's-Gravenhage (Den Haag) - Prinsessegracht 30 - Museum Meermanno
< RijksmonumentenMonumentnummer: 17956
Introductie
Het verzamelaarshuis van baron Van Westreenen van Tielandt bevat bijzondere interieuronderdelen en objecten uit de tijd van bewoning en een zeer gevarieerde, door hem samengestelde collectie, die sinds het gebruik als museum in de oorspronkelijke vitrines wordt bewaard.
Kenmerken
- Datering: 1848
- Rijksmonument sinds: 11 januari 1967
Auteur: Richard Harmanni
Deze tekst is afkomstig van de niet meer bestaande website Monumentale Interieurs (monumentaleinterieurs.nl) en dateert uit circa 2019. Het platform Monumentale Interieurs was onderdeel van het Programma Interieurs (2015-2019) van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Heeft u aanvullingen of verbeteringen? U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.
Façade
De neoclassicistische façade van Museum Meermanno is tussen de uniforme vroeg-18de-eeuwse gevels van de Haagse Prinsessegracht een opvallende verschijning. Met zijn naam in hoofdletters hoog in de gevel en over de hele breedte is duidelijk wat zich hierachter bevindt: een museum, geheten Meermanno-Westreenianum, wat een latinisering is van de familienamen Meerman en Van Westreenen. Het gaat om het voormalig woonhuis van Willem Hendrik Jacob baron van Westreenen van Tiellandt, die daar in 1794 als enig kind met zijn ouders is komen wonen. Na zijn overlijden in 1848 laat de baron zijn collecties en vermogen na aan de Staat der Nederlanden met de bepaling dat zijn huis een museum moet worden.
Verzamelaar
Vanaf zijn 12de jaar ontwikkelt Van Westreenen zich tot een verwoed verzamelaar van middeleeuwse handschriften en van boeken en oudheden. Belangrijke inspirator is zijn neef Johan Meerman. De baron erft niet alleen van hem, maar koopt op de veiling van 1824 tevens belangrijke stukken uit diens beroemde bibliotheek. Vandaar dat ook de naam Meerman aan gevel prijkt.
Van Westreenen is als verzamelaar een man van zijn tijd. Als 1ste in Nederland verwerft hij Egyptische oudheden, die na de veldtocht van Napoleon in 1799 veel belangstelling krijgen. Wat betreft Griekse vazen en schilderijen van oude Italiaanse meesters is hij er ook als eerste bij. Ook de Nederlandse prehistorie heeft zijn belangstelling. Zo bezit hij een miniatuur van een Drents hunebed.
Deelcollectie
In 1833 en 1834 reist de baron door Italië waar hij niet alleen diverse echte en vermeende oudheden verwerft, maar ook souvenirs aankoopt zoals een doosje met een afbeelding van de uitbarsting van de Vesuvius in 1834 en een miniatuur van een Venetiaanse gondel. Deze deelcollectie is voor Nederland uniek; een compleet geheel van alles wat aan een Italiëreis herinnert.
Transformatie
Alles wat niet tot de verzameling behoort en niet dient tot berging daarvan wordt na de dood van de baron in 1848 verkocht. Toch bevat het huis nog onderdelen van de oorspronkelijke inrichting zoals een pendule met bijbehorende kandelaars, een staand horloge en een set Hollandse Lodewijk XVI-meubelen ingelegd met Japans lakwerk.
De laat-18de-eeuwse Franse papierbehangsels in de suite op de bel-etage verdwijnen in 1848 achter boekenkasten waardoor ze een eeuw later ongeschonden te voorschijn komen en nu tot de oudste ter plekke bewaard gebleven voorbeelden van ons land behoren.
Boekengalerij
Tegelijkertijd met de renovatie van de gevel in 1851 construeert men op de eerste verdieping aan de voorzijde een indrukwekkende boekengalerij in neo-Griekse stijl. Met door de firma H.P. Mutters geleverde boekenkasten, en met de ijzeren kachels uit paleis Noordeinde, vitrines, tafels en stoelen ademt deze ruimte nog geheel de sfeer van de tweede helft van de 19de eeuw. Rijksbouwmeester Willem Nicolaas Rose ontwerpt in 1866 de achterzaal met cassettenplafond waar de collectie oudheden, munten, penningen en kunstnijverheidsvoorwerpen nog altijd in dezelfde speciaal daarvoor ontworpen vitrinekasten tentoongesteld worden.
Tweede museum
Het museum wordt in 1960 verrijkt met de huisvesting van het Museum van het Boek, dat zich richt op het verzamelen van bijzonder vormgegeven boekwerken. Huis, verzameling en inboedel ontwikkelen zich zo in de loop der tijd tot een museum met een unieke collectie in het interieur van een verzamelaar.
Bronnen en verwijzingen
- Bibliotheek RCE Laseur, W.A. & J. van Heel (1998). Het Museum Meermanno-Westreenianum 1848-1960. Een bijdrage tot de geschiedenis van het museum en zijn bewoners. Den Haag: Lakerveld
- Ekkart, R.E.O. (1984). Een verzamelaar op reis. Baron van Westreenen in Italië 1833-1834. In R. de Leeuw (red.). Herinneringen aan Italië. Kunst en toerisme in de 18de eeuw (pp. 69-75). Den Bosch – Heino – Haarlem: Noordbrabants Museum, Kasteel Het Nijenhuis, Frans Hals Museum
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema'sBeschermd stads- en dorpsgezicht BegrippenMeer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 5 sep 2024 om 03:04.