Artikel bewerken: Archeobotanie - hout

U hebt geen toestemming om deze pagina te bewerken, want:

De gevraagde handeling is voorbehouden aan gebruikers in een van de volgende groepen: gebruikers, beheerders.
U hebt geen rechten om de gevraagde handeling te verrichten.

Elementtype	Artikel
Status *
Voorkeurslabel *
Artikelsoort
Introductie	Archeologisch onderzoek naar hout richt zich op het verzamelen v an technische gegevens en het interpreteren van de oorspronkelijke functie van houten objecten in het verleden. Daarnaast kan hout gebruikt worden voor dendrochronologisch onderzoek en C14-dateringen. <h3>In het kort</h3> <div class="kader"> '''Doel''': reconstructie van houtgebruik en leefomgeving.<br/>'''Bruikbaar voor''': onderzoek naar bouwwijze van constructies, van de functie, de maakwijze en de typologie van houten objecten, de exploitatie van houtbestanden in de leefomgeving en het uitvoeren van oorspronganalyse om productiecentra en handelsnetwerken te achterhalen.<br/>Aanvullend op: [[Dendrochronologie\|dendrochronologisch onderzoek]] en [[C14-datering\|C14-dateringsonderzoek]].<br/>'''Nodig''': Voor bouwhout: volledige documentatie van houten structuren in het veld, doelgerichte bemonstering voor datering en houtsoortbepaling, en bewerking- en gebruiksspooranalyse.<br/>Voor gebruiksvoorwerpen: volledige documentatie in het veld, gecontroleerde berging, gedetailleerde documentatie onder laboratoriumomstandigheden, inclusief foto’s en/of tekeningen, houtsoortbepaling.</div>
Omschrijving	Daarnaast kan hout gebruikt worden voor dendrochronologisch onderzoek en C14-dateringen. Hout was in het verleden bouwmateriaal en grondstof voor tal van objecten. Van boomstamkano's tot ossenkarren en van spinnenwielen, fuiken, tot kuipen: een heel groot deel van de huis-, vervoer- en ambachtenuitrusting werd van prehistorie tot nieuwe tijd gemaakt van hout. Bestudering van houtvondsten levert daarom belangrijke informatie op over het dagelijks leven van mensen. Houtvondsten geven daarnaast inzicht in de aanwezige bosbestanden, herkomst van hout en de eventuele invloed van mensen daarop door beheer en handel. ==Kansen en beperkingen== Door hoge waterstanden in delen van Nederland is relatief veel hout bewaard gebleven, waardoor ons land een verantwoordelijkheid heeft voor deze kwetsbare archeologische materiaalgroep. Houtvondsten worden daarom bij voorkeur direct in het veld door de houtspecialist bekeken. Bouwhout en houten objecten leveren niet alleen inzicht in de technische vaardigheden van mensen en in de exploitatie van bosbestanden in de leefomgeving, maar ook in uitwisselings- en handelsnetwerken en in rituele handelingen. Lang niet altijd is hout goed bewaard gebleven, maar wanneer dit wél het geval is, geeft het een glimp van wat we normaliter aan data missen. ==Hoe verzamel je hout?== * Bescherm het direct na blootlegging tegen uitdroging. * Onder leiding van de houtspecialist worden houten constructies en gebruiksvoorwerpen: in het veld gedocumenteerd en per element genummerd en op veldtekeningen ingemeten; in het veld gemeten, beschreven, gefotografeerd en getekend (bouwelementen), of gelicht (gebruiksvoorwerpen; ** van samengestelde gebruiksvoorwerpen als vlechtwerk worden representatieve monsters genomen. * De houtspecialist neemt vervolgens: een houtmonster voor houtsoortdeterminatie; indien relevant een houtmonster voor vegetatieonderzoek, dendrochronologie en C14-onderzoek. * Eventuele conservering vindt plaats na onderzoek door de houtspecialist. ==Combineren met andere methoden== Het combineren van houtonderzoek met dendrochronologie, C14-, houtskool-, palynologisch, en macrorestenonderzoek levert aanvullende informatie op over fasering, ontwikkeling in technologische vaardigheden en veranderingen in de leefomgeving al dan niet als gevolg van het houtgebruik. Als hout in vooronderzoek wordt vastgesteld dan is dat een belangrijk gegeven in het vaststellen van de potentiële kwaliteit van botanische resten. Het ontbreken ervan betekent echter niet dat er geen hout tijdens een vervolgonderzoek (bv. opgraving) zal worden aangetroffen. ==Hoe interpreteer ik mijn resultaten?