Friens - Van Sytzamawei 1 - Hervormde kerk, negentiende-eeuwse zerken op het kerkhof
< Rijksmonumenten⇐ (22881) monumentenregisterMonumentnummer: 22881
Introductie
Kerkje uit 1795, gelegen op hoge terp in weidelandschap. In de kerk rouwborden voor de familie Sytzama en op het kerkhof een familiegraf van de Sytzama's met acht hardstenen zerken.
Kenmerken kerk
| Datering | 1795 |
| Architect | Onbekend |
| Rijksmonument sinds | 24 november 1971 |
Kenmerken familiegraf
| Datering | 1829 |
| Rijksmonument sinds | 24 november 1971 |
Kerk
In 1795 gebouwd eenvoudig, driezijdig gesloten kerkje op een locatie waar voordien een middeleeuwse kerk stond. In de kerk bevinden zich een aantal zerken in de vloer en aan de wanden hangen in totaal 14 rouwborden uit de periode 1637-1843, alle voor de familie Van Sytzama. In 1999 kreeg de kerk een orgel dat oorspronkelijk gebouwd is in 1819 voor een andere kerk.
Zerken
In de vloer van de kerk liggen op het middenpad tussen de banken een aantal hardstenen zerken van gewoon formaat (pakweg 1.80 bij 0,60 cm) van verschillende families uit Friens. Op het koor en gedeeltelijk in het schip, liggen 6 grote zerken (pakweg 2.40 bij 1.40 cm) en nog een gewone zerk. Aan de zijden zijn nog enkele resten te vinden van zerken, waarvan sommige gebroken. Tussen de grotere zerken wederom een aantal van de familie Van Sytzama waaronder een aantal opvallend veel wapens bevatten. De zerken variëren in stijl van laatgotisch naar renaissancistisch.
Rouwborden
Van de rouwborden zijn er 12 in een forse uitvoering met uitvoerige opname van de wapens van de familie Van Sytzama en allerlei attributen. Opvallend is dat er geen funeraire symboliek te vinden is op de rouwborden. De 2 overige rouwborden zijn eenvoudige vierkante borden die met de punt naar beneden een meer eenvoudig wapen dragen en beide uit de zeventiende eeuw dateren. Vijf rouwborden hangen op de galerij bij het orgel, de rest hangt aan de muren van kerk en koor.
Kerkhof
Op het kerkhof dat een twintigste-eeuwse uitstraling heeft, liggen twee familiegraven voor de familie Van Sytzama. Met name het eerste valt onder de bescherming van het rijksmonument en ligt vanuit de kerk gezien iets links van de ingang. Dit complex bestaat uit tien gemetselde kelders die elk gedekt worden door een hardstenen zerk. Rondom is een betonnen rand aangebracht waarop een bakstenen rand is aangebracht. Op hardstenen klossen is vervolgens een smeedijzeren hekwerk geplaatst dat het gehele complex omgeeft. De tien zerken zijn alle voorzien van een wapen in een verdiept cartouche met daaronder een tekst. Vermoedelijk zijn alleen de eerste twee zerken vroeg-negentiende-eeuws. De andere zijn later aangebracht. Rechts van de ingang van de kerk ligt nog een vergelijkbaar familiegraf, maar dit is jonger. De zerken vertonen dezelfde uitbeelding.
Opvallend op het kerkhof is verder nog de aanduiding uit 1743 op de noordelijk kerkmuur van de graven van de dienstboden van Bellinga-State. Die werden dus op het kerkhof begraven terwijl de Van Sytzama’s in een kelder in de kerk hun rustplaats vonden.
Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 9 jan 2023 om 14:53.