Bronkhorst - Bij Maneveld 1 - Joodse begraafplaats

(34551) monumentenregisterMonumentnummer: 34551

Introductie

Joodse begraafplaats.

Overzicht van de begraafplaats met de resterende grafmonumenten en achterin het metaheerhuisje.

Het metaheerhuisje met een opvallend rood pannendak wordt goed onderhouden.

Kenmerken

• Datering: 19de eeuw
• Architect: Onbekend
• Rijksmonument sinds: 5 oktober 1966

Historie

De Joodse begraafplaats van Bronkhorst stamt uit 1811, toen het perceel door zes Joden uit Steenderen, Brummen en Bronkhorst werd aangekocht. De Joden uit deze drie plaatsen vormden samen een gemeente en deelden de begraafplaats. Het perceel wisselde de jaren daarna een aantal malen van eigenaar en was in 1859 160 m2 groot. Twee jaar later is de begraafplaats uitgebreid tot 195 m2. Het metaheerhuisje stamt uit deze periode.

De Joden van Bronkhorst hadden aanvankelijk de beschikking over een kleine synagoge, maar in de loop van de 19de eeuw werd de synagoge verplaatst naar Brummen. In 1919 werden de afzonderlijke Joodse killes opgeheven en kwam de begraafplaats onder beheer van de Israëlitische gemeente van Zutphen. In de oorlog liep het huisje schade op, waarna het werd hersteld. Sinds 1968 wordt de begraafplaats onderhouden door de burgerlijke gemeente. In 1980 kocht de toenmalige gemeente Steenderen het metaheerhuisje en liet het restaureren.

Van twee graven werden in 2015 de hekwerken gerestaureerd. In 2016 heeft de gemeente Bronckhorst de toegangspoort gerestaureerd.

Rijksmonument

Het oudste grafmonument is voor Nathan Haim Mansveld, overleden in 1859. De laatste begrafenis vond plaats in 1963. Mogelijk is door bemoeienis van de gemeente de begraafplaats opgenomen op de lijst van beschermde rijksmonumenten.

Huidige situatie

Op het oudste deel van de begraafplaats is geen grafmonument te vinden. Niet bekend is of de nabestaanden geen geld hadden voor een grafmonument of dat eventuele houten grafmonumenten intussen zijn verdwenen. Er zijn nu nog 18 grafmonumenten te vinden op de begraafplaats, waarvan twee met een smeedijzeren hekwerk. De toegang van de begraafplaats bestaat uit een eenvoudig smeedijzeren toegangshek op een bakstenen rollaag. De begraafplaats wordt omgeven door bomen en struiken.

---

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met stichting Dodenakkers.

Bronnen en verwijzingen

• Kooger, Hans; Joods Leven in Bronkhorst, Steenderen, Brummen; 1978

Zie ook

Artikelen

• Joodse begraafplaatsen in Nederland

Hoort bij deze thema's

• Begraafplaatsen en grafmonumenten

Specialist(en)

• Leon Bok

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.