Rijksmonumentenregister - Canon van Nederland

Introductie

De Canon van Nederland is een lijst van vijftig thema’s of "vensters" die chronologisch een samenvatting geeft van de geschiedenis van Nederland. De vensters worden verbeeld op een slingerende tijdlijn.

De Canon is voor het eerst in 2006 samengesteld in opdracht van de Nederlandse staat. De 50 vensters zijn bedoeld om richting te geven aan het geschiedenisonderwijs en zijn verder voor iedereen die iets wil weten over belangrijke thema’s in onze geschiedenis. In 2020 is een vernieuwde versie gepresenteerd, waarbij een aantal vensters is gewijzigd. Sinds 2017 is in het Nederlands Openluchtmuseum de overzichtspresentatie van de Canon te zien.

Het bestand van rijksmonumenten dat in het rijksmonumentenregister is te vinden, kan voor een deel verbonden worden aan de canonvensters. Hieronder wordt toegelicht hoe de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hierbij te werk gaat.

De Canon van Nederland (versie 2020).

Rijksmonumenten en de canonvensters

De Canon is samengesteld aan de hand van voor ons land belangrijke personen, ideeën, gebeurtenissen en verschijnselen. Deze vormen met elkaar een verhaal van Nederland. Dit verhaal wordt op veel manieren geïllustreerd: met beeldmateriaal zoals schilderijen en prenten en later foto’s en films. Geschreven of gedrukte documenten zoals traktaten, (dag)boeken, pamfletten en wetten. Ook concrete voorwerpen kunnen met dit verhaal worden verbonden. Voor de Canon worden ze aangeduid als ‘sleutelstukken’ zoals een geslepen bijl van een hunnebedbouwer of de Atlas Maior van Joan Blaeu. Dergelijke bronnen zijn meestal in musea, bibliotheken of archieven te vinden. Deze instellingen zijn verenigd in het Canonnetwerk.

Op hun beurt kunnen de rijksmonumenten ook worden beschouwd als een materiele illustratie bij de vijftig vensters in de Canon. De ruim 60.000 rijksmonumenten dragen bij aan het bekijken, bezoeken en beleven van de geschiedenis. In de monumenten hebben de mensen geleefd, kregen ideeën vorm of vonden de gebeurtenissen plaats. Ook al heeft er nooit een selectiecriterium “Canon van Nederland” bestaan bij de tot stand koming van het rijksmonumentenbestand, toch biedt het, bezien door deze bril, een verrassend rijk scala aan ‘canonmonumenten’.

Canonmonumenten in de kennisbank

In het rijksmonumentenregister wordt geen verbinding gelegd met de Canon. Dat gebeurt op deze kennisbank. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zal gaandeweg per canonvenster een verzameling rijksmonumenten presenteren die dat venster illustreren. De volgorde waarin dit gebeurt is willekeurig en volgt dus niet de chronologie van de Canon. De gepresenteerde rijksmonumenten zijn een voorlopige keuze en niet perse álle rijksmonumenten die bij een bepaald venster gegroepeerd kunnen worden. Het kan zijn dat er door nieuw onderzoek of nieuwe inzichten andere rijksmonumenten kunnen worden toegevoegd. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed nodigt graag iedereen uit om een rijksmonument aan te dragen voor een betreffend venster. Uw voorstel kunt u, met een toelichting indienen via het formulier aan de onderkant van deze pagina.

Voor ieder afzonderlijk venster wordt een artikel aangemaakt met daarin een opsomming van bijbehorende rijksmonumenten. Vervolgens krijgt ieder monument afzonderlijk een pagina op de kennisbank.

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumentenregister - Canonvenster 25: Sara Burgerhart (1782)

Hoort bij deze thema's

• Rijksmonumentenregister
• Thema/Canon van Nederland (Let op: pagina bestaat niet.)

---