Plantenkassen: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 13: | Regel 13: | ||
===Negentiende eeuw=== | ===Negentiende eeuw=== | ||
Tot en met het eerste kwart van de negentiende eeuw werden in Nederland uitsluitend houten muurkassen gebouwd, die soms kunstmatig verwarmd werden. Deze kassen werden | Tot en met het eerste kwart van de negentiende eeuw werden in Nederland uitsluitend houten muurkassen gebouwd, die soms kunstmatig verwarmd werden. Deze kassen werden door aannemers en timmerlieden gebouwd, naar wens van de opdrachtgever. Later kwamen er gespecialiseerde aannemers, die grootschalig houten kassen konden plaatsen. Vervolgens ontstonden de tweezijdige of vrijstaande kassen - eerst in hout en daarna ook in ijzer. Deze ijzeren kassen werden vanaf het tweede kwart van de negentiende eeuw door lokale smederijen en technische bedrijven gebouwd. Door de technische doorontwikkeling van dit glas en ijzer, en door verbetering van het verwarmingssysteem, werd het mogelijk steeds grotere kassen te bouwen. De commerciële tuinbouw in ons land ontdekte eind negentiende eeuw de voordelen van kassen voor de grootschalige teelt van cultuurgewassen. In de glastuinbouwgebieden ontwikkelden smederijen zich tot kassenbouwers die grootschalige complexen konden realiseren. Door de successen nam de vraag naar speciale productiekassen enorm toe. Dit leidde er uiteindelijk toe dat, op het gebied van kassenbouw, glastuinbouw, bloementeelt en veilingen, ons land al vele jaren toonaangevend is in de wereld. | ||
===Twintigste eeuw=== | ===Twintigste eeuw=== | ||
| Regel 19: | Regel 19: | ||
==Cultuurhistorische waarde== | ==Cultuurhistorische waarde== | ||
Historische kassen zijn sterk verbonden met de geschiedenis en de ontwikkeling van ons land. Zij hebben een directe verbinding met de VOC, de WIC, de opleidingen van artsen en apothekers, de plantenwetenschappen en ons koloniale verleden. Maar ook met de voedselvoorziening | Historische kassen zijn sterk verbonden met de geschiedenis en de ontwikkeling van ons land. Zij hebben een directe verbinding met de VOC, de WIC, de opleidingen van artsen en apothekers, de plantenwetenschappen en ons koloniale verleden. Maar ook met de voedselvoorziening en de bloemencultuur. Nadat planten uitgebreid waren beschreven en chemisch onderzocht, kon men er ook medicijnen mee ontwikkelen. Daarnaast zijn kassen onderdeel van bijvoorbeeld een buitenplaats of botanische tuin. Zij vertegenwoordigen een deel van de geschiedenis en ontwikkeling van deze groene monumenten. Op deze locaties staan vaak ook andere bouwwerken die een directe relatie met de kassen hebben, zoals fruitmuren, stookhokken, schoorstenen en broeibakken. Helaas zijn er geen kassen in Nederland meer over uit de begintijd, terwijl de geschiedenis ervan eeuwen teruggaat. De oudst bewaard gebleven kassen stammen uit het midden van de negentiende eeuw. Hun aantal is gering. Daarom is het belangrijk zuinig te zijn op historische exemplaren. | ||
==Materiaal== | ==Materiaal== | ||
===Glas=== | ===Glas=== | ||
Glas is het belangrijkste bouwmateriaal voor kassen. Het zorgt voor een warm, licht binnenklimaat waarin planten goed gedijen. Tot in | Glas is het belangrijkste bouwmateriaal voor kassen. Het zorgt voor een warm, licht binnenklimaat waarin planten goed gedijen. Tot in de twintigste eeuw werd hoofdzakelijk geblazen glas van geringe afmeting toegepast. Glasruiten werden dakpansgewijs in de roeden en ramen geplaatst door schilders of glaszetters. Door de ontwikkeling van de vlakglasindustrie werden grotere afmetingen betaalbaar voor de glastuinbouw. Voor de constructie en de opbouw werden hout, ijzer en beton het meest gebruikt. Voor de fundering en de onderbouw paste men meestal baksteen toe. Na 1900 gebruikte men hiervoor ook beton. | ||
===IJzer=== | ===IJzer=== | ||
Voor de bouw van ijzeren kassen werden diverse soorten ijzer en later ook staal gebruikt. Voor het herstel en de conservering is het belangrijk te weten met welke soort je te maken hebt, vooral voor de lasbaarheid. Van de twee soorten smeedijzer kan welijzer goed worden gelast. Welijzer is tussen 1860 en 1900 veel in ons land toegepast. Dit werd gesmeed tot puddelijzer of tot profielen en platen gewalst, en dan kreeg het de naam getrokken ijzer. Vloei-ijzer of vloeistaal met een homogene structuur kwam na 1860 op de markt en kan ook goed worden gelast. | Voor de bouw van ijzeren kassen werden diverse soorten ijzer en later ook staal gebruikt. Voor het herstel en de conservering is het belangrijk te weten met welke soort je te maken hebt, vooral voor de lasbaarheid. Van de twee soorten smeedijzer kan welijzer goed worden gelast. Welijzer is tussen 1860 en 1900 veel in ons land toegepast. Dit werd gesmeed tot puddelijzer of tot profielen en platen gewalst, en dan kreeg het de naam getrokken ijzer. Vloei-ijzer of vloeistaal met een homogene structuur kwam na 1860 op de markt en kan ook goed worden gelast. | ||
|Afbeelding (intern)=200420 Betonnen plantenkas.jpeg | |Afbeelding (intern)=200420 Betonnen plantenkas.jpeg | ||
|Afbeelding (extern)=[[Bestand:01 341 374.png|400px|rechts|thumb| | |Afbeelding (extern)=[[Bestand:01 341 374.png|400px|rechts|thumb|Kleine orchideeënkas]] | ||
[[Bestand:02 356 978.png|400px|rechts|thumb|Een 19e-eeuwse muurkas voor fruitteelt bij kasteel Heeswijk in Noord-Brabant]] | [[Bestand:02 356 978.png|400px|rechts|thumb|Een 19e-eeuwse muurkas voor fruitteelt bij kasteel Heeswijk in Noord-Brabant]] | ||
[[Bestand:20200605 kassenschild van familie van den Bosch uit Naaldwijk.jpg|400px|rechts|thumb|Kassenschild van Westlandse kassenbouwers]] | |||
[[Bestand:20200605 kassenschild van Grimbergen uit Poeldijk.jpg|400px|rechts|thumb|Kassenschild van Westlandse kassenbouwers]] | |||
[[Bestand:20200605 kassenschild van Bodegom uit Spijkenisse.jpg|400px|rechts|thumb|Kassenschild]] | |||
[[Bestand:200420 Betonnen plantenkas.jpeg|400px|rechts|thumb|Betonnen kassen uit de glastuinbouw, | [[Bestand:200420 Betonnen plantenkas.jpeg|400px|rechts|thumb|Betonnen kassen uit de glastuinbouw, | ||
zogenoemde warenhuizen|alt=Betonnen kassen uit de glastuinbouw op landbouwgrond.]] | zogenoemde warenhuizen|alt=Betonnen kassen uit de glastuinbouw op landbouwgrond.]] | ||
Versie van 5 jun 2020 13:50
Elementtype ontbreekt of is ongeldig.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 5 jun 2020 om 13:50.