Adine Engelman (1937-2015)

Versie door RCEbot (overleg | bijdragen) op 9 mrt 2022 om 03:01

Introductie

Manifesteren, de trend waar je tegenwoordig in zogenoemde “lifestyle boeken” niet meer omheen kunt. Het wordt ook wel de kunst om je dromen waar te maken genoemd. Bespreek je wensen en dan worden ze vervuld. In de kunstgeschiedenis is het begrip “manifest” een eeuw geleden ontstaan onder het nom van verklaringen van kunstenaars over de zingeving van kunst. Aan het begin van de twintigste eeuw bestormden groepen kunstenaars de straten om hun manifesten schreeuwend te verkondigen. Een manifest hoeft echter niet altijd schreeuwend en revolutionair te zijn. Adine Engelman vergeleek haar minimalistische sculpturen met een manifest dat innerlijke expressie tot uiting brengt. Ze noemde deze expressie de ‘uniekheid’ van een mens en experimenteerde hiermee in haar kunst door de verwerking van geometrische abstracte vormen in zowel schilderijen als in metershoge sculpturen.

Staalplastiek in draaibare vorm
Adine Engelman, Staalplastiek in draaibare vorm, 1965, geverfd metaal, 212 x 124,5 cm., inv.nr. SZ39754 (voorzijde)

Rotterdamse bakkersfamilie

De geboren Rotterdammer (1937–2015) was de dochter van broodbakker Antoon Engelman en Adriana Bakker. Ze volgde het bakkersbestaan van haar vader echter niet op en ging in 1960 naar de Rotterdamse Academie. In 1963 studeerde Engelman verder aan de Academie ’63 in Haarlem. In de academie ontving ze lessen van kunstenaar Ger Lataster en wist in haar tweede studiejaar een academieprijs van 500 gulden voor zich te winnen. De succesvolle vrouwelijke kunstenaar had meerdere imposante tentoonstellingen op haar naam staan, zoals in het Stedelijk Museum Amsterdam (1969), de Vleeshal Haarlem (1981), de Salon des Réalités Nouvelles (1972) en de wereldtuinbouwtentoonstelling De Floriade (1972).

Metaforische vormen

Engelman kon uit de voeten met meerdere kunstmedia en was beeldhouwer, schilder en tekenaar. In al haar werken staat de speling van vormen, lijnen en kleuren centraal en ze componeerde losse vormen tot een groter geheel. De bijna 400 kilogram wegende Staalplastiek draaiende vorm (1965) bestaat uit gedraaide vervormde metalen platen gesoldeerd aan een statief. Toch gaat het abstracte werk niet alleen over vormen en lijnen, ook de compositie van de elementen staat voor een metafoor. Kunsthistoricus Paul Hefting stelde over het werk van Engelman: ‘het beeld staat voor iets anders, hoe zeer het zichzelf ook in vorm en kleur manifesteert.’

Abstractie als bevrijding

Het gebruik van abstracte vormen zag Engelman als een verzekering van haar bestaan. De toevallige rangschikking van vormen om haar gevoel te uiten noemde ze een ‘bevrijding’. Haar bestaan is niet altijd makkelijk geweest en ze is één van de weinige transgender kunstenaars van wie de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werk in de collectie heeft. In de kunstwereld is de vertegenwoordiging van transgender kunstenaars nog minimaal. Engelman was daarentegen niet alleen een succesvolle vrouwelijke kunstenaar, maar ook betrokken bij meerdere verenigingen waaronder de Nederlandse Kring van Beeldhouwers en de Beroepsvereniging van Beeldende Kunstenaars. Bovendien was ze in 1977 lid van de afdeling Kunst en Cultuur in de provincie Noord-Holland.

Het gebruik van abstracte vormen in verschillende materialen was voor Engelman een manier om zichzelf te uiten met haar minimalistische kunst. Vanuit een innerlijke manifestatie heeft Engelman met de rangschikking van vormen toch haar handtekening in de kunstwereld gezet.

Tekst: Gabriëlle Negrón

Vragen, verbeteringen of opmerkingen?
U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 9 mrt 2022 om 03:01.