's-Gravenhage (Den Haag) - Lange Voorhout 34 - Huis Huguetan

(17705) monumentenregisterMonumentnummer: 17705

Introductie

Zeer groot en rijk 18de-eeuws woonhuis bestaande uit een souterrain en drie bouwlagen onder een met pannen gedekte kap met de nok evenwijdig aan de straat. Zijn naam dankt het huis aan de opdrachtgeefster voor de bouw, Adrienne Marguerite Huguetan. Opeenvolgend door verschillende vermogende families bewoond waaronder Koning Willem I. Vervolgens was hier gehuisvest de Koninklijke Bibliotheek (1819-1982), daarna de Hoge Raad der Nederlanden en tegenwoordig (2024) dient het huis als tijdelijke huisvesting voor de Eerste Kamer. Het huis is tevens een 'canonmonument' voor De Canon van Nederland - Canonvenster 36 - Anton de Kom.

Afb. 1 Voorgevel van Huis Huguetan. 1900. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Afb. 2 Achtergevel van Huis Huguetan. 1937. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

• Datering: 1733 ontwerp, 1734 -1736 bouw, 1760 (vergroting)
• Architect: Daniel Marot, Pieter de Swart (vergroting), Anthonie Ziezenis (Koninklijke Biblioteek)
• Beeldhouwwerk: Jan Pieter van Baurscheidt de Jonge (samen met Marot, middenrisaliet)
• Stucwerk: Carlo Castoldi en Maximiliaan Chiesa
• Houtsnijwerk gevel: Jean Baptiste Robillon & Egidius Schoenmaker
• Metselwerk: Jan Wapperom
• Plafonddecoratie (verdwenen): Gerard Hoet
• Smeedijzeren hekwerken: Daniël Conché
• Tuinontwerp: Pieter van Call
• Bouwstijl: Lodewijk XIV (barok), Lodewijk XVI (uitbreiding voorgevel)
• Rijksmonument sinds: 11 januari 1967

Aanleiding voor de bescherming

Het pand komt voor op de Voorlopige lijst van 's-Gravenhage (1915) en is met de inwerkingtreding van de Monumentenwet 1961 ingeschreven in het rijksmonumentenregister.

Korte bouwgeschiedenis

Het oorspronkelijke huis naar ontwerp uit 1733 van Daniel Marot is vijf traveeën breed. Het is gebouwd in opdracht van Adrienne Marguerite Huguetan. Omdat zij een zorgvuldige boekhouding, "journaels" bijhield, zijn veel van de namen van de ontwerpers en makers bekend. Bij het huis hoorde tevens een grote tuin. Na haar overlijden werd het huis in 1754 gekocht door de buurman Jan Maximiliaan van Tuyll van Serooskerken. Hij kwam in 1760 ook in het bezit van het westelijke buurpand en liet vervolgens de drie huizen samenvoegen. De natuurstenen gevel werd met twee traveeën aan beide zijden vergroot. De architect hiervan was Pieter de Swart. De Swart handhaafde de symmetrische opzet en moest daarom aan de linkerzijde een smalle strook die overbleef opvullen. Dit deed hij in een afwijkend materiaal, baksteen, en met een andere hoogtemaat.

Ten behoeve van latere gebruikers hebben diverse aanpassingen en vergrotingen plaatsgevonden. De eerste aanpassingen ten behoeve van de Koninklijke Bibliotheek zijn ontworpen door Anthonie Ziezenis. Deze zijn niet altijd zachtzinnig geweest, monumentale schouwen zijn verwijderd om er doorgangen van te maken.

Over de (bouw)geschiedenis van het huis, maar bijvoorbeeld ook over de familie Huguetan, of de Koninkijke Bibliotheek zijn in de bibliotheek van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed meerdere publicaties te vinden.

Canon van Nederland, venster 36 - Anton de Kom

In de tijd dat Anton de Kom in Den Haag woonde, was in het huis de Koninklijke Bibliotheek gevestigd. Anton de Kom kwam hier vaak om te lezen. In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw deed hij hier onderzoek voor zijn boek 'Wij slaven van Suriname'. Als kind had hij al geluisterd naar de verhalen van zijn grootmoeder die de slavernij nog zelf had meegemaakt. Dat perspectief vond hij niet terug in de bestaande literatuur. Het inspireerde hem om de geschiedenis te onderzoeken vanuit de beleving van de onderdrukten.

Op 1 juli 1863 werd de slavernij bij wet afgeschaft in Suriname en de Caribische eilanden (toen nog koloniën van het Nederlands Koninkrijk). Een groot deel van de tot slaaf gemaakten moest hierna nog 10 jaar lang op de plantages werken. Dit gebeurde onder staatstoezicht en was om de “schade van deze maatregel” voor de plantagehouders te beperken. Daarom stopte de slavernij voor velen in het toenmalige Koninkrijk feitelijk pas echt in 1873. In zijn boek spreekt De Kom zich uit tegen de koloniale overheersing van Suriname door Nederland en stelt dat ook na de afschaffing van de slavernij het kolonialisme ongelijkheid en racisme in stand houdt.

Bronnen en verwijzingen

• Evelyn C.M. de Regt Monumenten in Den Haag : gebouwen van de Rijksmonumentenlijst / Evelyn C.M. de Regt. - 's-Gravenhage : Staatsuitgeverij. - 1986. - 176 p : ills. : 28 cm
• J.H. Hennis Bouwhistorische documentatie en waardebepaling : Lange Voorhout 34-36 's-Gravenhage, het voormalig Huis Huguetan / J. H. Hennis. - 's-Gravenhage : Rijksgebouwendienst. - 1983. - : ill. tek. : 30
• Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Blog Het leven van Anton de Kom in zeven historische plekken.
• Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland(1915)

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumenten
• Rijksmonumenten - Canonvenster 36 - Anton de Kom

Hoort bij deze thema's

• Canon van Nederland

Beschermd stads- en dorpsgezicht

• 's-Gravenhage - Binnenhof

Begrippen

Vroege Barok en Laatbarok

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---