Ambt Delden - Flierveldweg ongenummerd - Joodse begraafplaats

(7548) monumentenregisterMonumentnummer: 7548

Introductie

Joodse begraafplaats De Plaai.

Een smeedijzeren hekwerk sluit de begraafplaats af van de onverharde Flierveldseweg.

Overzicht over de begraafplaats met rechts het metaheerhuisje.

Kenmerken

• Datering: 1848
• Architect: Niet van toepassing
• Rijksmonument sinds: 29 augustus 1972

Historie

Al eind 17de eeuw is er sprake van dat er Joden zich vestigden in Delden. Het aantal bleef echter klein, tot 1838 toen de Joodse gemeente zelfstandig werd. De oudste Joodse begraafplaats bevindt zich op het landgoed Twickel, maar omdat deze niet voldeed aan de vereisten van de Begrafeniswet van 1869, werd door de landeigenaar een perceel ten zuiden van Delden ter beschikking gesteld aan de Joodse gemeenschap. Deze werd omstreeks 1879 in gebruik genomen, in de tussenliggende jaren werden de overledenen begraven op de Joodse begraafplaats in Borne. De nieuwe begraafplaats was omgeven door sloten van vijf meter breed. Een toegangshek ontbrak, dat werd in 1951 gerealiseerd. De pijlers van het toegangshek waren gesierd met de letters WvG en JM. Aangenomen wordt dat deze letters staan voor Wolter van Gelder, overleden in 1909, en Jette Meijer, overleden in 1888. Met het toegangshek werd de begraafplaats ook omgeven door palen met ruitgaas. Het kleine huisje op de begraafplaats is waarschijnlijk begin 20ste eeuw gerealiseerd.

In 1992 werd de begraafplaats gerestaureerd op initiatief van Alex Groenheim, de laatste Joodse slager van Delden, en zijn broer Benny. De oorspronkelijke op het toegangshek zijn toen verwijderd en de intitialen van de broers aangebracht. Begin twintigste eeuw zijn een aantal grafmonumenten hersteld door vrijwilligers van de stichting Boete & Verzoening.

De begraafplaats bevat 37 grafmonumenten, waarvan 6 uitgevoerd in Bentheimer zandsteen, en een gedenksteen voor een aantal Joden die in de oorlog in een vernietigingskamp om het leven zijn gekomen. Tijdens de Duitse bezetting werd het merendeel van de Deldense Joden gedeporteerd en vermoord. Rechts achter de ingang staat een klein bakstenen metaheerhuisje.

Rijksmonument

De aanwijzing van de Joodse begraafplaats als Rijksmonument in 1972 vloeide voort uit de zorg en aandacht die deze begraafplaatsen kregen als gevolg van het verdwijnen van Joodse gemeenschappen.

Huidige situatie

De begraafplaats wordt omgeven door een sloot en struiken, met aan de voorzijde aan beide zijden van het toegangshek een provisorische afrastering. Het perceel ligt nog steeds zeer afgelegen in een bosperceel ten zuiden van Delden.

---

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met stichting Dodenakkers.

Bronnen en verwijzingen

• Kooij, Peter; In een betere staat en een beter lokaal - De Joodse gemeenschap en synagoge in Delden, 2004

Zie ook

Artikelen

• Joodse begraafplaatsen in Nederland

Hoort bij deze thema's

• Begraafplaatsen en grafmonumenten

Specialist(en)

• Leon Bok

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.

Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.