restauratieofferte - handreiking

Introductie

Roerend cultureel erfgoed wordt voor toekomstige generaties bewaard. Daarom vraagt het de nodige zorg en aandacht, zoals optimale bewaaromstandigheden en regelmatige controle van de fysieke staat van de voorwerpen zelf. Hiervoor kun je het beste de hulp inroepen van een restaurator. Door opleiding, kennis en ervaring is deze bij uitstek in staat om te beoordelen in welke conditie objecten zich bevinden. Ook kan een restaurator beoordelen of, en zo ja hoe en waarom, je een behandeling moet uitvoeren.

Dit kennisartikel is een handreiking voor zowel beheerders van roerend cultureel erfgoed die voor de conservering of restauratie van objecten de hulp van een restaurator nodig hebben, als voor restauratoren wier hulp door beheerders wordt ingeroepen. Het bevat aandachtspunten waarmee je bij het opstellen en beoordelen van behandelingsvoorstellen en offertes rekening moet houden.

Inleiding

De meeste collectiebeherende instellingen in Nederland zijn aangewezen op een restaurator die zelfstandig werkzaam is. Maar hoe vind je als beheerder een deskundige restaurator, welke afspraken maak je over de mogelijke behandelingen van een object, hoe bepaal je de voor- en nadelen van een behandeling, en hoe onderken je eventuele knelpunten? En hoe geef je als restaurator goed inzicht in wat de klant van je kan en mag verwachten?

Keuze voor een restaurator

Restauratoren die voldoen aan bepaalde algemeen vastgestelde en erkende criteria op het gebied van opleiding, werkwijze en ervaring, zijn in het Restauratoren Register Nederland opgenomen en per discipline ingeschreven. Ook zijn zij doorgaans lid van en ingeschreven bij Restauratoren Nederland, de belangenvereniging van de beroepsgroep.

Kosten van een offerte

Veel restauratoren brengen kosten in rekening voor het opstellen van een behandelingsvoorstel en offerte. Hierbij gaat het om de tijd die zij steken in het denkwerk, het eventuele vooronderzoek, de gemaakte reiskosten, en in het opstellen van het behandelingsvoorstel. Deze kosten zijn afhankelijk van de aard en omvang van het project. Het is gebruikelijk dat de restaurator de opdrachtgever van tevoren in kennis stelt van de kosten van het maken van de offerte. Overigens zijn de meeste restauratoren bereid om deze kosten te laten vervallen als de offerte resulteert in een concrete opdracht.

Offertevergelijking

Bij omvangrijke, gecompliceerde of kostbare projecten is het gebruikelijk om minimaal drie restauratoren te vragen om onafhankelijk van elkaar een behandelingsvoorstel en offerte op te stellen. Behandelingsvoorstellen en prijscalculaties (offertes) kunnen onderling nogal verschillen. Een goede vergelijking is eigenlijk alleen mogelijk als deze restauratoren over vergelijkbare deskundigheid en ervaring beschikken. Als er sprake is van evidente verschillen in behandelingsvoorstellen en/of prijscalculaties, kun je de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) vragen een inhoudelijk advies uit te brengen. Hiervoor kun je contact opnemen met een van de restauratiespecialisten van de afdeling Kunstcollecties .

Opdrachtgever

De beheerder is verplicht de eigenaar van het object of de collectie in kennis te stellen van het voornemen tot behandeling. Voorafgaand aan een opdracht tot uitvoering maken beheerder en eigenaar onderling duidelijke afspraken over de stappen en procedures die zij gaan volgen, over wie van hen de opdracht geeft, wie de supervisie heeft en hoe zij elkaar informeren. Uiteindelijk is de stem van de eigenaar doorslaggevend voor het al dan niet starten van een behandeling.

In dit kennisartikel spreken we voor de duidelijkheid uitsluitend van ‘opdrachtgever’. In de praktijk kan dit de beheerder of de eigenaar zijn, afhankelijk van de afspraken die zij daarover met elkaar hebben gemaakt.

Conserveren en restaureren

Conserveren en restaureren zijn complexe activiteiten. Soms kan een restaurator, in overleg met de opdrachtgever, kiezen voor een specifieke methode om een bepaald resultaat te bereiken, of voor een bepaalde behandelingsintensiteit. Als er diverse opties zijn, is het goed als een restaurator die opties in het behandelingsvoorstel duidelijk beschrijft en vermeldt welke behandeling in zijn ogen de voorkeur geniet en waarom.

In hoofdzaak zijn er drie behandelingstypen (waarbinnen weer allerlei gradaties mogelijk zijn):

1. Preventief conserveren (maatregelen aan de omgeving die bijdragen aan het vertragen van het verval van het object):

• verbeteren van de opberg- c.q. bewaar- of expositieomstandigheden
• verbeteren van het gewenste omgevingsklimaat
• verbeteren van het in- en opvallende licht

2. Actief conserveren (maatregelen die tevens tot doel hebben het object minder kwetsbaar en beter toonbaar te maken):

• verwijderen van vuil en stof van het object zelf
• vastzetten van (bijna) losgeraakte onderdelen
• ondersteunen van verzwakte delen
• bestrijden van actieve insecten- en schimmelaantasting
• aanbrengen (achterkant)bescherming

3. Restauratie (maatregelen die het object terugbrengen in een vooraf gedefinieerde staat):

• toevoegen of aanvullen van (verloren gegane) delen
• vervangen en vernieuwen van onderdelen
• verwijderen van oude restauraties

Volgens de huidige ethische code van de European Confederation of Conservator-restorers’ Organisations (ECCO) moet elke behandeling optimaal reversibel (omkeerbaar) zijn, zodat je deze indien nodig (bijvoorbeeld door voortschrijdend inzicht of de ontwikkeling van nieuwe technieken) op een later tijdstip eventueel weer ongedaan kunt maken.

Restauratoren Register Nederland: www.restaurator.nl Restauratoren Nederland: www.restauratoren.nl European Confederation of Conservator-restorers’ Organisations, ECCO: www.ecco-eu.inf

Wat moet er in een behandelingsvoorstel en offerte staan?

Een goede offerte besteedt aandacht aan de onderstaande punten:.

Gegevens restaurator

A. Naam en adresgegevens van de restaurator (werkadres, telefoonnummer, e-mailadres, etc.) B. Inschrijvingsnummer bij de Kamer van Koophandel en/of BTW-identificatienummer C. IBAN-gegevens bankrekening D. Handelsvoorwaarden. In veel gevallen gaat het hierbij om standaardvoorwaarden van de beroeps- of belangenvereniging waarbij de restaurator is aangesloten (zie bijvoorbeeld www.restauratoren.nl voor de ethische code en de algemene voorwaarden van de beroepsvereniging).

2.2. Object- of collectiegegevens

2.2.1. Basisgegevens van een object of een collectie

In verband met een eenduidige identificatie van objecten en om misverstanden te voorkomen, is het wenselijk dat de offerte eventuele (unieke) inventarisnummers vermeldt die aan objecten zijn toegekend, evenals de naam van de maker, de titel, de datering, de afmetingen, het materiaal / de techniek en een korte beschrijving.

Object: spinnewiel

Inv.nr.: R11921

Beekbeddingen en zandopduikingen

Rivierbedding en kreeksystemen

Zeer globale inventarisatie van rivierdalen en bodemkundige overgangen

Zie ook

---