Artikel bewerken: Leien in Rijndekking

U hebt geen toestemming om deze pagina te bewerken, want:

U hebt geen rechten om de gevraagde handeling uit te voeren.

Elementtype	Artikel
Status *
Voorkeurslabel * Voorkeurslabel in Nederlandse taal (skos:prefLabel). Naamgeving bij voorkeur in kleine letters en enkelvoud.
Artikelsoort Geef hier aan welk type artikel wordt bedoeld.
Introductie Bevat de introductietekst van het kennisitem (op deze tekst vindt annotatie plaats)	Wanneer er schubvormige leien op het dak liggen, spreken we van Rijndekking. Deze wijze van dekken paste men van oudsher veel toe in het oosten en noorden van ons land, omdat men schubvormige leien via de Rijn aanvoerde.
Omschrijving Bevat de tekst van het kennisitem	==Geschiedenis== Uit opgravingen is bekend dat de Romeinen in Xanten en Keulen hun gebouwen al dekten met leien. Deze waren zeshoekig. Als men vanaf de twaalfde eeuw in ons land leien toepast als dakbedekking, geeft men de voorkeur aan andere vormen: rechthoekig en schubvormig. Deze twee hoofdvormen blijven tot in onze tijd in zwang. Bij rechthoekige leien spreken we over Maasdekking. Deze leien voerde men aanvankelijk aan via de Maas, wat de naam verklaart. Vanaf de middeleeuwen voerde men overigens ook al rechthoekige leien als ballast aan uit het zuiden van Engeland. Maasdekking paste men van oudsher veel toe in het zuiden en westen van ons land. Wanneer men schubvormige leien gebruikt, spreekt men van Rijndekking, aangevoerd via de Rijn. Deze wijze van dekken paste men veel toe in het oosten en noorden van ons land. De reden waarom men ertoe kwam leien in groeves rechthoekig of schubvormig te maken, is gelegen in de structuur van de leisteen. Een rechtdradige structuur is geschikter voor het produceren van rechthoekige leien, een kromdadige structuur voor schubvormige leien. ===Twintigste eeuw=== In het begin van de twintigste eeuw liep niet alleen de kwaliteit van de leien terug, maar ook het vakmanschap. Bij herstelwerkzaamheden na de Tweede Wereldoorlog kwam het gelukkig tot een herwaardering van het vakmanschap, al was het door gebrek aan goede leien nog nodig om veel minder goed materiaal te gebruiken. Helaas gingen er ook groeves dicht die goede leien leverden voor Rijndekking. Het aantal uit de historie bekende groeves in Europa is op deze wijze de afgelopen jaren dramatisch geslonken. Veel materiaal voor leien komt tegenwoordig uit Spanje. Soms vervoert men dit als ruw materiaal naar Duitsland, waar men het verder verwerkt tot schubleien. ==Meerwaarde== Een leien dak is in Nederland iets uitzonderlijks. Leien liggen dan ook vooral op historisch belangrijke gebouwen, zoals kerken en stadhuizen. Men moest lei van ver halen. Opdrachtgevers maakten zeer bewust een keuze voor dit materiaal om hun gebouw een zekere meerwaarde te geven. Die meerwaarde willen we graag behouden. ==Duurzaamheid en herstel== Maar leibedekking is ook kostbaar. Voor een maximale levensduur is - zeker bij een Rijndak - regelmatig onderhoud noodzakelijk. Bij vervanging van de leien is een zorgvuldig opgesteld plan van groot belang voor het verkrijgen van een monumentenvergunning en eventueel subsidie. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) streeft bij het vernieuwen van leibedekking naar duurzaamheid en het herstellen van het oorspronkelijke beeld, met de juiste aansluitdetails. De kwaliteit van de lei, het vakmanschap waarmee de leien zijn aangebracht, de wijze van bevestigen en de onderliggende constructie bepalen in sterke mate de duurzaamheid van een met natuurleien gedekt monumentaal dak. Voor Rijndekking geldt een aantal uitgangspunten voor een duurzaam en op de goede wijze uitgevoerd dak, dat weer minstens tachtig jaar moet meegaan. Voor de manier waarop je de kwaliteit van leien bepaalt, verwijzen we naar het artikel ‘Leien in Rijndekking – werkzaamheden’. ==Bouwhistorisch onderzoek== De RCE streeft naar het behoud van oorspronkelijk bouwmateriaal. Veel daken hebben echter al enige generaties leibedekking gedragen. Het is niet altijd duidelijk of de huidige leibedekking historisch gezien de juiste bedekking is. Soms is bouwhistorisch onderzoek nodig om de historische verschijningsvorm vast te stellen. In het algemeen geldt dat we de huidige verschijningsvorm handhaven, tenzij hier sterke argumenten tegen pleiten. Het is belangrijk dat een gekwalificeerd leidekkersbedrijf de leibedekking uitvoert volgens de Uitvoeringsrichtlijn URL 4010 van de ERM. {{Vergunning en subsidie}}
Afbeelding uploaden Uploaden van een afbeelding.	Bestand uploaden
Stappen om een afbeelding te plaatsen:	upload een afbeelding via "Bestand uploaden" hierboven ⇑ Let op: verklein je foto tot max 2000px breed (liggend), 1600px hoog (staand) en max 1MB! kopieer de Afbeelding code en plak die in Afbeelding plaatsen hieronder ⇓ pas de code aan: BESTANDSNAAM, BIJSCHRIFT en BESCHRIJVING' ' (Alt-tekst) Herhaal dit voor elke afbeelding. [[Bestand: BESTANDSNAAM\|400px\|rechts\|thumb\|BIJSCHRIFT\|alt=BESCHRIJVING]]
Afbeelding plaatsen Een link (URL) naar één of meer afbeelding of een interne link met afbeeldingcodering	[[Bestand:Beschadigd Rijndak Geertekerk in Utrecht.jpeg\|400px\|rechts\|thumb\|Beschadigd Rijndak op de Geertekerk in Utrecht]]
Bron Een verwante bron waarvan beschreven bron is afgeleid.	Bestand:Leien-in-Rijndekking-T50.pdf
Gerelateerde artikelen
Lid van thema's
Trefwoorden Trefwoord uit de RCE thesaurus
Specialisten

Kleine bewerking

Annuleren