Appingedam - Gouden Pand 1
< Rijksmonumenten
Monumentnummer: 8214
Introductie
In de as van de Solwerderstraat gelegen groot pand van vijf venster-traveeën onder hoog schilddak met hoekschoorstenen en forse kroonlijst; zesruitsvensters.
Kenmerken
- Datering: voor 1630
- Bouwstijl: neoclassicisme
- Rijksmonument sinds: 7 mei 1968
Versterkingsopgave
De kennis op deze pagina is (deels) verzameld in het kader van de versterkingsopgave als gevolg van de aardbevingsproblematiek in de provincie Groningen. De Nationaal Coördinator Groningen (NCG) was de opdrachtgever voor deze versterkingsopgave in de periode 2016 t/m 2028.
Totaal omvat de versterkingsopgave ongeveer 360 rijksmonumenten. Deze rijksmonumenten zijn aan de hand van een norm constructief onderzocht op voldoende veiligheid voor de bewoners en gebruikers. De monumenten die constructief niet voldoen aan de norm zijn versterkt. Iedere versterkingsopgave is steeds zo veel mogelijk gecombineerd met een instandhouding-, verduurzamings- en/of herbestemmingsopgave.
Kennis en Informatie
(Bron: Tijdbeeld, Bouwhistorische Waardestelling Gouden Pand 1, 2022)
De eerste vermelding van het pand is in 1630. De bouwgeschiedenis van het huidige pand begint omstreeks 1836 als procureur Abel Werumeüs Buning de oude gebouwen liet afbreken voor een nieuw te bouwen woning.
Vanaf 1911 werd het pand gebruikt als winkel in plaats van een woning. De winkelfunctie had tot gevolg dat er in 1911 en in 1939 een winkelpui in de gevel werd geplaatst. Ook de houten aanbouw tegen de achtergevel werd waarschijnlijk in de eerste helft van de twintigste eeuw aan het pand toegevoegd. In 1972 heeft er een verwoestende brand plaatsgevonden in het pand. Alleen de gevels en mogelijk de balklaag van de begane grondvloer hebben deze brand overleefd. Kort hierna is het pand bijna volledig herbouwd. De winkelpui keerde bij de restauratie niet meer terug in de voorgevel, hier kwam een reconstructie van de oorspronkelijke gevel voor in de plaats. Ook de achteraanbouw werd gereconstrueerd. Tot slot vond er in 1977 een kleine verbouwing plaats.
Monumentale waarde
De monumentale neoclassicistische architectuur en het blokvormige hoofdvolume is karakteristiek voor de bouwperiode en heeft een hoge architectuurhistorische waarde die tevens getuigt van de vooraanstaande bewoners in de eerste periode vanaf de bouw.
De architectuur van het gebouw past binnen een bredere context van een mogelijke ‘rechterlijke bouwgolf’ in het Appingedam van de jaren dertig en veertig van de negentiende eeuw.
Het carillon heeft als recente toevoeging een indifferente architectuurhistorisch waarde. Het klokkenspel refereert bovendien niet naar een bepaalde maatschappelijke functie van het gebouw
In materiële zin is de bouwhistorische waarde van Gouden Pand 1 beperkt. Als gevolg van een brand in 1972 is een groot deel van het houtwerk van het gebouw verloren gegaan, hierdoor is de bouwhistorische afleesbaarheid van het huidige gebouw gering.
Uitsluitend een deel van de gevels en de balklaag met (een deel van de?) vloer van de begane grond is de brand bespaard gebleven, deze onderdelen hebben een hoge bouwhistorische waarde.
De toegevoegde onderdelen na de herbouw van het pand vanaf 1972 hebben een indifferente bouwhistorische waarde. In hoofdlijnen betreft dit de verdiepingsbalklaag met vloer, zolderbalklaag met vloer, kap, aanbouw aan de achterzijde en de indeling van het pand.
Bronnen en verwijzingen
- Beeldbank RCE Meer afbeeldingen van dit rijksmonument
- DBNL Stenvert e.a. (1998). Monumenten in Nederland. Groningen. Zwolle: Waanders Uitgevers.
- DBNL Ozinga, M.D. (1940). De monumenten van geschiedenis en kunst in Oost-Groningen. Den Haag: Rijksuitgeverij dienst van de Nederlandsche staatscourant.
- DBNL Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst. Deel XI. De provincie Groningen (1933). Den Haag: Algemeene Landsdrukkerij.
- RCE kennisdossier (PDF): RCE kennisdossier monument 8214
- Tijdbeeld, Bouwhistorische Waardestelling Gouden Pand 1, 2022
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema'sBeschermd stads- en dorpsgezicht BegrippenMeer informatie Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.
Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 3 dec 2024 om 04:06.