Rijksmonumenten - Canonvenster 25 - Sara Burgerhart
Introductie
De Canon van Nederland geeft dit venster de ondertitel "Rebelse vrouwen in tijden van Verlichting" en introduceert dit venster als volgt:
De schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken publiceren in 1782 een opmerkelijk en vernieuwend boek. Het gaat over de negentienjarige wees Sara Burgerhart: een jonge vrouw op zoek naar geluk en liefde. De inhoud is vooruitstrevend omdat het boek een pleidooi is voor de ontwikkeling van vrouwen.
Rechtestraat 36, De Rijp. Jane023, CC BY-SA 3.0 NL https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/deed.en, via Wikimedia Commons
Overzicht van de voorgevel van Museum Betje Wolff, mei 1998. Foto door A.J. van der Wal, Beeldbank RCE CC BY-SA 3.0
Sara Burgerhart, van fictie naar feiten
Aan de fictieve Sara Burgerhart en ook aan de roman als geheel zijn géén concrete gebouwen of monumenten te verbinden. De roman lijkt naast Sara’s avonturen een ode te zijn aan ‘de geïdealiseerde huiskamer’. Voor de rijksmonumenten bij dit venster is gekozen voor de beide schrijfsters en wordt een aantal historische vrouwen uit de 18de eeuw gepresenteerd. Zij zijn te kwalificeren als "rebelse vrouwen in tijden van Verlichting." De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed nodigt graag iedereen uit om een rijksmonument uit het rijksmonumentenregister aan te dragen voor dit venster. Uw voorstel kunt u, met een toelichting indienen via het reactie formulier onder aan de pagina.
Betje Wolff en Aagje Deken
De beide schrijversnamen van de roman Sara Burgerhart zijn in de loop van de tijd vrijwel een eenheid geworden, zij worden vaak in één adem genoemd. Toch hebben beide vrouwen een eigen leven geleid voordat zij in 1777 na het overlijden van de echtgenoot van Betje Wolff besluiten samen door het leven te gaan. Hoe we hun relatie precies moeten duiden, is niet met zekerheid te zeggen. In ieder geval vonden zij elkaar in het schrijverschap en in hun Patriotse sympathieën. Het levenspad van beide schrijfsters is vrij goed te koppelen aan, soms alweer verdwenen, gebouwen, waarvan enkele rijksmonument zijn.
Andere verlichte en opstandige vrouwen
Om dicht bij de romanfiguur van Sara Burgerhart te blijven, wordt hier nog een aantal historische vrouwen uit de 18de eeuw opgevoerd. Ieder op hun eigen manier hebben zij een geëmancipeerd, verlicht, ontwikkeld en of politiek geëngageerd leven geleid. Het begrip "opstandig" is in dit verband relatief. Wie staat op tegen wie, wie heeft de macht en wie betwist deze? Tegenover de Patriotten staan de Orangisten. Beide groepen kennen hun heldinnen en slachtoffers.
Lijst van rijksmonumenten
Betje Wolff en Aagje Deken
- Amsterdam, Weeshuis De Oranjeappel, rijksmonument 1812
- De Rijp, woonhuizen Rechtestraat 36 en Rechtestraat 40, rijksmonument 17137 en 17139
- Den Haag, begraafplaats Ter Navolging in Scheveningen, rijksmonument 17960
- Middenbeemster, pastorie, rijksmonument 8822
- Vlissingen, fontein, rijksmonument 508773
Overige vrouwen
- Amsterdam Spinhuis, rijksmonument 59 - Maria Aletta Hulshoff
- Den Haag, Gevangenpoort, rijksmonument 17487 - Kaat Mossel
- Den Haag, Binnenhof, rijksmonument 17477 - Elisabeth Samson
- Doornweerd, Kasteel Doorwerth, rijksmonument 32429 - Charlotte Sophie Bentinck, geboren von Aldenburg
- Haarlem, Hodshonhuis, rijksmonument 19705 - Catharina Hodshon
- Oud Zuilen, Slot Zuylen, rijksmonument 519611 - Belle van Zuylen
- Warnsveld, Huis 't Velde, rijksmonument 526688 / Lichtenvoorde, Johanneskerk, rijksmonument 25819 - Johanna van Dorth
- Woerden, Kasteel van Woerden, rijksmonument 39307 - Etta Palm
Zie ook
Artikelen- Rijksmonumenten
- Rijksmonumenten - Canon van Nederland
- Rijksmonumenten - Canonvenster 23 - Slavernij (Let op: pagina bestaat niet.)
- Rijksmonumenten - Canonvenster 36 - Anton de Kom
- Rijksmonumenten - Canonvenster 50 - Het Oranjegevoel
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 15 mei 2024 om 03:03.