Piet Blom (1934-1999)
Introductie
Piet Blom (Amsterdam, 1934 - Denemarken, 1999) werd internationaal bekend met zijn kubusvormige paalwoningen bij de Oude Haven in Rotterdam. Na een opleiding tot timmerman en bouwkundig tekenaar aan de LTS en de MTS studeerde hij tussen 1956 en 1962 aan de avondopleiding van de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Zijn docent, Aldo van Eyck, die Bloms eigenzinnige talent al vroeg opmerkte, zou een blijvende invloed uitoefenen op zijn ontwerpfilosofie en motivatie.
Humanistische architectuur
Van Eyck, die met onder meer Herman Hertzberger vanaf 1959 de redactie van het architectuurtijdschrift FORUM vormde, introduceerde Blom bij de FORUM-groep, een spreekbuis van architecten die hun opvattingen over humanistische architectuur wilden verspreiden. Zij keerden zich tegen het dominante functionalisme in de architectuur en pleitten voor kleinschalige architectuur waarin de mens centraal stond.
Knijtijzer
Naast zijn studie werkte Blom overdag als tekenaar bij het architectenbureau van Herman Knijtijzer, waar hij betrokken was bij het ontwerp van flats in Amsterdam-West. Het ontwerpconcept van deze uitbreidingswijk, dat was gebaseerd op het scheiden van wonen, werken, verkeer en recreatie, druiste in tegen Bloms eigen opvattingen. Net als Van Eyck streefde Blom naar een architectuur die door functiemenging een organische, klasseloze gemeenschap zou moeten bevorderen.
Technische Hogeschool Twente
Met het winnen van de Prix de Rome in 1962 voor zijn ontwerp van een kinderdorp waarin ‘samenleven’ centraal stond, trok Blom de aandacht van architect Willem van Tijen die met Sam van Embden een masterplan ontwikkelde voor de campus van de Technische Hogeschool Twente. Blom werd in 1964 gevraagd om als onderdeel van dit masterplan een Twentse boerderij tot mensa te verbouwen. Met zijn plan verwierf hij in één klap landelijke bekendheid. In 1969 ontwierp Blom, die twee jaar eerder in Monnickendam zijn eigen bureau was begonnen, een tweede mensa op het campusterrein, genaamd De Bastille: een labyrint-achtig gebouw vormgegeven als miniatuurburcht met nisjes, trappen en doorgangen waarin de studenten elkaar konden ontmoeten.
Experimentele Woningbouw
Niet lang daarna werkte Blom aan een van de eerste projecten binnen het programma Experimentele Woningbouw dat in 1968 door minister Wim Schut van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening was geïntroduceerd. Dit subsidieprogramma was bedoeld om, als reactie op de grootschalige monotone woonwijken uit de late jaren zestig, vernieuwingen op het gebied van volkshuisvesting en woningbouw te stimuleren. Bloms opvallende ontwerp voor een Kasbah in Hengelo is een uitwerking van zijn ideeën over ‘wonen als stedelijk dak’. Het project omvatte 128 geschakelde huurwoningen op twee niveaus. Het onderste niveau was bedoeld om te ‘leven’, het bovenste om te ‘wonen’. In navolging van de Kasbah ontwierp Blom in 1972, geïnspireerd door de bomen in de Brabantse Peel, in Helmond een denkbeeldig bos van kubusvormige woningen die gekanteld op een betonnen pilaar rusten.
Laatste ontwerpen
Een variant van de Helmondse kubuswoningen verrees in 1984 bij de Oude Haven in Rotterdam als onderdeel van een woningbouwcomplex waarvoor Blom ook een woonflat en een vijfhoekige woontoren (‘Het Potlood’) ontwierp. In hetzelfde jaar werd de door hem ontworpen nieuwe huisvesting van Academie Minerva in Groningen gebouwd. De laatste werken van Bloms oeuvre kwamen in de jaren negentig in Amersfoort tot stand. In 1994 ontwierp hij in de wijk Zielhorst een 'Russisch Paleisje', een opvallende sprookjesachtige villa voor de Russische pianiste Yennah Prushna. Als sluitstuk volgde het project 'De gesloten stad', een verbeterde versie van De Kasbah in de aan Zielhorst grenzende wijk Kattenbroek.
Objecten
- Kasbah, Hengelo (1973).
- Kubuswoningen Helmond (1974).
- 'T Speelhuis + kubuswoningen, Helmond (1976). Afgebrand in 2011.
- Kubuswoningen, Spaanse Kade en Schreierstoren Rotterdam (1984).
- Russisch paleisje, Amersfoort (1994).
- De Gesloten Stad, Amersfoort (1999).
Bronnenlijst
- Hiddema, Seerp, Piet Blom en de kunst van het bouwen (Groningen, 1984).
- Hengeveld, Jaap, Piet Blom (Amersfoort, 2008).
- Smit, Ellen, Het verhaal van een andere tekenwijze (website geraadpleegd op 26-06-24).
- Piet Blom Museum.
Dit artikel is geschreven door Eva Villanueva.
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema's Begrippenarchitecten, Structuralisme, Post 65 en experimentele woningbouw
PersonenSpecialist(en)Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 24 okt 2025 om 02:22.