Koudekerk aan den Rijn - Dorpsstraat - Groot Poelgeest

⇐ (23802) monumentenregisterMonumentnummer: 23802

Introductie

Groot Poelgeest / Huis te Horn. Omgracht rond terrein met aan de zuidoostzijde een veelhoekig torentje, oorspronkelijk de linkerzijde van de poort tot de rond 1740 afgebroken hoofdburcht van het laatmiddeleeuwse kasteel Groot Poelgeest.

Afb. 1 De westelijke poorttoren van de entree tot de hoofdburcht van kasteel Groot Poelgeest vanuit het oosten.Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

• Datering: diverse bouwperioden vanaf circa 1300
• Bouwstijl: n.v.t.
• Architect: n.v.t.
• Rijksmonument sinds: 14 maart 1972

Geschiedenis

Naar verluidt zou er al in de 13de eeuw een kasteel Huis te Horn hebben bestaan op de plek van kasteel Groot Poelgeest, maar daar is verder niets over bekend. Het huidige kasteel is vermoedelijk in het eerste kwart van de 14de eeuw gebouwd door de familie Van Poelgeest. Het wordt in 1326 voor het eerst genoemd. Het kasteel bestond uit een ronde hoofdburcht met ten zuidoosten daarvan een voorburcht. De belangrijkste wijziging onderging het kasteel in 1605 toen het na een verwoesting werd herbouwd en het zijn grootste omvang kreeg.

Na 1717 raakte het kasteel in verval en werd voor 1746 afgebroken op de poorttorens van de hoofdburcht na. De rechter poorttoren werd rond 1840 afgebroken, waardoor nu alleen de linker nog bestaat.

Omschrijving

Van kasteel Groot Poelgeest rest het ronde omgrachte terrein waarop de hoofdburcht heeft gestaan. Aan de zuidoostzijde staat aan de rand van het terrein nog de veelhoekige westelijke poorttoren. Van de voorburcht is het omgrachte terrein ten zuidoosten van de hoofdburcht nog aanwezig.

Omgeving

Ten zuidwesten, buiten de gracht, ligt een bijgebouw dat als koetshuis bij het kasteel behoord zou hebben.

Bronnen en verwijzingen

• Beelaerts van Blokland, W.A., ‘Een ongeval op Groot-Poelgeest’, in: Leids Jaarboekje, 1912, 150-152.
• Beeldbank RCE Meer afbeeldingen van dit rijksmonument
• Beets, A., ‘De overblijfselen van Groot-Poelgeest vóór honderd jaar’, in: Leids Jaarboekje, 1937, 41-48.
• Dorrestein, Albert, ‘Groot Poelgeest in Koudekerk, historische verbeelding aan de macht’, in: Infoblad Vrienden Kastelen Holland & Zeeland, 3(2018) nr. 3, 65-68.
• Kastelenlexicon
• Regt, W.M.C., ‘De Burcht "Groot-Poelgeest"’, in: Leids Jaarboekje, 1907, 93-112.
• Stöver, J., V. Collette, R. van Lit, et al. red., Kastelen en buitenplaatsen in Zuid-Holland, Zutphen 2000, 454.

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumenten
• Monumenten - Kastelen, landhuizen en parken

Hoort bij deze thema's

• Monumenten
• Kastelen, landhuizen en parken

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---