Rotterdam - Bij Grotekerkplein 5 - Erasmus

(32784) monumentenregister Monumentnummer: 32784

Introductie

Bronzen standbeeld van Erasmus geplaatst op een vierkante hardstenen sokkel. De filosoof/schrijver is levensgroot in volle lengte uitgebeeld. In zijn linker hand heeft hij een opengeslagen boek en met zijn rechter hand slaat hij een bladzijde om.

Kenmerken

• Datering: 1622 (beeld), 1963 (sokkel)
• Kunstenaar: Hendrick de Keyser
• Bronsgieter: Jan Cornelisz. Ouderogge
• Rijksmonument sinds: 11 september 1973

Aanleiding voor de bescherming

Het beeld is opgenomen in de Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Vervolgens is het ingeschreven in het rijksmonumentenregister na de inwerkintreding van de Monumentenwet 1963.

Kennis

Een uitvoerige beschrijving van de wederwaardigheden van het beeld, zijn voorgangers en de tot stand koming ervan is opgesteld door Lucy Schlüter (zie bij bronnen). Hier worden alleen de belangrijkste feiten genoemd.

Op advies van Hugo de Groot, destijds stadspensionaris, besloot de vroedschap op 18 april 1616 tot het laten maken van een bronzen ('copere') beeld van de geëerde stadgenoot. De opdracht ging naar de bouwmeester en beeldhouwer Hendrick de Keyser. Het daadwerkelijke gieten gebeurde in de geschutsgieterij van Cornelis Ouderogge & Zoon in de Hoogstraat. Het oprichten van het beeld was, met uiteenlopende argumenten, niet onomstreden. Maar de vroedschap zette door en het beeld werd geplaatst op het Marktveld en bleef daar voorlopig staan.

Locatie

Het beeld staat niet meer op zijn oorspronkelijke locatie. Het is enkele malen verplaatst. Het overleefde het bombardement op Rotterdam en is daarna veilig opgeborgen op het terrein van het museum Boijmans Van Beuningen. Sinds 1964 staat het op het Grotekerkplein.

Voorgangers

Dit beeld is niet het eerste openbare standbeeld dat ter ere van Erasmus werd opgericht. In 1549 was een houten beeld geplaatst bij zijn woonhuis in de Wijde Kerksteeg. Omdat het houten beeld slecht bestand was tegen de weersinvloeden, werd een nieuw, stenen beeld gemaakt in 1557. Dit beeld is vernield bij het Spaanse beleg van 1572. Daarna is opnieuw een stenen beeld geplaatst, mogelijk is het oude beeld hersteld - helemaal duidelijk is dit niet. Dit heeft nog tot 1621 op het Marktveld (Grote Markt) gestaan, waarna het vervangen is door het huidige bronzen beeld.

Sokkel

De huidige sokkel is een kopie van de oorspronkelijk 17de-eeuwse sokkel. Deze is in 1964 verwijderd en aanvankelijk opgesteld bij het Erasmiaans gymnasium. Sinds 2018 is de oorspronkelijke sokkel onderdeel van het kunstwerk Der Stein des Weisen van Kathrin Schlegel op de campus van de Erasmus Universiteit.

Bronnen en verwijzingen

• Beeldende Kunst & Openbare Ruimte Rotterdam Hendrick de Keyser: Erasmus (1622)
• Kathrin Schlegel, Der Stein des Weisen. Kunstwerk op campus Woudenstein sokkel.
• Lucy Schlüter, Standbeelden van Erasmus in Rotterdam : 1549 – 2008. Rotterdam 2008
• Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel III. De provincie Zuidholland (1915)

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumenten
• Rijksmonumenten - Canonvenster 10 - Erasmus

Hoort bij deze thema's

• Monumenten

Begrippen

brons, hardsteen en standbeelden

Meer informatie Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.