Arnhem - Kerkplein 1 - Eusebius- of Grote kerk

(8336) monumentenregister Monumentnummer: 8336

Introductie

De Eusebius- of Grote Kerk is een forse, groots opgezette driebeukige kruisbasiliek met hoge westtoren (apart beschermd rijksmonumentnummer 8337) en koor met omgang, uitgevoerd in laat Nederrijns-gotische stijl, gebouwd in de periode 1452-1560, gerestaureerd in 1894-1902 en 1946-'64 (herstel oorlogsschade), nieuwe restauraties in 1973-1982 (kerk) en 1992-'94 (toren). Inwendig rijke net- en stergewelven, bundelpijlers, bouwsculptuur uit diverse perioden, glas-in-lood raam van Joop Janssen (uit gesloopte “Kleine” R.K. Eusebiuskerk), laat middeleeuwse muurschildering op muur kooromgang en belangwekkende inventarisstukken zoals; Praalgraf voor Karel van Egmond in renaissancestijl (1540), “Man in Kastje”, epitafen voor Joost Sasbout (1546), G. Ripperda (1696) en Martinus Goris (1632), circa 120 grafzerken en fors barok kasorgel (hoofdwerk, Bovenwerk, Rugwerk en vrij pedaal) vervaardigd in 1796 door J. Strümphler (oorspr. voor Hersteld Evangelisch Lutherse kerk Amsterdam, in 1960 gerestaureerd en verplaatst naar Arnhem). Onder en ten zuiden van het koor van de kerk belangwekkende funderingen van voorgangers, teruggaand tot tenminste de 10de eeuw.

De Grote Kerk. Foto door A.J. van der Wal, 1970. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

• Datering: 10de eeuw (voorganger), 1452-1560 (bouwperiode), latere herstellingen en restauraties
• Architect: niet bekend/onderzocht
• Bouwstijl: laat Nederrijnse gotiek
• Orgelbouw: J. Strümphler
• Rijksmonument sinds: 14 oktober 1965

Aanleiding voor de bescherming

De kerk is ingeschreven in het rijksmonumentenregister in de eerste tranche na de in werkingtreding van de Monumentenwet 1961.

Kennis

Kennis, beschrijving en waardering is vooralsnog terug te vinden in het rijksmonumentenregister.

Zie ook

Monumenten

• Arnhem - Kerkplein 1 - Eusebius of Grote Kerk toren

Artikelen

• Rijksmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten

Begrippen

Nederrijnse gotiek, kruisbasilieken, muurschilderingen en praalgraven

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.