Eenum - IJzerbaan 14 - Hervormde Kerk

(40300) monumentenregisterMonumentnummer: 40300

Introductie

Historische gegroeide zaalkerk uit de 12e eeuw, gelegen op een hoge (beschermde) wierde met kerkhof.

Kenmerken

• Datering: vanaf 12e eeuw
• Rijksmonument sinds: 1 juni 1973

Versterkingsopgave

De kennis op deze pagina is (deels) verzameld in het kader van de versterkingsopgave als gevolg van de aardbevingsproblematiek in de provincie Groningen. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) was de opdrachtgever voor deze versterkingsopgave in de periode 2016 t/m 2028.

Totaal omvat de versterkingsopgave ongeveer 360 rijksmonumenten. Deze rijksmonumenten zijn aan de hand van een norm constructief onderzocht op voldoende veiligheid voor de bewoners en gebruikers. De monumenten die constructief niet voldoen aan de norm zijn versterkt. Iedere versterkingsopgave is steeds zo veel mogelijk gecombineerd met een instandhouding-, verduurzamings- en/of herbestemmingsopgave.

Kennis en informatie

(Bron: Dijkoraad, Bouwhistorische verkenning 40300 Hervormde kerk Eenum, 2018)

Een zaalkerk waarvan de oorsprong teruggaat tot de 12e eeuw. Tegen de westmuur een toren uit de 18e eeuw. Wijzigingen zijn aangebracht in de 14e eeuw (ingang zuidzijde), 15e eeuw (vergroten ramen), eind 16e eeuw (schilderingen), 18e eeuw (orgel, vensters, herenbanken, grafkapel, toren, klokkenstoel), 19e eeuw (liturgisch centrum, oostgevel, kap, kerkenraadsbanken, avondmaaltafel). Tijdens de restauratie in 1930 is de toren verankerd. In 1975/1976 zijn meerder veiligheidsvoorzieningen aangebracht om het monument in stand te houden: funderingsplaat toren, beschot dak, opmetselen oostgevel, stabilisatie muren, verankering balklagen en inboeten noordgevel. Tegelijkertijd zijn de schilderingen gerestaureerd. In het interieur nog aanwezig preekstoel (1654) met klankbord, offerblok, banken, orgel (1704), zerken, epitaaf (1724), kroon, klokkenstoel met klok (1410). Mechanisch uurwerk overgebracht naar het museum van Appingedam.

Religieus gebruik.

Monumentale waarde

De monumentale waarde van het rijksmonument is onder meer gelegen in de historische gelaagdheid van de kerk, de bijbehorende toegepaste materialen, detaillering en constructie, de samenhang tussen kerkzaal, toren, kerkhof en wierde.

Bronnen en verwijzingen

• Beeldbank Groningen Meer afbeeldingen van dit rijksmonument
• Beeldbank RCE Meer afbeeldingen van dit rijksmonument
• Dijkoraad, Bouwhistorische verkenning 40300 Hervormde kerk Eenum, 2018
• J. Jongepier, Schnitger-orgels van Eenum en Godlinze gerestaureerd, 1989.
• Kennisbank Stichting Oude Groninger Kerken
• Onze dorpen en hun inwoners: Eenum, Godlinze, Leermens, Oosterwijtwerd, ’t Zandt, Zeerijp, Zijldijk, 1985.
• Orgeldatabase
• Ozinga, M.D. (1940). De monumenten van geschiedenis en kunst in Oost-Groningen. Den Haag: Rijksuitgeverij dienst van de Nederlandsche staatscourant.
• R. Pastoor, Rijksmonumenten in de gemeente Loppersum: monumenten in Eenum, Garrelsweer, Garsthuizen, Huizinge, Leermens, Loppersum, Middelstum, Ooserwijtwerd, Stedum, Westeremden, Westerwijtwerd, Wirdum, ’t Zandt,Zeerijp en Zijldijk, 2005.
• Reliwiki
• Stenvert e.a. (1998). Monumenten in Nederland. Groningen. Zwolle: Waanders Uitgevers.
• Stichting tot behoud van het Torenuurwerk
• Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel XI. De provincie Groningen (1933). Den Haag: Algemeene Landsdrukkerij.
• Website Kerk Eenum

Zie ook

Monumenten

• Eenum - IJzerbaan

Artikelen

• Aardbevingen - Werkproces versterken erfgoed
• Rijksmonumenten
• Aardbevingen - Lijst rijksmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Aardbevingen in Groningen
• Kerken
• Monumenten

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---