Joop van Stigt (1934-2011)
Introductie
Joop van Stigt (Amsterdam 1934 - Amsterdam 2011) was een veelzijdig architect die werkte op het gebied van nieuwbouw, stadsvernieuwing en herbestemming. Tot de jaren tachtig ontwierp hij vooral structuralistische nieuwbouw, daarna legde hij zich toe op het herbestemmen en transformeren van bestaande gebouwen. In de laatste fase van zijn loopbaan werkte hij onder auspiciën van de door hemzelf en zijn echtgenote opgerichte stichting Dogon Onderwijs aan sociale bouwprojecten in Mali, West-Afrika.
Loopbaan
Na technische opleidingen te hebben gevolgd aan de LTS en de UTS behaalde Van Stigt zijn diploma bij de Stichting Vakopleiding Bouwbedrijf. In 1953 werkte hij op het bureau van Alexander Bodon als tekenaar aan woningbouw in Slotermeer en aan het Lumièretheater in Rotterdam. Bij Bodon raakte hij vertrouwd met het modernistische gedachtengoed van het Nieuwe Bouwen. Na zijn militaire dienst startte Van Stigt in 1956 een avondstudie aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam en werkte hij overdag bij architect Jan van der Linden. Evenals medestudenten Piet Blom, Jan Verhoeven en Cees Dam werd hij beïnvloed door Aldo van Eyck en andere docenten van de FORUM-groep, die als reactie op het functionalisme een mensgerichte benadering van architectuur nastreefden en de basis legden voor het structuralisme.
Burgerweeshuis
Tijdens zijn studie werd Van Stigt door Aldo van Eyck gevraagd mee te werken aan de ontwerpopdracht voor het Burgerweeshuis in Amsterdam. Na complexe aanvaringen met de opdrachtgever onderbrak Van Eyck tijdelijk zijn werkzaamheden om naar Afrika te vertrekken. Van Stigt, die in de conflictueuze situaties als intermediair had opgetreden, kreeg de verantwoordelijkheid als opzichter.
Familiebedrijf
Na de oplevering van het Burgerweeshuis in 1960 werkte Van Stigt tot aan zijn afstuderen een jaar later bij Gert Boon. In 1962 startte hij zijn eigen bureau, dat tot een familiebedrijf zou uitgroeien. Zijn echtgenote, Gonny van Stigt-Amesz, was verantwoordelijk voor de boekhouding en zijn broer Willem had de leiding over de bouw. In zijn ontwerppraktijk werd Van Stigt sterk geïnspireerd door de ideeën van Aldo van Eyck en zijn ervaringen in Afrika.
Beton, glas en hout
De eerste opdracht van het bureau was het ontwerp voor de personeelskantine van de Technische Hogeschool Twente in Enschede (1963), waarvoor Van Stigt de A.J. Van Eck Prijs ontving. Daarna volgden projecten als de St. Willibrorduskerk in Amsterdam (1967-1968) en flatgebouwen in de Amsterdamse Bijlmer (1971-1975). Van Stigt onderscheidde zich van de theoretisch opgeleide architecten van de TU Delft door zijn brede praktische achtergrond. Met zijn doelmatige kennis en vaardigheden verwierf hij een bijzondere positie binnen het vakgebied. Hij ontwierp een driedimensionaal modulair bouwsysteem met eenheden van geschakelde vierkanten waarmee telkens weer nieuwe configuraties van ruimte konden worden gecreëerd. Voor de binnen-buitenrelatie maakte hij gebruik van binnenhofjes, verbindingsbruggen en trapjes. Zijn interesse in vakmanschap en natuurlijke materialen kwam tot uiting in zijn gebruik van gewassen beton, grindbeton, draadglas en hout.
Renovatie en hergebruik
Van Stigt ging zich later toeleggen op de realisering van ‘ombouwprojecten’, waarvan die op de Entrepotdok in Amsterdam (1985-1988) het belangrijkste en omvangrijkste was. Renovatie en hergebruik zag hij als de uitdagingen van de toekomst. Zijn expertise op dat gebied zou hij van 1988 tot 1999 als hoogleraar Renovatie en Onderhoudstechnieken aan de studenten Bouwkunde van de TU Delft overdragen. Zijn zoon André, die al langer met zijn vader samenwerkte, zette het bureau vanaf 1999 voort. Joop van Stigt overleed in 2011 op 77-jarige leeftijd.
Objecten
- Personeelskantine Technische Hogeschool Twente, Drienerlo, Enschede (1963-1965).
- Raadhuis, Ter Aar (1965-1970).
- St. Willibrorduskerk/Het Afrikahuis, Amsterdam (1967-1968).
- Sint Rosa Huishoudschool, Amsterdam (1969-1972).
- Flatgebouwen Gouden Leeuw en Groenhoven Bijlmer/Amsterdam (1971-1975).
- Almere Haven en De Werven, Almere (1974-1979).
- Faculteit der Letteren, Leiden (1975-1982). In 2024 getransformeerd door De Zwarte Hond.
- Transformatie Entrepotdok, Amsterdam (1985-1988).
Bronnenlijst
- Steenhuis, M., Joop van Stigt, architect. Werken vanuit een flexibele structuur 1960-1985 (Amsterdam 2014).
- Kalk, E., Bouwmeesters met draagvlak (Amsterdam, 2005).
Dit artikel is geschreven door Eva Villanueva.
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema's Begrippenarchitecten, raadhuizen, Structuralisme en onderwijsgebouwen
PersonenSpecialist(en)Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 24 okt 2025 om 02:22.