Plantenkassen - onderhoud

Versie door WikiSysop (overleg | bijdragen) op 25 jan 2021 om 12:46 (Tekst vervangen - "|Elementtype=Kennisitem" door "|Elementtype=Artikel")

Introductie

Historische kassen kunnen door langdurig functieverlies en achterstallig onderhoud in verval raken. Onkundig gebruik en vandalisme kunnen dit proces versnellen. Er zijn meerdere vormen van onderhoud mogelijk waarmee verval wordt tegengegaan en restauratie wordt voorkomen.

Een vervallen houten ornament op een kas.
Het kwetsbare houtwerk verdient nodig een schilderbeurt
Een plantenkas met een stenenmuur met een hoger en lager gedeelte.
Deze kas is in twee fases tot stand gekomen. Het lagere zaaikasgedeelte is naderhand toegevoegd
Een rond glasdek van een plantenkas. Een glasdek is gerepareerd met een groene plaat .
Noodreparaties aan het glasdek
Aangetaste kasonderdelen
Aangetaste kasonderdelen

Schoonmaken

Een kas met een schoon en helder glasdek zal beter presteren. Het glasdek raakt zowel van binnenuit als van buitenaf vervuild. Daarom wordt aanbevolen om dit ten minste eenmaal per jaar goed schoon te maken wanneer de planten hier het minst onder lijden. Schoonmaakvocht kan tussen de glasnaden lopen, daarom kan men binnen het beste bovenin beginnen. Het tegelijkertijd reinigen van het schilderwerk en de goten bevordert het behoud. Je kunt eenvoudig schoonmaken door te spoelen met water, maar meestal is dat niet voldoende. Borstelen is ook nodig, eventueel in combinatie met een milieuvriendelijk schoonmaakmiddel.

Algen en mos

Algen, mossen en korstmossen kunnen voorkomen op oude natuur- en bakstenen bouwdelen die in de buitenlucht staan. Men waardeert de uitstraling ervan vaak bij tuinmuren en historische kassen. In het algemeen geldt: hoe ouder de ondergrond, des te meer soorten korstmossen er op voorkomen. Op muren die zijn gevoegd met kalkmortel zitten meer korstmossen dan op muren waar cementspecie is gebruikt. Een dunne laag algen veroorzaakt geen schade. De algen zijn vrij eenvoudig te verwijderen, maar komen ook weer terug als de omstandigheden niet wijzigen. De aantasting die door korstmossen ontstaat, is meestal verwaarloosbaar, evenals die van een dunne laag mos. Een dikke laag mos kan wel schadelijk zijn, omdat het materiaal vocht vasthoudt. Hierdoor blijven de begroeide plaatsen langer nat. Vaak ontstaat er ook mosgroei in capillaire naden bij glaswerk of tegen elkaar geplaatste houten bouwdelen. Dat is een indicator voor een te hoog vochtgehalte.

Klein onderhoud

Kleine reparaties beperken vervolgschade en kun je het hele jaar door uitvoeren. Noodreparaties zijn beter dan geen reparaties, ook al zijn zij niet in stijl, niet in het juiste materiaal of met een hoog doe-het-zelfgehalte uitgevoerd. Noodreparaties voorkomen dat de kas snel achteruitgaat en de constructie wordt aangetast. Tot het kleine onderhoud wordt onder andere gerekend: kapotte ruiten vervangen, schilderwerk van de onderdorpels van kozijnen en ramen, lekkage verhelpen bij het dak, de goten en de ventilatieramen. Hierbij is een voorraad reserveruiten in de kas praktisch.

Groot onderhoud

Grotere reparaties kun je het beste in de nazomer uitvoeren - dan zijn de weersomstandigheden het gunstigst. De werkzaamheden moeten de oogst niet in de weg staan. Direct na de oogst is dus een goed moment. Bij goed voorbereide en snel uitgevoerde reparaties lopen de kasplanten de minste schade op. Werkzaamheden aan de technische installaties voer je bij voorkeur voor de winterperiode uit. Het is aan te bevelen om de installatie minimaal eenmaal per jaar door een deskundige schoon te laten maken, en te laten controleren op lekkages en verstoppingen. In de winter kunnen problemen met de installaties voor onherstelbare schade aan de planten zorgen.

Herbestemming

Wanneer een kas een gewijzigde functie krijgt, levert dat doorgaans een vermindering van de cultuurhistorische waarde op. Vaak worden onderdelen uit de kas gesloopt om ruimte te creëren. Maar dat is altijd nog beter dan geen functie. Een ruime kas met een goede zonwering en verwarming kan uitstekend worden gebruikt als atelier, ontvangstruimte, fietsenstalling, cursusruimte of kantoor, maar dat gebeurt nog weinig. Enkele kassen hebben de functie van wasdroog- en speelruimte, restaurant, winkel, terras en theetuin gekregen. Bij musea krijgen kassen dikwijls een publieksfunctie als verlengstuk van de expositieruimte. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed adviseert een nieuwe bestemming zo dicht mogelijk op de oorspronkelijke functie te laten aansluiten.

Zie ook

Artikelen
    Hoort bij deze thema's

    Specialist(en)

    Vragen, verbeteringen of opmerkingen?
    U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

    Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 25 jan 2021 om 12:46.