Monumentenfotografie

Introductie

De collectie Monumentenfotografie geeft weer met welke objecten en onderwerpen de Nederlandse monumentenzorg zich vanaf 1875 tot nu heeft beziggehouden.

C.C. Kannemans en Zoon, De Haagpoort te Breda, (1869-1870) foto/albuminedruk, 17,7 x 24,8 cm
C.C. Kannemans en Zoon, De Haagpoort te Breda, (1869-1870) foto/albuminedruk, 17,7 x 24,8 cm
A.G. Schull, Interieur van St. jan te 's-Hertogenbosch (1886-1867), foto/albuminedruk, 22,8 x 18,7 cm
A.G. Schull, Interieur van St. jan te 's-Hertogenbosch (1886-1867), foto/albuminedruk, 22,8 x 18,7 cm

Een eeuw Nederlandse rijksmonumentenzorg

Aanvankelijk verzamelde men alleen fotoafdrukken van anderen, maar vanaf 1907 fotografeerden de dienst en zijn voorgangers ook zelf. De collectie geeft daardoor ook een beeld van de fotografische praktijk van een eeuw Nederlandse rijksmonumentenzorg. De collectie telt ongeveer 750.000 fotonegatieven en dia’s. Daarnaast is er een even grote hoeveelheid fotoafdrukken.

Allerlei aspecten

Op de afbeeldingen zijn allerlei aspecten ten aanzien van monumenten te zien: verval, schade, verwoesting, restauratie, verbouwing en onderzoek. Veel foto’s zijn gemaakt ten behoeve van inventarisaties voor de wettelijke monumentenbescherming. De collectie negatieven en dia’s is in 2004-2006 volledig gedigitaliseerd en toegankelijk gemaakt via de beeldbank van de Rijksdienst. Van de oude afdrukken zijn er bijna 6000 gedigitaliseerd en via de beeldbank toegankelijk gemaakt.

Over deze deelcollectie

Depotschatten

Bijzonder zijn die oude afdrukken waarvan het negatief niet meer bestaat en waarvan de Rijksdiesnt een exemplaar in de collectie heeft. Dit geldt onder meer voor twee Haagse stadsgezichten van Maurits Verveer, voor een reeks foto’s van de Utrechtse Domkerk van E.F. Georges en voor de vroegste foto’s van de Bossche Sint-Jan, van de hand van A.G. Schull.

De collectie bevat ook ‘ontmantelingsfoto’s’ die de sloop van de vestingwerken van de Nederlandse steden omstreeks 1870 weergeven, met daarin werk van fotografen als Kannemans (Breda), Weijnen (Maastricht) en Von Kolkow (Groningen).

Naast de eigen fotografische producten omvat de collectie fotocollecties die zijn verworven. Een voorbeeld is de collectie Steenbergh. Deze bestaat uit ongeveer 2500 glasnegatieven. Deze zijn van foto’s die C.J. Steenbergh in de periode 1910-1935 maakte voor het tijdschrift Buiten. Ze tonen allerlei aspecten van monumentaal Nederland, vaak met de nadruk op het schilderachtige aspect. Deze opnamen zijn eveneens toegankelijk via de beeldbank.

Herkomst

De collectie bestaat voor een groot deel uit schenkingen en foto’s die zijn gemaakt door medewerkers van de Rijksdienst en zijn voorgangers. De foto’s in de collectie Steenbergh zijn in 1951 verworven.

De oude afdrukken zijn voor een groot deel afkomstig van het Bureau Mulder, dat vanaf 1879 werd geleid door zijn naamgever Adolph Mulder. Het bureau kreeg te maken met een aanzwellende stroom adviesaanvragen voor onderhoud en restauratie van monumentale gebouwen. Mulder was vanaf het begin zeer geïnteresseerd in fotografie. Wanneer hij op pad ging om een rapport op te maken van een oud gebouw, liet hij vrijwel altijd ook foto’s maken. Meestal liet hij dit doen door een lokale, gevestigde fotograaf. Soms maakte hij ook zelf foto’s.

Vrijwel wekelijks worden er daarnaast nieuwe foto’s toegevoegd aan de beeldbank. Deze zijn veelal gemaakt in opdracht van medewerkers of door henzelf.

Relaties tot andere collecties

Enkele honderden foto’s zijn zeer bijzonder en worden toegevoegd aan de kunstcollecties in Rijswijk. Het andere deel is een documentatiecollectie en blijft voor studiedoeleinden beschikbaar in Amersfoort. De relaties met archieven en andere verzamelingen zijn ontelbaar.

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 30 sep 2022 om 03:04.