C14-datering: verschil tussen versies

Versie van 23 nov 2020 18:14

Elementtype ontbreekt of is ongeldig.

@@ Regel 5: / Regel 5: @@
 |Kennisitemtype=Overig
 |Introductie=Met deze techniek kun je de ouderdom van een organisch monster vaststellen.
-|Omschrijving=Het radioactieve isotoop 14C komt ten gevolge van kosmische straling voor in onze atmosfeer en wordt via de fotosynthese door planten opgenomen in hun celstructuur. Vervolgens komt het via de voedselketen in de biosfeer terecht. Wanneer het organisme sterft stopt de opname van voedsel en neemt het 14C-gehalte af door radioactief verval, met een halveringstijd van 5730 jaar. Door de 14C-concentratie in een fossiel te meten kan worden vastgesteld wanneer de dood van het organisme is ingetreden.
+|Omschrijving=Het radioactieve isotoop C14 komt ten gevolge van kosmische straling voor in onze atmosfeer en wordt via de fotosynthese door planten opgenomen in hun celstructuur. Vervolgens komt het via de voedselketen in de biosfeer terecht. Wanneer het organisme sterft stopt de opname van voedsel en neemt het C14-gehalte af door radioactief verval, met een halveringstijd van 5730 jaar. Door de C14-concentratie in een fossiel te meten kan worden vastgesteld wanneer de dood van het organisme is ingetreden.
 ==Kansen en beperkingen==
-De 14C-methode is een beproefde methode, maar kent bijzonderheden en beperkingen. Zo is het natuurlijke 14C-gehalte in de oceaan 5% lager dan in de atmosfeer waardoor mariene organismen 400 jaar ouder gedateerd worden dan terrestrische organismen uit dezelfde tijd. Dit ‘verouderingseffect’, bekend als
+De C14-methode is een beproefde methode, maar kent bijzonderheden en beperkingen. Zo is het natuurlijke C14-gehalte in de oceaan 5% lager dan in de atmosfeer waardoor mariene organismen 400 jaar ouder gedateerd worden dan terrestrische organismen uit dezelfde tijd. Dit ‘verouderingseffect’, bekend als
 het reservoireffect, geldt vervolgens ook voor organismen zoals de mens als die veel vis eten.
-Doordat het 14C-gehalte in de natuur varieert, is de 14C-tijdschaal niet hetzelfde als de kalender.
+Doordat het C14-gehalte in de natuur varieert, is de C14-tijdschaal niet hetzelfde als de kalender.
-De 14C-tijdschaal kan worden geijkt met behulp van dendrochronologie door absoluut gedateerde jaarringen ook met 14C te dateren. De geijkte 14C-dateringen worden weergegeven in “cal BP”, wat kalenderjaren ten opzichte van 1950 (het referentiejaar van de 14C-methode) betekent.
+De C14-tijdschaal kan worden geijkt met behulp van dendrochronologie door absoluut gedateerde jaarringen ook met C14 te dateren. De geijkte C14-dateringen worden weergegeven in “cal BP”, wat kalenderjaren ten opzichte van 1950 (het referentiejaar van de C14-methode) betekent.
 ==Hoe neem je een monster?==
@@ Regel 20: / Regel 20: @@
 ==Combineren met andere methoden==
-De afgelopen decennia is de ijking van de 14C-methode steeds preciezer geworden, geholpen door de absolute dateringen vanuit de dendrochronologie. Sinds 2013 is er de ijkingscurve IntCal13 en deze werkt voor het gehele meetbereik van 50.000 jaar. Actieve vergelijking is dus niet noodzakelijk meer. In het voorjaar van 2020 is IntCal20 vrijgegeven met de meest actuele gegevens.
+De afgelopen decennia is de ijking van de C14-methode steeds preciezer geworden, geholpen door de absolute dateringen vanuit de dendrochronologie. Sinds 2013 is er de ijkingscurve IntCal13 en deze werkt voor het gehele meetbereik van 50.000 jaar. Actieve vergelijking is dus niet noodzakelijk meer. In het voorjaar van 2020 is IntCal20 vrijgegeven met de meest actuele gegevens.
 ==Hoe interpreteer ik mijn resultaten?==
-Resultaten worden - per conventie - gerapporteerd in 14C-jaren met als eenheid BP. Deze kunnen na ijking worden “vertaald” naar calBP (of AD, BC). De meetprecisie is doorgaans 0,2-0,5% in BP;
+Resultaten worden -per conventie- gerapporteerd in C14-jaren met als eenheid BP. Deze kunnen na ijking worden “vertaald” naar calBP (of AD, BC). De meetprecisie is doorgaans 0,2-0,5% in BP;
 voor gekalibreerde getallen hangt dit sterk af van de ijkgrafiek in het betreffende tijdtraject.
 Daarnaast is het belangrijk dat je weet wat je dateert: eenjarig plantmateriaal levert de tijd verlopen sinds het ontstaan, bij hout of houts¬kool wordt de hele duur van de boomgroei gemeten
-(brand¬hout van een oude boom zorgt dus voor relatief te oude da- tering voor het haardvuur). Ook hout dat hergebruikt werd kan een verkeerd beeld geven, terwijl dit vaak voor komt in gebouwen.
+(brand¬hout van een oude boom zorgt dus voor relatief te oude datering voor het haardvuur). Ook hout dat hergebruikt werd kan een verkeerd beeld geven, terwijl dit vaak voor komt in gebouwen.
 ==Resultaten delen==
-Alle onderzoeksresultaten, verkregen bij de specialist, dienen als primaire data in de basisrapportage te worden weergegeven, even- tueel in een voetnoot of bijlage. De gebruikte ijkgrafiek en kalibra- tiemethode, methode van monstername, hoeveelheid monsters, relativering van data-precisie, en eventuele overwegingen/aanpas- singen zijn van belang voor vervolgonderzoek, maar ook voor de vergelijking met het onderzoek op andere sites.
+Alle onderzoeksresultaten, verkregen bij de specialist, dienen als primaire data in de basisrapportage te worden weergegeven, eventueel in een voetnoot of bijlage. De gebruikte ijkgrafiek en kalibratiemethode, methode van monstername, hoeveelheid monsters, relativering van data-precisie, en eventuele overwegingen/aanpassingen zijn van belang voor vervolgonderzoek, maar ook voor de vergelijking met het onderzoek op andere sites.
 ==Lees verder==