Isolatiesysteem - dampdicht of dampopen capillair actief
Introductie
Het isoleren van historische gebouwen vraagt om een zorgvuldige aanpak. Daarom is het belangrijk een passend isolatieontwerp op te stellen, waarbij je de plaatsing van de isolatie, het isolatiesysteem en het isolatiemateriaal bepaalt. Of er mogelijkheden zijn om te isoleren is afhankelijk van de cultuurhistorische waarde van het gebouw. Dit is de basis bij de keuze om gebouwdelen wel of niet te isoleren. Er bestaan drie isolatiemethoden: dampdicht, dampopen en dampopen capillair actief. In de praktijk blijkt er echter verwarring te bestaan over de verschillen daartussen. Dit artikel gaat dieper in op dampopen en dampopen capillair actieve methoden, de specifieke eigenschappen en waarop te letten bij de materiaalkeuze en toepassing ervan.
Dampdicht en capillair actief systeem
Capillair actieve isolatiemethoden, die bestaan uit een isolatiemateriaal met een hoge buffercapaciteit voor water, werken anders dan traditionele isolatiemethoden, die bestaan uit isolatiemateriaal en een dampremmende laag. In het laatste geval is het nadrukkelijk de bedoeling inwendige condensatie te voorkomen. Bij een capillair actief systeem is inwendige condensatie vaak onvermijdelijk, maar dat geeft meestal geen schade. De gebruikte materialen kunnen het water namelijk goed opnemen en herverdelen naar binnen toe. Vochtproblemen zullen daardoor kleiner zijn.
Spraakverwarring: capillair actief of dampopen
In veel brochures wordt gesproken over dampopen isolatie. Deze hebben een laag waterdampdiffusieweerstandsgetal (anders gezegd: ze zijn in staat eenvoudig waterdamp te geleiden). Capillair actieve isolatiesystemen zijn per definitie dampopen. Én ze kunnen water vasthouden en herverdelen. Een voorbeeld zijn isolatieplaten van calcium silicaat. Maar niet alle dampopen isolatiemethoden zijn capillair actief. Neem dekens van minerale wol: die kunnen wel waterdamp geleiden, maar geen water vasthouden. Ze hebben een ander capillair gedrag. Het is belangrijk de verschillen te kennen om voor elke situatie een passende methode te kiezen die op de lange termijn geen bouwfysische problemen geeft. De precieze verschillen en mogelijke gevolgen worden hieronder verder toegelicht.
Materiaaleigenschappen
De belangrijkste eigenschap van elke isolatiemethode is een lage warmtegeleidingscoëfficiënt (het materiaal laat weinig warmte door). Daarnaast vereist een capillair actief isolatiemateriaal een laag waterdampdiffusieweerstandsgetal (het laat makkelijk waterdamp door) en een hoge – maar ook niet te hoge – waterabsorptiecoëfficiënt (het neemt makkelijk water op).
Capillair actief isolatiemateriaal voldoet tenminste aan:
- Hoog waterabsportiecoëfficiënt A= 0,5-1,0 kg/m2s1/2
- Laag waterdampdiffusieweerstandsgetal µ= 5-15.
Afbeelding 1 toont de verschillen voor dampdichte en dampopen isolatiemethoden, waarbij de laatste weer zijn onderverdeeld in volledig capillair actief, gedeeltelijk capillair actief en niet capillair actief.
Opgelegde houten balken
Het is zaak het capillair actieve isolatiemateriaal goed luchtdicht op houten balken te laten aansluiten. Uit onderzoek blijkt dat een zorgvuldige luchtdichting van calcium silicaat isolatiemateriaal rondom de balkkop, bijvoorbeeld met tape en PUR of hennep, belangrijk is om een hoge relatieve luchtvochtigheid bij de balkkop te voorkomen. Zeker wanneer er een luchtdrukverschil over de gevel aanwezig is, wat veel voorkomt.
Wanner kies je een capillair actief systeem?
Een capillair actie isolatiesysteem is ten eerste alleen geschikt voor steenachtig materiaal en wordt alleen toegepast bij steenachtige gevels.
