Rijksmonumenten

Introductie

Nederland telt ruim 4.500 begraafplaatsen. Hoewel er overeenkomsten zijn, verschillen ze alle van elkaar. Een groot aantal begraafplaatsen liggen rond of bij kerken en zijn daar sterk mee verbonden. Elders is een kerk in geen velden of wegen te bekennen. In zulke gevallen is de kans groot dat een wachtruimte of een aula aanwezig is. De grootte, ouderdom en gebruik van deze begraafplaatsen verschilt ook. Sommige begraafplaatsen worden allang niet meer gebruikt, anders soms nog mondjesmaat en er zijn er bij waar nog dagelijks begraven wordt.

De arcade met grafkelders en Byzantijnse koepel op Sint Petrus Banden doet on-Nederlands aan.

Van deze 4.500 zijn zo'n 578 begraafplaatsen beschermd als rijksmonument, of ze bevatten beschermde onderdelen. Dat kan variëren van een enkel grafmonument tot soms tientallen, met daarbij ook nog de aanleg, gebouwen en toegangshekken.

De funeraire cultuur is rijk aan vormentaal, materiaalgebruik en symboliek. Sommige grafmonumenten staan dicht tegen de beeldhouwkunst, andere schitteren in eenvoud. De opvattingen over funeraire cultuur zijn in de 60 jaar dat rijksmonumenten worden aangewezen sterk veranderd. In de beginjaren werden met name oude kerkhoven (samen met kerken) en grotere en bekende begraafplaatsen aangewezen, met rijke grafmonumenten, en vooral die van bekende Nederlanders. Later ging men beseffen dat er meer was en is ook getracht een meer evenwichtig aanwijzingsbeleid te ontwikkelen. Helaas waren rond die tijd de voorbeelden van de armere grafcultuur al verdwenen door verwaarlozing en ruimingen. Toch bevat het huidige monumentenregister een grote variatie aan begraafplaatsen en grafmonumenten die een goed inzicht geven in de funeraire cultuur in Nederland.

Rijksmonumentale begraafplaatsen op deze kennisbank

Op deze kennisbank staan de volgende pagina's over begraafplaatsen en grafmonumenten. Het rijksmonumentenregister toont een overzicht van alle monumenten in deze categorie.

Lees meer over Rijksmonumenten in deze kennisbank. Per monument zijn verwijzingen opgenomen naar relevante artikelen of documentatie. Ook kan via links, onder andere naar de website Dodenakkers verdere verdieping gevonden worden.

De volgende monumenten horen bij deze hoofdcategorie:

	Monumentnummer	Plaatsnaam	Naam monument
's-Gravenhage (Den Haag) - Bij Prins Willemstraat 43 - Ter Navolging	17960	's-Gravenhage (Den Haag)	Ter Navolging
Almelo - Bij Kerkhofsweg 1 - Oude Joodse begraafplaats	7484	Almelo	Oude Joodse begraafplaats
Almelo - Boddenstraat 22 - Nieuwe Joodse begraafplaats	7476	Almelo	Nieuwe Joodse begraafplaats
Ambt Delden - Flierveldweg ongenummerd - Joodse begraafplaats	7548	Ambt Delden	Joodse begraafplaats
Amsterdam - Brede Kerkepad 8 - Nieuwendammerkerk en kerkhof	508536	Amsterdam	Nieuwendammerkerk en kerkhof
Baarlo - Bij Markt 2 - Oude kerkhof	26533	Baarlo	Oude kerkhof
Babberich - Bij Beekseweg 4 - Begraafplaats	519940	Babberich	Begraafplaats
Bad Nieuweschans - Bunderpoort 8C - Joodse begraafplaats	30486	Bad Nieuweschans	Joodse begraafplaats
Bedum - Bij Grotestraat 49 - Begraafplaats	510653	Bedum	Begraafplaats
Bedum - Bij Grotestraat 49 - Rouwkapel	510654	Bedum	Rouwkapel
Bedum - Westerdijkshorn 30 A	18223	Bedum