== Na het meten en beschrijven van de vondsten, het determineren van de houtsoorten en na eventuele datering en fasering met behulp van dendrochronologie en C14-onderzoek, worden de resultaten geanalyseerd en geïnterpreteerd. Daarvoor is contextinformatie onontbeerlijk en zijn gegevens uit andere materiaalgroepen en discussie met andere onderzoekers een belangrijk hulpmiddel. Ook gegevens uit de literatuur zijn waardevol voor de interpretatie. Resultaten van houtonderzoek worden weergegeven in een rapport voor interpretatie door de houtspecialist. Over het algemeen wordt een dergelijk onderzoek opgenomen als apart hoofdstuk in een rapport of monografie. ==Resultaten delen== Bijzonder bouwhout en bijzondere objecten dienen geconserveerd te worden voor toekomstig onderzoek en museale doeleinden, want niet geconserveerde houtvondsten gaan onherroepelijk verloren. Van bijzondere houtsoorten wordt een vast preparaat gemaakt als bewijsmateriaal. Alle onderzoeksresultaten, verkregen bij de specialist, dienen in de basisrapportage te worden weergegeven en met alle andere gegevens en primaire data te worden gedeponeerd in het [https://easy.dans.knaw.nl/ e-depot voor de Nederlandse archeologie] . De gebruikte methodes voor zowel het verzamelen van bouwhout en objecten in het veld, voor het opmeten en beschrijven van houtvondsten in het laboratorium, als voor de houtsoortdeterminaties worden in de basisrapportage en in de database WOODAN.org vastgelegd. Zo zijn alle gegevens beschikbaar voor vervolgonderzoek, maar ook voor vergelijking met onderzoek op andere vindplaatsen. Specialistisch onderzoek wordt bij voorkeur opgezet als onderdeel van interdisciplinair archeologisch onderzoek, waarbij de verschillende deelstudies in samenhang met overkoepelend onderzoek worden uitgevoerd, geïnterpreteerd en gerapporteerd. ==Lees verder== * Kooistra, L.I. & 0. Brinkkemper 2016: Archeologie en resten van planten, KNA Leidraad Archeobotanie, 51KB. * Lange, 5., 2017: [https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2017/01/01/uit-het-juiste-hout-gesneden Uit het juiste hout gesneden] Houten gebruiksvoorwerpen uit archeologische context tot 1300 n.Chr., Amersfoort (Nederlandse Archeologie Rapporten 54). * Lange, 5., 2021: [https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2021/01/01/the-wooden-artefacts-from-the-early-roman-fort-velsen-1 The assemblage of wooden artefacts] (from the Roman outpost and harbour Velsen 1, Amersfoort (Nederlandse Archeologische Rapporten 69). * Rijkelijkhuizen, M. & 5. Jongma 2020: 'Niet al het hout is timmerhout, houten gebruiksvoorwerpen uit Delftse bodem' Archeologie Delft, Delft. {{Auteur \|tekst=Tekst: Yvonne Lammers, Echo information design, met medewerking van de houtsectie van BIAX Consult, Roel Lauwerier en Bjørn Smit. }}
Afbeelding uploaden	Bestand uploaden
Stappen om een afbeelding te plaatsen:	upload een afbeelding via "Bestand uploaden" hierboven ⇑ Let op: verklein je foto tot max 2000px breed (liggend), 1600px hoog (staand) en max 1MB! kopieer de Afbeelding code en plak die in Afbeelding plaatsen hieronder ⇓ pas de code aan: BESTANDSNAAM, BIJSCHRIFT en BESCHRIJVING' ' (Alt-tekst) Herhaal dit voor elke afbeelding. [[Bestand: BESTANDSNAAM\|400px\|rechts\|thumb\|BIJSCHRIFT\|alt=BESCHRIJVING]]
Afbeelding plaatsen	[[Bestand:Archeobotanie 1.jpg\|400px\|rechts\|thumb\|Pad van gevlochten wilgentenen uit de bronstijd in de Leidsche Rijn. Op basis van gedegen houtonderzoek is aangetoond dat de wilgentenen uit beheerde bosbestanden afkomstig waren: een soort prehistorische grienden. Foto: BIAX Consult, Silke Lange.\|alt=Pad van gevlochten wilgentenen uit de bronstijd in de Leidsche Rijn. Op basis van gedegen houtonderzoek is aangetoond dat de wilgentenen uit beheerde bosbestanden afkomstig waren: een soort prehistorische grienden. Foto: BIAX Consult, Silke Lange.]] [[Bestand:Archeobotanie 2 houten kom.jpg\|400px\|rechts\|thumb\|Een handgesneden kom van elzenhout met een eikenhoutenstaafje uit de elfde eeuw gevonden in Best-Aarle. Foto Archol, Minja Hemminga.\|alt=Een handgesneden kom van elzenhout met een eikenhoutenstaafje uit de elfde eeuw gevonden in Best-Aarle. Foto Archol, Minja Hemminga.]] [[Bestand:Archeobotanie 2 Microscoopopname.jpg\|400px\|rechts\|thumb\|Microscoopopname van de kopse kant van essenhout Foto: BIAX Consult, Silke Lange.\|alt=Microscoopopname van de kopse kant van essenhout Foto: BIAX Consult, Silke Lange.]]
Gerelateerde artikelen
Lid van thema's
Trefwoorden
Begrippen Begrip uit de RCE thesaurus
Specialisten

Kleine bewerking

Annuleren