Brontekst bekijken van Marie Witsen-Schorr (1875-1943)

{{#element:
|Elementtype=Artikel
|Status=Publiceren
|Voorkeurslabel=Marie Witsen-Schorr (1875-1943)
|Artikelsoort=Persoon
|Introductie=In de voorkamer van het Witsenhuis, gelegen aan het Amsterdamse Oosterpark, staat een staand horloge. (''Zie afb. 2.'') Deze klok, die de schilder Willem Witsen (1860-1943) in augustus 1910 ruilde met de verzamelaar Johannes Esser, toont onder meer de fasen van de maan aan de hand van twee gezichten: een man en een vrouw. Op de plek van de nieuwe maan komt het gezicht van de schilder zelf voor, en waar de volle maan zichtbaar zou moeten zijn, is nu het gezicht van een voorzichtig glimlachende vrouw te zien. Wie is deze vrouw?
|Omschrijving===Huwelijk==
De afgebeelde vrouw is Marie Schorr (1875-1943).  Zij werd in 1875 geboren in een rijk brouwersgeslacht te Amsterdam. Haar vader was technisch directeur van de Koninklijke Nederlandsche Beijersch-Bierbrouwerij. Marie trad in 1898 in het huwelijk met de architect Jonas Ingenohl, maar dat bleek geen gelukkige keuze. Acht jaar later liet zij zich scheiden, en hertrouwde kort daarop met de schilder en schrijver Willem Witsen. Deze was enkele jaren daarvoor ook gescheiden van zijn eerste vrouw, Betsy Witsen-van Vloten (1862-1946). Voor zowel Marie als Willem was hun eerste huwelijk tamelijk rumoerig verlopen, en beiden zullen dan ook rust bij elkaar hebben gezocht.

==Model, muze & mecenas==
Vanuit haar familie bracht Marie een omvangrijk vermogen in, naast een grote hoeveelheid meubelen en huisraad. Zij trok in bij Willem in het huis aan het Oosterpark 82 dat nu als het Witsenhuis bekend staat. Willem bewoonde er de eerste verdieping, terwijl zijn atelier zich op de begane grond bevond. Marie huurde er het bovenhuis, en had bovendien haar eigen opgang. Halverwege de trap naar boven bevond zich een portaaltje, dat een verbinding vormde met de woonruimte van Willem. Van Marie hingen er nog geen portretten in het huis, maar dan kwam snel verandering in.

Naast hun beider portretten op de al eerder beschreven maanfaseschijf op het staand horloge, waartoe Willem verschillende voorstudies maakte, schilderde hij Marie ook op groot formaat, in een witte kimono. (''Zie afb. 1.'')  We zien Marie zittend afgebeeld, het hoofd naar rechts gebogen en steunend op haar hand, en gekleed in een spierwitte kimono. Verder hangen er nog twee kleinere studies, en een waarin ze slapend is afgebeeld. Marie schilderde zelf ook. Van haar is onder meer bewaard een piepklein schilderijtje, 15,5 bij 12 centimeter groot, met daarin een paar klaprozen verbeeld. In de hoeken van het doekje zitten punaisegaten, aanwijzing dat het eerder in een schilderkistje zat vastgeprikt, zodat het eenvoudiger geschilderd kon worden. (''Zie afb. 3.'') 

==Het Witsenhuis==
Willem Witsen overleed in 1923. Exact twintig jaar later overleed Marie Witsen-Schorr. Bij het openen van haar testament bleek dat zij het huis en de inboedel had nagelaten aan de Staat, met als doel Willems woonkamer op de eerste verdieping zoveel mogelijk intact te laten. Daarnaast had zij bepaald dat haar vermogen zou worden aangewend tot het creëren van een fonds voor jonge, behoeftige schrijvers. Nog steeds kan jong, aanstormend literair talent maximaal vijf jaar lang om niet één van de drie etages van het Witsenhuis bewonen. Zo bewoonden onder meer Elisabeth Zernike, Marga Minco, Conny Braam, Franca Treur, Tjitske Jansen en Niňa Weijers enige tijd een etage. Met dit bijzondere legaat schiep Marie Witsen-Schorr onbewust de belangrijkste literaire prijs van Nederland.

Het [https://data.collectienederland.nl/page/aggregation/rijkscollectie-rce/W228 portret van Marie Witsen-Schorr in witte kimono] hangt tegenwoordig prominent in de Witsenkamer op de eerste verdieping. Wie de Witsenkamer wil bezoeken kan een kijkje nemen op de website van het [https://witsenhuis.nl Witsenhuis].
|Afbeelding (intern)=Bestand:W2121.jpg
|Afbeelding (extern)=[[Bestand:6.witsenmariezlijst.jpg||400px|rechts|thumb|Afb. 1. Marie Witsen-Schorr in witte kimono. ©Auteursrechtelijk beschermd materiaal, c/o Pictoright Amsterdam 2022|alt=Geschilderd portret van Marie Witsen-Schorr in witte kimono]]
[[Bestand: W107.jpg|400px|rechts|thumb|Afb. 2. Staand horloge in de Witsenkamer. Witsenhuis, Amsterdam.|alt=Foto van een staande klok in de Witsenkamer. Witsenhuis, Amsterdam]]
[[Bestand: W2121.jpg|400px|rechts|thumb|Afb. 3. Studie van enkele klaprozen, door Marie Witsen-Schorr. ©Auteursrechtelijk beschermd materiaal, c/o Pictoright Amsterdam 2022|alt=Studie van een paar klaprozen, waarvan enkele in bloei]]
|Lid van=Thema/Meubelen en interieurgoederen, Thema/Nalatenschappen legaten schenkingen, Thema/Portretten, Thema/Rijkscollectie, Thema/Rijkscollectie RCE, Thema/Vrouwen in de Rijkscollectie
|Specialisten=Yuri van der Linden
}}