Gemert - Ridderplein 15 - Gemert

⇐ (529545) monumentenregisterMonumentnummer: 529545

Introductie

Dubbel omgracht terrein met aan de noordzijde de hoofdburcht van het laatmiddeleeuwse kasteel Gemert en aan de zuidzijde de voormalige voorburcht. Aan de zuidzijde, aan de rand van de buitenste gracht een poortgebouw uit 1607.

Afb. 1 Beeldbank RCE, foto door I. de Vries, 2023, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

• Datering: diverse bouwperioden vanaf circa 1391
• Bouwstijl: n.v.t.
• Architect: n.v.t.
• Rijksmonument sinds: 27 december 2011

Geschiedenis

Het kasteel Gemert is kort na 1391 gebouwd in opdracht van de ridders van de Duitse Orde. Zij lieten het kasteel diverse malen verbouwen, met de grootste wijziging in de periode 1739-1744 toen het kasteel werd omgebouwd tot landhuis. In 1794 kwam met de inval van de Fransen een eind aan de bewoning door leden van de Duitse Orde. De Fransen verkochten het kasteel in 1813 aan Adriaan van Riemsdijk. In 1881 kochten Franse Jezuïeten het kasteel en vestigden er een klooster en een seminarie waarvoor de bebouwing moest worden uitgebreid.

Omschrijving

Kasteel Gemert is na 1391 gebouwd als een dubbel omgracht complex met een vierkante hoofdburcht met ten zuiden daarvan een vijfhoekige voorburcht met daarop bijgebouwen in een L-vorm. Buiten de binnenste omgrachting lag aan de zuidzijde nog een voorhof met bijgebouwen en een poort in een U-vorm. De hoofdburcht heeft in verschillende fasen vleugels gekregen aan de oost-, noord- en westzijde, rondom een binnenplaats. De poort bevond zich in een vleugel aan de zuidzijde.

In de periode 1739-1744 is de hoofdburcht ingrijpend verbouwd tot een U-vormig landhuis. In de jaren ’30 en ’60 van de vorige eeuw zijn tussen hoofd- en voorburcht vleugels aangebouwd.

Bronnen en verwijzingen

• Aarts, B., 1985, ‘Gemert: Het kasteel en haar (bouw-)orde’, in: Het brabants Kasteel, 8(9185), nr. 3/4, 63-88.
• Beeldbank RCE Meer afbeeldingen van dit rijksmonument
• Kastelenlexicon
• Loffeld, Ed., Gemert : De heerlyckheyd ende het casteel tot Ghemert 1249 - 1973 [= 1970, Gemert 1970.]
• Oirschot, A. Van, Middeleeuwse kastelen van Noord-Brabant. Hun bewoners en bewogen geschiedenis, Rijswijk 1981, 209-218.
• Otten, Ad, Ton Thelen en Wim Vos red., Commanderij Gemert : Beeldend verleden, Gemert 1990.
• Otten, Ad, en Ton Thelen, Kasteel Gemert : Een beknopte geschiedenis, Gemert 1995.
• Thelen, Ton, red., Soevereine Heerlijkheid Commanderij Gemert, Gemert 2009.

Zie ook

Artikelen

• Monumenten - Kastelen, landhuizen en parken
• Rijksmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Kastelen, landhuizen en parken
• Monumenten

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---