Blokzijl - Slingerpad 3 - Joodse begraafplaats

(10489) monumentenregisterMonumentnummer: 10489

Introductie

Datering: 1771
Architect: Niet van toepassing
Rijksmonument sinds: 2 februari 1966

Het toegangshek naar de begraafplaats waarvan de hekpijlers vernieuwd zijn.

Overzicht van de begraafplaats richting de ingang. Duidelijk is te zien dat er niet veel grafmonumenten staan.

Kenmerken

Joodse begraafplaats, aangelegd op de vestingwerken.

Historie

In november 1771 kregen twee Joodse mannen en hun gezinnen toestemming om een stuk grond op de “Zuyden of boomjeswal ter lengte van 40 voeten en ter breedte van voren van 40 voeten” te gebruiken als begraafplaats. Ook Joden van buiten Blokzijl mochten er begraven worden, maar daarvoor moest twee keer zoveel betaald worden. De locatie was op zich bijzonder, want de begraafplaats werd aangelegd op een van de bolwerken van de vesting Blokzijl.

Na 20 jaar moest de begraafplaats uitgebreid worden aan de noordoost- en zuidwestkant tot aan de gracht. Aan de zuidoostkant mocht de afscheiding worden weggenomen. Zo ontstond in 1794 de huidige omvang van de begraafplaats. Tot omstreeks 1920 is begraven op de begraafplaats. Het oudste grafmonument, geheel in het Hebreeuws, is voor Levie van Esso, overleden in 1830. Er zijn 11 grafmonumenten bewaard gebleven op de begraafplaats.

Met de verkoop van de grond waarop de synagoge had gestaan in 1949 aan de gemeente, verplichtte deze zich een ligusterhaag rond de begraafplaats te planten en het ‘altijddurende’ onderhoud te verzorgen van de begraafplaats. De kosten zouden voor rekening van de gemeente zijn.

Rijksmonument

De synagoge van Blokzijl werd in 1923 wel genoemd in de "Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst", maar de begraafplaats niet. De synagoge is in 1925 afgebroken wegens bouwvalligheid. De begraafplaats bleef bestaan en werd met de eerste serie aanwijzingen na de totstandkoming van de Monumentenwet in 1961 aangewezen als rijksmonument.

Huidige situatie

De begraafplaats is toegankelijk via een eenvoudig dubbel smeedijzeren hekwerk met davidster, met ernaast een werkloods behorende bij de gemeentelijke begraafplaats. De begraafplaats is aan 3 zijden omgeven door een lage haag en wordt aan de zuidoostzijde begrensd door een gracht. Aan de noordoostzijde is in 1828 de gemeentelijke begraafplaats aangelegd. In de heg aan deze zijde is een herdenkingsmonument aangebracht voor de slachtoffers van de Holocaust.