Queen Anne ameublement van de Haagse firma Horrix. Deze set, aangeschaft bij het huwelijk in 1869, staat in de kleine salon.

Omringd door een overdaad aan textiel

Karakteristiek zijn de met Chinese borden gedecoreerde wanden op diverse plaatsen in het huis. In die tijd modieus en veel voorkomend, tegenwoordig zijn zulke wandpatronen van eeuwenoud Chinees porselein heel zeldzaam. Minstens zo bijzonder is de uitzonderlijk goed bewaarde stoffering: raam- én deurgordijnen, gordijnkappen, embrasses of gordijnkoorden, passementen en kwasten, traplopers, vloer- en tafelkleden, en diverse meubelen met hun originele bekleding.

Ook allerlei andere voorwerpen, die elders vaak verloren gingen, zijn bewaard, zoals serviezen, tafelgarnituren, schoorsteenstellen, en een deel van Paulina’s kleding, restanten van de rollen papierbehang, allerlei preciosa waaronder zilveren miniaturen, en het huisarchief. Ook alledaagse objecten als haardstellen en olielampen zijn erin het huis terug te vinden.

Imposant portret

Regelmatig ontvangt Paulina in dit overdadig ingerichte interieur haar gasten. Onder hen ook kunstenaars die zij kent door haar lidmaatschap van het Haagse schilderkunstig genootschap Pulchri Studio. Een stille getuige van Paulina’s artistieke belangstelling is het imposante portret uit 1892, dat Thèrese Schwartze (1851-1918) van haar maakt. Schwartze is op dat moment een zeer gewilde schilderes, die veel prominente Nederlanders portretteert, onder wie een aantal leden van de koninklijke familie. In diverse Nederlandse musea zijn haar schilderijen te bewonderen.

19de-eeuwse tijdscapsule

Alle vertrekken in het huis Bisdom van Vliet ademen nog de eclectische, rijk gestoffeerde negentiende-eeuwse sfeer. Het huis is uitzonderlijk compleet en daarmee een unieke tijdscapsule. De samenhang van dit interieurensemble wordt bepaald door continuïteit van bezit en gebruik van deze welvarende Zuid-Hollandse familie. Het hele ensemble is bij elkaar gebleven door de testamentaire bepaling van Paulina Bisdom van Vliet. Het geheel wordt beheerd door de Stichting Bisdom van Vliet, die de wensen van Paulina behartigt en huis, tuin en interieur optimaal in stand houdt en voor geïnteresseerde bezoekers openstelt.

Bronnen en verwijzingen

Bibliotheek RCE Burkom, F. van, K. Gaillard, E. Koldeweij e.a. (Red.) (2001). Leven in toen. Vier eeuwen Nederlands interieur in beeld (pp. 196-197). Amsterdam-Zwolle: Stichting Manifestatie Historisch Interieur.
Bibliotheek RCE Laan, B. (2010). Museum Bisdom van Vliet Haastrecht. Amsterdam: Stokerkade Cultuurhistorische Uitgeverij.

Zie ook

Monumenten

Artikelen

Hoort bij deze thema's

Meer informatie Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.