Arnhem - Eusebiusbuitensingel 7

(8319) monumentenregister Monumentnummer: 8319

Introductie

Fors herenhuis, onderdeel van de oorspronkelijke bebouwing van de Eusebiusbuitensingel, derde kwart 19de eeuw, gebouwd in neoclassicistische stijl, voorzien van hoge wit gepleisterde voorgevel met kroonlijst, markante stucwerk-detailleringen, hoeklisenen met pilasters en rijk geornamenteerde balkons. Belangrijk onderdeel van de gave, aaneengesloten gevelwand met grote voormalige herenhuizen aan oostzijde Eusebiusbuitensingel, tegenover singelpark.

Voorgevel van het pand. Foto door G.J. Dukker, 1961. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

• Datering: derde kwart 19de eeuw
• Architect: niet bekend/onderzocht
• Bouwstijl: neoclassicisme
• Rijksmonument sinds: 14 oktober 1965

Historische gegevens rijksmonumenten Arnhem

Onderstaande gegevens over dit rijksmonument zijn in 1995 door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) bij elkaar gezet. De opzet van de tekst volgt die van de MIP/MSP 1850-1940 rijksmonumentenregister systematiek. Deze systematiek was in die jaren in zwang. Het monument is echter al vóór die tijd beschermd. Vermoedelijk is het een vingeroefening geweest om oudere monumenten op een zelfde wijze in het register op te nemen. Dit is gedaan voor ca. 50 Arnhemse rijksmonumenten. In de meeste gevallen is de wijziging niet doorgevoerd in het register. De tekst geeft een korte geschiedenis, beschrijving en de monumentale waarden van het monument. Deze gegevens worden nu nog relevant geacht voor de kennisbank. De inhoud ervan is anno 2024 niet gecontroleerd. De teksten zijn ongewijzigd overgenomen. Alleen afkortingen (Lod. XIV = Lodewijk XIV) zijn voluit geschreven en jaartallen zijn gewijzigd van Romeinse cijfers (XVIIa) in Arabische cijfers en tekst (eerste kwart 17de eeuw). Evidente spel- en typefouten zijn verbeterd.

Heeft u aanvullingen of verbeteringen? U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Geschiedenis

Het pand dateert uit het derde kwart van de 19de eeuw, toen de Eusebiusbuitensingel werd ingevuld met een aaneengesloten reeks voorname herenhuizen met gepleisterde voorgevels, rijkelijk voorzien van stucwerkornamenten rond vensters, kroonlijsten en balkons. Het pand, thans met een kantoorfunctie, onderging voornamelijk in het inwendige en aan de achterzijde moderniseringen. Van het oorspronkelijke interieur resteert vrijwel niets. Tegen de achtergevel is in 1957 een forse aanbouw geplaatst. De voorgevel bleef grotendeels intact. Wel verdween de op de kroonlijst geplaatste hoge attiek met rijke ornamentiek boven de hoeklisenen. Voorts werd de ingangspartij gemoderniseerd. Thans is het voormalige herenhuis inwendig verbonden met het buurpand nr. 8.

Omschrijving

Fors voormalig herenhuis aan de oostelijke zijde van de Eusebiusbuitensingel. Het pand bezit een rechthoekige plattegrond, een souterrainverdieping, twee bouwlagen, een mezzaninoverdieping en een omlopend afgeplat schilddak met gesmoorde verbeterde en oud Hollandse pannen. Op het voor- en zijschild kleine niet oorspronkelijke dakkapellen. Op het achterschild twee kleine dakkapellen met dubbele draairamen, waarvan één met zadeldakje en hijsbalk. De gepleisterde voorgevel is vijf traveeën breed en symmetrisch van indeling. Hardstenen plint met getoogde kelderlichten, afsluitend met waterlijst. De gevel eindigt met een eenvoudige architraaf, een glad gepleisterd fries en kroonlijst met klossen en tandlijst aan onderzijde. De hoektraveeën risaleren licht en worden in eerste bouwlaag geaccentueerd door hoekpilasters met casementen en hardstenen basementen. Deze hoekrisalieten bezitten ter hoogte van architraaf en fries schouderboogvormige beëindigingen en sluiten onder de kroonlijst aan met rijk geprofileerde consoles met daaronder fraaie stucwerkornamenten. Tussen de bouwlagen bevinden zich eenvoudige waterlijsten. Vensters met kwartronde bovenhoeken en in eerste bouwlaag en hoekrisalieten geprofileerde houten omlijstingen met kwartronde bovenhoeken en rijke stucwerkdecoraties midden boven (deze ornamenten boven balkondeuren verdwenen). Het middenvenster in de tweede bouwlaag bezit een wenkbrauwboog met ornament midden boven. Tot ramen met vaste kalven gemoderniseerde enkelruits- en T-schuiframen. In de mezzaninoverdieping dubbele draairamen. De rechter travee in de eerste bouwlaag bevat portiek met afgeronde bovenhoeken en geheel gemoderniseerde ingangspartij. Voor het portiek een hoge hardstenen trap, geflankeerd door hardstenen wangen met ijzeren leuningen. De beide hoekrisalieten bezitten oorspronkelijke balkons op rijk geornamenteerde consoles. De balkons bezitten aan de voorzijde originele gietijzeren hekwerken. De zijpanelen zijn waarschijnlijk in de jaren 1950 vernieuwd. Op de balkons dubbele balkondeuren met enkelruits bovenlichten.

Eenvoudige gepleisterde achtergevel, welke wat betreft eerste bouwlaag schuil gaat achter niet oorspronkelijke, niet monumentale uitbouw. In de tweede bouwlaag bevinden zich nog vier vensters met dubbele draairamen en de 2-ruits bovendelen van de vroegere schuiframen. In de derde bouwlaag vijf vensters met stolpramen.

Het oorspronkelijke interieur is door de functiewijziging en ingrijpende renovaties vrijwel geheel verdwenen. In het inwendige is onder meer nog van belang: Oorspronkelijke kapconstructie met aan vier zijden grote gebogen laminaatspanten met blokkeels en geprofileerde consoles onder de flieringen. Enkele kozijnen met paneeldeuren.

Waardering

Voormalige herenhuis met karakteristieke gepleisterde voorgevel met fraaie stucwerkornamenten, hoekrisalieten, balkons, etc. is van algemeen belang wegens architectuurhistorische waarde, met name vanwege de in redelijk gave staat aanwezige voorgevel met markante detaillering en bouwmassa. Voorts van stedenbouwkundig belang vanwege de situering in een zeer belangwekkende historische gevelwand met gave herenhuizen uit het derde kwart van de l9de eeuw.

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten

Beschermd stads- en dorpsgezicht

• Arnhem - Spijkerkwartier-Boulevardkwartier

Meer informatie Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.