Hertenkampen - locaties

Introductie

Nederland telt meer dan tweehonderd hertenkampen die zich op verschillende locaties bevinden. Ook internationaal zijn ze een fenomeen. Zo kennen Engeland, Duitsland, Spanje, Japan en Indonesië ook hertenkampen.

Een ansichtkaart waarop verschillende mensen te zien zijn die naar de herten kijken, aan de andere kant van het hek.

Historie

De oudste hertenkampen waren meestal rechthoekig. Deze formele vorm is op historische kaarten en tekeningen te zien, zoals op die van Kasteel Heemstede bij het Utrechtse Houten. In de negentiende eeuw kregen nieuwe hertenkampen vrijere, natuurlijkere plattegronden, toen tuinarchitecten ze ontwierpen als onderdeel van een landschappelijk park. Vaak betrof het een integraal ontwerp, met een hertenhuisje, een waterpartij, een hekwerk en wandelpaden. Soms hebben de architecten gebruikgemaakt van al bestaande, bijzondere onderdelen van het terrein, zoals een riviertje, een vijver, een sloot of oude bomen. In de twintigste eeuw kregen veel nieuwe, eenvoudige, openbare hertenkampen weer een rechthoekige opzet, zoals voor de negentiende eeuw gebruikelijk was.

Buitenplaats

Op de buitenplaatsen ontstonden de eerste hertenkampen. Sommige zijn te bezoeken, zoals die van Fogelsangh State bij Veenklooster. Deze kamp stamt uit de eerste helft van de negentiende eeuw. Ook de hertenkamp op landgoed Elswout is te bezoeken, bij Overveen in Noord-Holland. De laatste is ingericht tussen 1812 en 1844 en daarom een van de oudste van Nederland. In deze periode is bovendien een van de eerste hertenkampen op openbaar terrein gecreëerd, in de Haarlemmerhout. Op buitenplaatsen en landgoederen kunnen onderdelen nog herinneren aan oudere, nu verdwenen hertenkampen.

Bos

De hertenkampen in of aan de rand van een bos of ander natuurterrein zijn vaak begroeid met oude bomen. Deze maken de plek extra aantrekkelijk. Een van de oudste is de hertenkamp in de Haarlemmerhout. Deze is in 1828 ingericht.

Park

Regelmatig maken hertenkampen onderdeel uit van een park in een stad of een dorp. Dat kan een wandel-, stads-, volks- of singelpark zijn. De eerste soort is bedoeld om in te wandelen, de tweede voor meer soorten ontspanning, de derde ook nog voor sport en de vierde typering geeft de plaats aan: de voormalige stadswallen. Deze parken zijn vaak aangelegd naar ontwerp van een tuinarchitect. Hertenkampen in singelparken, zoals in het Kronenburgerpark in Nijmegen, zijn uiterst zeldzaam, in tegenstelling tot kampen in de andere soorten parken. Een voorbeeld van een stadspark is Park Merwestein in Dordrecht, uit 1885. Na de verwoestingen tijdens de Tweede Wereldoorlog is de hertenkamp hier opnieuw ingericht.

Bebouwde omgeving

Hertenkampen zijn relatief vaak een zelfstandig groenelement van de binnenstad, of daarbuiten van woon- en villawijken. Deze terreinen dateren allemaal uit de twintigste eeuw, zoals de hertenkamp in Veendam, in Groningen. Deze hertenkamp is tussen 1915 en 1920 aangelegd in een nieuwe woonwijk.

Zorginstelling

Aardig wat ziekenhuizen, jeugdinstellingen, kloosters, herstellingsoorden, bejaardenhuizen en aanverwante instellingen beheren een hertenkamp ter afleiding van de patiënten of bewoners, als een soort bezigheidstherapie. Vaak zijn hier ook andere dieren aanwezig. Deze terreinen zijn allemaal in de twintigste eeuw gecreëerd. ’s Heeren Loo bijvoorbeeld, een instelling bij Ermelo op de Veluwe voor mensen met een verstandelijke beperking, kreeg begin jaren dertig een hertenkamp.

Overige locaties

Ook op andere plaatsen is soms een hertenkamp aangelegd. Zo liggen er hertenkampen bij kinderboerderijen, bij de standerdmolen in Mierlo in Noord-Brabant en op een voormalige militaire locatie, Stützpunkt Groede in Zeeland. Enkele dierentuinen hebben een hertenkamp als onderdeel van het geheel. Daardoor zijn deze heel anders ingericht dan andere hertenkampen.

Vragen, verbeteringen of opmerkingen?
U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 30 sep 2022 om 02:05.