Hertenkampen - onderhoud

Introductie

Bij onderhoud en herstel is het belangrijk de authentieke onderdelen van de hertenkamp op hun waarde te schatten. Behoud en repareer oorspronkelijke onderdelen die er slecht aan toe zijn, zoals houten hekwerken. Dat is beter dan ze te vervangen door goedkopere, moderne oplossingen die niet bij het karakter van de kamp passen. Onderzoek hoe ooit weggehaalde originele onderdelen eruitzagen, zodat ze weer in de juiste stijl gemaakt kunnen worden.

Een vervallen hertenhuisje. Het huisje is gemaakt van boomstammen en staat in een ruig grasgebied. Op de ene kant van het dak ligt geen stro meer. Op de achtergrond staan hoge kale bomen.De foto is zwart wit.
Een hertenhuisje in een ruig grasgebied. Het huisje is gemaakt van boomstammen en heeft een dak van stro. De bomen achter het huisje staan in bloei.
Tweemaal het hertenhuisje uit 1893 op de buitenplaats Zeeduin in Oostkapelle. Eerst in 1985, een meter weggerot, en vervolgens in 2001, weer op oorspronkelijke hoogte

Onderzoek

Bouwhistorisch en bouwtechnisch onderzoek vormen een goede basis waarop een restauratieplan voor een hertenkamp gemaakt kan worden. Er zullen ongetwijfeld vergeten oude reparaties, veranderingen of uitbreidingen aan het licht komen die van belang kunnen zijn. Tegelijkertijd brengt het onderzoek de staat van onderhoud nauwkeurig in beeld. De tand des tijds kan grote invloed hebben gehad op een hertenkamp, vooral als er langere tijd geen onderhoud is gepleegd. Zo bleek bij onderzoek in Zeeland een hertenhuisje ruim een meter lager te zijn geworden.

Materiaal

Bij de aanleg van historische hertenkampen zijn de bouwwerken en hekwerken vrijwel alleen van natuurlijke materialen gemaakt, zoals hout, riet, leem en waar nodig baksteen en ijzer. Zij zorgen voor een zo natuurlijk mogelijke overgang van natuur naar hertenkamp. Dit uitgangspunt hoort richtinggevend te zijn bij herstel, vervanging en uitbreiding. Gebruik dus zo veel mogelijk de oorspronkelijke, natuurlijke materialen, ook met doelmatig onderhoud in gedachten. Gewapend beton hoort meestal niet thuis in een hertenkamp.

Kleur

De kleuren van de onderdelen van een hertenkamp, zoals het hekwerk en het hertenhuisje, sluiten zo natuurlijk mogelijk aan bij de kleuren van de omringende natuur. Houten onderdelen, mits goed afgedekt, worden vaak niet geschilderd. Zij ondergaan in de loop der tijd een natuurlijk verouderingsproces, dat gepaard gaat met een verandering van kleur. Moet het hout toch geconserveerd worden, dan hebben gifvrije natuurverven de voorkeur.

Storm

Bij storm is waakzaamheid geboden. Bomen kunnen omvallen of takken kunnen afbreken en het hekwerk beschadigen. Het gevaar dreigt dan dat de herten ontsnappen. Het vergt veel inspanning en kosten om de dieren weer terug op de weide te krijgen. Snel herstel is dus van het grootste belang.

Vandalisme

Veel hertenkampen hebben zo nu en dan te maken met vandalisme. Vooral houten onderdelen moeten het dan ontgelden. Ook roof en het verwonden van herten is een terugkerend probleem voor beheerders. Toezicht is daarom onontbeerlijk voor het voortbestaan. Bij vernielingen kan een reeks foto’s en tekeningen een prima steun zijn bij herstel en reconstructie van onderdelen van de hertenkamp. Het kan handig zijn om voor forse herstelwerkzaamheden de hertenkamp voor een beperkte periode te sluiten. Lawaai en onrust veroorzaken stress bij de herten. De kans is dan groot dat ze ontsnappen. Een goed omheind grasveld in de buurt kan in dit geval dienen om de herten kortstondig te huisvesten. Tijdelijke sluiting is ook aan te raden als de ondergrond moet herstellen.

Aanpassingen

Houd bij aanpassingen het karakter van de hertenkamp helder voor ogen. Speeltoestellen, een winkel, een terras, een aanvullend schuurtje, andere soorten dieren en stenen paden doen hier afbreuk aan. Waak voor langzame verrommeling, ook bij goed bedoelde schenkingen in natura.

Nieuwe eigenaar

Als de eigenaar, zoals de gemeente, de kosten voor onderhoud en herstel niet meer kan of wil opbrengen, valt het te overwegen om de hertenkamp in een stichting onder te brengen. Vaak zijn er rond een hertenkamp veel betrokkenen die zich willen inzetten voor het behoud, beheer en onderhoud.

Vergunning en subsidie

Voor restauratie (werkzaamheden die het normale onderhoud te boven gaan en noodzakelijk zijn voor herstel) van beschermde monumenten is een omgevingsvergunning vereist. Voor normaal onderhoud (noodzakelijke reguliere werkzaamheden die gericht zijn op het behoud van monumentale waarde) is niet altijd een vergunning vereist. Voor gemeentelijke monumenten of provinciale monumenten kunt u contact opnemen met de gemeente. Voor werkzaamheden ten behoeve van de instandhouding van een rijksmonument kan de eigenaar in veel gevallen subsidie aanvragen.

Vragen, verbeteringen of opmerkingen?
U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 27 okt 2022 om 02:01.