Doorwerth - Fonteinallee 2 - Doornweerd

(32429) monumentenregisterMonumentnummer: 32429

Introductie

Doornweerd / Doorwerth. Omgracht laatmiddeleeuws kasteel, bestaande uit een na WO II gereconstrueerde hoofdburcht met ten westen daarvan een grote voorburcht met kapel.

Luchtfoto van het kasteel Doorwerth vanuit het Oosten. Foto circa 1965. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

Datering: diverse bouwperioden vanaf circa 1250
Bouwstijl: n.v.t.
Architect: n.v.t.
Rijksmonument sinds: 11 februari 1970

Geschiedenis en omschrijving

Het Kastelenlexicon, een database van het Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaats (Nederlandse Kastelenstichting), bevat uitgebreide informatie over dit object. Zie de link naar het Kastelenlexicon onder het kopje Bronnen en verwijzingen.

Omgeving

Ten zuiden van het kasteel liggen twee omgrachte terreinen, het westelijke lijkt op een voorhof waaroverheen de toegang loopt, het oostelijke is een moestuin.

Canon van Nederland, venster 25 - Sara Burgerhart

Kastelen zoals Doorwerth kunnen vaak bogen op een lange lijst van (adelijke) eigenaren. In het kader van de Canon van Nederland wordt één van hen belicht: Charlotte Sophie Bentinck, geboren von Aldenburg, vrouwe van Varel, Kniphausen en Doorwerth (geb. Varel, Duitsland, 4-8-1715 – gest. Hamburg 5-2-1800). Deze Duitse rijksgravin erfde in 1738 na het overlijden van haar vader dit kasteel. Zij was op dat moment getrouwd met de Nederlandse Willem Bentinck. Hij was een goede partij, maar naar het schijnt nogal saai, terwijl Charlotte een zeer levendig én wispelturig karakter had. Het huwelijk was niet gelukkig. Zij liet zich in 1740, na 7 jaar huwelijk, scheiden van tafel en bed en leefde de rest van haar leven op diverse plaatsen in Duitsland. Door financiële perikelen rondom de scheiding verviel Kasteel Doorwerth uiteindelijk aan de familie Bentinck. En het is in het archief van de familie Bentinck dat de ongeveer 25.000 brieven, persoonlijke correspondentie van Charlotte, bewaard zijn. De goed opgeleide vrouw correspondeerde met 'de groten der aarde' waaronder de filosoof en schrijver Voltaire, de koning van Pruisen Frederik de Grote, de vrijheidsstrijder markies De Lafayette, vertegenwoordigers van Weense en Deense hofkringen en vele andere tijdsbeeldbepalende bestuurders en wetenschappers. Ze getuigen onder andere van haar interesse in tal van politieke kwesties, maar ook in opvoeding en vrouwenkwesties. Wat betreft dit laatste wordt Charlotte gezien als (proto)feministe. Het archief met daarin de brieven zijn eigendom van de Stichting Kasteel Middachten en worden in het Gelders Archief bewaard. Een poging om ze te laten inschrijven in het UNESCO Memory of the World Register werd niet gehonoreerd. Wel merkte het comité op dat ze "significant (zijn) voor de Europese geschiedenis omdat het laat zien hoe vrouwen bijdroegen aan de vooruitgang en ontwikkeling van de samenleving".

Naast de brieven zal Charlotte Sophie herinnerd worden in boeken die in het Nederlands, Frans, Duits en Engels over haar en haar familie zijn verschenen. In 1996 verscheen bovendien een film van de Nederlandse regisseur Ben Verbong.

Bronnen en verwijzingen

Hoefer, F.A., Enkele mededeelingen omtrent het kasteel Doorwerth, Den Haag 1910.
Jas, Jorien, Frank Keverling Buisman, Elyze Storm-Smeets, et al. red., Kastelen in Gelderland, Utrecht 2013, 414-418.
Kastelenlexicon
Quarles van Ufford, C.C.G., Kasteel Doorwerth : Doorwerth, Arnhem 1991.
Renaud, J.G.N., 'De Doorwerth', in: Buurman, D.J.G., Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen 1948-1958, Arnhem 1959, 119-125.
Charlotte Renée Smid, Aldenburg, Charlotte Sophie von, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland.
UNESCO: Correspondentie Charlotte Sophie Bentinck belangrijk voor Europese geschiedenis, niet in Register Memory of the World
Wartena, R., De Doorwerth, Oosterbeek 1960.

Zie ook

Artikelen

Hoort bij deze thema's

Meer informatie Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.

Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.