Capillair actieve isolatiematerialen zijn op de markt gebracht om risico’s zoals vorstschade en het rotten van houten balkkoppen te beperken. De werking van capillair actieve isolatiematerialen berust op het herverdelen van condensatie en het transporteren van water naar binnen toe. Daarvoor zijn een hoge waterabsorptiecoëfficiënt en laag waterdampdiffusieweerstandsgetal belangrijk. Het capillair actieve isolatiesysteem is beter in staat om de regenbelasting van gevels te reguleren: het door het metselwerk opgenomen regenwater kan via het capillaire isolatiemateriaal verder naar binnen worden getransporteerd. Dat resulteert in een lagere vochtbelasting van de gevel. Voor een juiste werking van capillair actieve isolatiesystemen moet de binnenafwerking ook dampopen zijn én blijven. Om die reden bieden fabrikanten vaak één compleet systeem aan: lijm, isolatie en afwerking. Goed om te weten voor de bewoners en bij verkoop iets om door te geven aan de nieuwe bewoners.
Een capillair actief isolatiemateriaal is ook geschikt voor isolatie rondom houten balkopleggingen, mits de kieren rondom zorgvuldig zijn gedicht. Doordat dit isolatiemateriaal in staat is het vocht vanaf het condensatievlak naar binnen te transporteren, kan de relatieve luchtvochtigheid aan het binnenoppervlak oplopen. Dat maakt capillair actief isolatiemateriaal minder geschikt wanneer er aan de binnenzijde vochtgevoelige materialen gebruikt worden of objecten worden geplaatst. Ook de relatieve luchtvochtigheid in de ruimte kan daardoor iets hoger zijn.
Let op:
- Zorg dat kieren en naden rondom balkkoppen luchtdicht worden afgewerkt.
- Voor een goede werking dient het systeem aan de binnenzijde dampopen worden afgewerkt en te blijven. Door een dampdichte verflaag gaat de werking verloren.
- Er zijn ook isolatiematerialen die verkocht worden als capillair actief of vochtbufferend, maar een lagere waterabsorptiecoëfficiënt en een hoger waterdampdiffusieweerstandsgetal hebben. Deze zijn dus niet of beperkt capillair actief. De herverdeling van condensatie is daardoor niet of beperkter mogelijk. Ook gedeeltelijk capillair actieve isolatiematerialen lossen dat probleem niet op.
Wanneer kies je een dampdicht systeem?
Een dampdicht isolatiesysteem kan zowel bij steenachtig als houten materialen worden toegepast. Het systeem is geschikt voor gevels en daken.
Met een dampdicht isolatiesysteem kan worden uitgevoerd met elk isolatiemateriaal in combinatie met een dampremmende laag of klimaatfolie . Zo kun je ook kiezen voor materialen met een goede isolatiewaarde. Daarom is het bij een dampdicht systeem mogelijk om een hogere isolatiewaarde te behalen. Capillair actieve materialen zijn duurder, waardoor een dampdichte voorzetwand altijd goedkoper is.
Wanneer de gevel niet regenbelast is, goed kan drogen en er geen houten balken in de gevel zijn opgelegd, is een dampdicht systeem passend. Mochten er wel balken in de gevels zijn opgelegd, dan is het ook mogelijk om ter plaatse van die balken de isolatielaag achterwege te laten om bouwfysische risico’s te voorkomen. Laat wel altijd de folie doorlopen en verwerk deze damp- en luchtdicht. Bij dakisolatie werk je altijd met een folie, omdat de capillaire werking niet samengaat met het houten dakbeschot.
Let op:
- Breng de dampremmende folie altijd luchtdicht aan.
- Maak de voorzetwand altijd volledig dampdicht en luchtdicht. Voorkom perforaties van de folie, ook na voering. Dit bereik je bijvoorbeeld door een extra ruimte te creëren aan de binnenzijde van de folie voor installaties.
- Besteed extra aandacht aan de plaatsing rondom de balken. Is volledig lucht- en dampdicht niet haalbaar? Overweeg dan om de isolatie ter plaatse van de balkkop achterwege te laten. De dampremmende folie blijft ten alle tijden nodig. Zo verklein je bouwfysische risico’s met aantasting van balken tot gevolg.
Lees verder
Zie ook
ArtikelenSpecialist(en)
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 jul 2022 om 03:01.