Arnhem - Eusebiusbuitensingel 38

< Rijksmonumenten


(8322) monumentenregister Monumentnummer: 8322

Introductie

Fors herenhuis, onderdeel van de oorspronkelijke bebouwing van de Eusebiusbuitensingel, derde kwart 19de eeuw, gebouwd in neoclassicistische stijl, voorzien van hoge wit gepleisterde voorgevel met markante stucwerkdetailleringen en persiennes. Door de hoge bouwmassa en de afgeschuinde hoekgevel vormt het pand een in het oog springend element in de gevelwand.

Zwartg-witfoto van de voorgevel met zwarte luiken. In de voorgrond staat een auto langs de straat geparkeerd.
Voorgevel van het pand. Foto door G. Th. Delemarre, 1961. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0


Kenmerken

  • Datering: derde kwart 19de eeuw
  • Architect: niet bekend/onderzocht
  • Bouwstijl: neoclassicisme
  • Rijksmonument sinds: 14 oktober 1965

Historische gegevens rijksmonumenten Arnhem

Onderstaande gegevens over dit rijksmonument zijn in 1995 door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) bij elkaar gezet. De opzet van de tekst volgt die van de MIP/MSP 1850-1940 rijksmonumentenregister systematiek. Deze systematiek was in die jaren in zwang. Het monument is echter al vóór die tijd beschermd. Vermoedelijk is het een vingeroefening geweest om oudere monumenten op een zelfde wijze in het register op te nemen. Dit is gedaan voor ca. 50 Arnhemse rijksmonumenten. In de meeste gevallen is de wijziging niet doorgevoerd in het register. De tekst geeft een korte geschiedenis, beschrijving en de monumentale waarden van het monument. Deze gegevens worden nu nog relevant geacht voor de kennisbank.

Heeft u aanvullingen of verbeteringen? U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Geschiedenis

Het pand dateert uit het derde kwart van de l9de eeuw, toen de Eusebiusbuitensingel werd ingevuld met een aaneengesloten reeks voorname herenhuizen met gepleisterde voorgevels, rijkelijk voorzien van stucwerkornamenten rond vensters, kroonlijsten en balkons. Bij diverse panden bezaten de balkons een rijk versierde luifel op gietijzeren hoekzuiltjes. Ook nr. 38 bezat een dergelijk balkon. De bovenbouw hiervan is verdwenen. Het pand onderging overigens diverse moderniseringen, waarvan de meeste rond het midden van de 20ste eeuw werden doorgevoerd, wellicht na oorlogsschade en functiewijziging tot schoolgebouw. Belangrijkste wijzigingen: verwijderen van het attiek boven de voorgevel, aanbrengen van dakkapellen op voorschild, moderniseren achtergevel. Het interieur werd op enkele elementen na geheel aangepast aan de nieuwe functie.

Omschrijving

Groot voormalig herenhuis (thans kantoor) op rechthoekige plattegrond, voorzien van souterrainverdieping, twee bouwlagen, mezzaninoverdieping en hoog opgaand omlopend afgeplat schilddak met gesmoorde oud Hollandse pannen. Op het voor- en achterschild niet oorspronkelijke dakkapellen. Aan de Eusebiusbuitensingel is de hoek rechts voor afgeschuind. De gepleisterde voorgevel bezit een hoge hardstenen plint met waterlijst, waarin kelderlichten met afgeronde bovenhoeken en dubbele enkelruits draairamen. De inclusief de afgeschuinde hoekgevel vijf traveeën brede gevel bezit vensters en ingangen met afgeronde bovenhoeken en eenvoudige stucwerkornamenten midden boven. Voor de in een portiek gelegen hoofdingang een hardstenen bordestrap, waaronder een getoogde ingang met moderne deur naar de souterrainverdieping. Het portiek bevat een hardstenen stoep en een paneeldeur met deurrooster (midden 20ste eeuw). Het bovenlicht bevat een oorspronkelijke ijzeren zeskanten lantaarn. De eerste en tweede bouwlaag bezitten vensters met 8-ruits schuiframen en persiennes. In de tweede bouwlaag twee gevelopeningen met dubbele balkondeuren en bovenlichten. Het eenvoudige balkon bezit drietal rijk geprofileerde houten consoles. Het balkonhek, aanvankelijk met geornamenteerde gietijzeren spijlen, is recentelijk versoberd. In de mezzaninverdieping vijf kleine vensters, waarvan een enkele nog met oude dubbele 2-ruits draairamen. De vernieuwde ramen zijn vaste exemplaren. De gevel sluit aan de bovenzijde af met smalle geprofileerde architraaf, glad gepleisterd fries en ver overstekende geprofileerde kroonlijst op rijk geornamenteerde consoles. De zijgevels zijn niet zichtbaar. De gepleisterde achtergevel is bij de renovatie in de jaren '50 van de 20ste eeuw sterk gewijzigd en voorzien van grote vensters met ijzeren veelruits ramen. Ook de gehandhaafde gevelopeningen (in de tweede en derde bouwlaag) zijn voorzien van ijzeren ramen.

In het interieur werden zeer veel moderniseringen doorgevoerd, waarbij ook de indeling is aangepast. Van de 19de-eeuwse elementen resteren onder meer gestucte wanden met panelen met hoekrozetten en geprofileerde lijsten in hal en vestibule. Hoekrozetten in neo-Lodewijk XVI. In de hal deels hoge marmeren plinten en lambriseringen. Gestucte wandpanelen en houten lambriseringen voortgezet in trappenhuis, waarvan na moderniseringen (midden 20ste eeuw) voornamelijk de oude geprofileerde houten leuningen met omgekrulde uiteinden bewaard bleven.

Waardering

Voormalige herenhuis met karakteristieke gepleisterde voorgevel en enkele inwendige elementen (hal, trappenhuis) is van algemeen belang wegens architectuurhistorische waarde, met name vanwege de in redelijk gave staat aanwezige voorgevel met markante detaillering en bouwmassa. Voorts van stedenbouwkundig belang vanwege de situering in een markante historische gevelwand met herenhuizen uit het derde kwart van de 19de eeuw. Door de hoge bouwmassa, afgeschuinde hoekgevel en detaillering met persiennes vormt het pand een opvallend element in deze gevelwand.




Zie ook

ArtikelenHoort bij deze thema'sBeschermd stads- en dorpsgezicht Begrippen

Laatbarok en Neoclassicisme

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.
U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 5 sep 2024 om 02:01.