bouwmaterialen | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Eigenschappen

Voorkeurslabel	bouwmaterialen
Definitie	Bouwmaterialen zijn organische en anorganische materialen die worden gebruikt bij de bouw en later herstel of onderhoud van gebouwen. (Conservation Dictionary) Stof, natuurlijk of kunstmatig vervaardigd, geschikt en gebruikt voor de constructie, beschutting en versiering van een gebouw. Allereerst behoren tot de bouwmaterialen: hout, (natuur- en bak)steen, beton, kalk, zand, cement, leien, dakpannen en andere gebakken materialen, ijzer en staal, lood en zink en vervolgens glas, gips, pleister, verf, tegels en kunststoffen. Tot in XIX werden alle materialen met de hand gevormd en bewerkt, sedertdien toenemend industrieel en machinaal. Bouwmaterialen worden vaak over grote afstanden vervoerd, vroeger in hoofdzaak over water. (Haslinghuis)
Bron	https://thesaurus.cultureelerfgoed.nl/concept/cht:f2b71f1f-62e5-45aa-bb98-abdf080d453e

Bouwmaterialen zijn organische en anorganische materialen die worden gebruikt bij de bouw en later herstel of onderhoud van gebouwen. (Conservation Dictionary) Stof, natuurlijk of kunstmatig vervaardigd, geschikt en gebruikt voor de constructie, beschutting en versiering van een gebouw. Allereerst behoren tot de bouwmaterialen: hout, (natuur- en bak)steen, beton, kalk, zand, cement, leien, dakpannen en andere gebakken materialen, ijzer en staal, lood en zink en vervolgens glas, gips, pleister, verf, tegels en kunststoffen. Tot in XIX werden alle materialen met de hand gevormd en bewerkt, sedertdien toenemend industrieel en machinaal. Bouwmaterialen worden vaak over grote afstanden vervoerd, vroeger in hoofdzaak over water. (Haslinghuis)

Een materiaal is een natuurlijke of kunstmatig geproduceerde stof, grondstof of ingrediënt die bestemd is om verwerkt te worden tot het maken van objecten. (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Er voor zorgen dat mensen, materiële voorwerpen of eigendommen operationeel blijven zoals ze zijn in hun huidige toestand. (AAT)

vrijstaande, overdekte en geheel of gedeeltelijke met wanden omsloten toegankelijke ruimte, die direct of indirect met de grond is verbonden.

Hout is een bouwmateriaal, afkomstig van boomstammen en -takken. Naast merg, spint en schors vormt het daarvan het voornaamste bestanddeel. Ten noorden van de Alpen is hout van oudsher het belangrijkste bouwmateriaal. Onderscheiden worden naaldhout van naaldbomen (dennen, grenen, vuren) en loofhout van loofbomen (eiken, beuken enz.). De stammen werden meestal in het groeigebied gekantrecht en per vlot of in een schip over water vervoerd. De houthandel en -nijverheid concentreerden zich in Nederland vooral in Dordrecht, Amsterdam, Deventer en later ook in de Zaanstreek. Voor regionaal gebruik concentreerde de houthandel zich ook in plaatsen als ’s-Hertogenbosch, Schoonhoven en Tiel. (Haslinghuis)

Harde delfstof die niet smeedbaar, niet brandbaar en (vrijwel) niet in water oplosbaar is. Wordt in de bouwkunst gebruikt als houw-, breuk- of veldsteen. (Haslinghuis)

Beton wordt gemaakt door water, een bindmiddel (cement of kalk), zand en grovere toeslagstoffen te mengen. Het mengsel hardt uit tot een amorf materiaal dat in de bouw, maar ook daarbuiten wordt gebruikt.

Calciumoxide dat in overvloed voorkomt in de natuur.(Polytechnisch woordenboek En-Ne (1991)

Los sediment met korrels tussen de 50 micrometer en 2 millimeter in diameter. Niet aaneen gekit afzettingsgesteente, als verguisde natuursteen in Oude tijden met gletschers of door de wind meegevoerd, of bezonken uit rivierwater of uit zeewater. (Bouwmaterialen / encyclopaedische gids voor theorie en practijk / P.W. Scharroo / 3e herz. en verm. dr.)

Cement is een anorganisch poeder dat na menging met water uithard tot een harde, vaste massa. Het wordt gemengd met toeslagstoffen zoals zand en grint, waarmee beton wordt verkregen.

Leien zijn kleine dunne platen, die uit leisteen gekloofd en gehakt zijn, en worden gebruikt als dakbedekking. Een lei is enkele mm tot ruim 1 cm dik, meestal blauwgrijs maar ook roodpaars of groen van kleur. Naar gelang de structuur van het basismateriaal kunnen ze worden geleverd in rechthoekige of daarvan afgeleide vorm of in schubvorm. Schubleien kwamen in hoofdzaak uit het gebied van Rijn en Moezel, vandaar dat er ook gesproken wordt van Rijndak. Ook Thüringen levert goede schubleien. Bij Rijnse leien werd gesproken over Andernakels (Andernach).In de 17e en 18e eeuw kwamen veel leien uit Cornwall en Devonshire in Engeland, onder verbasterde namen als Dortmuidse leien, Pleymuidze leien, Salcomse of Schaalkomse leien en Vaalmuidse leien. Tegenwoordig worden ook leien gehakt uit Spaans materiaal.Als de leien uit het Franstalige gebied afkomstig waren, werden ze vaak als schaliën aangeduid. (Haslinghuis)

Dakpannen zijn uit klei gebakken tegels (tegenwoordig ook van cementsteen) ter dekking van een dak, schubsgewijs over elkaar liggend. (Haslinghuis)

Fe. Dichtheid 7,86 kg/m3. Metaal dat in de bouw zeer veel is toegepast, vooral voor het opnemen van trekkrachten in verankeringen, trekstangen e.d.. Het heeft het nadeel dat het sterk kan corroderen (roesten), waarna door volumevermeerdering schade aan bouwdelen kan optreden. Ook gebruikt voor spijkers, hang- en sluitwerk, siersmeedwerk en vele andere doeleinden. In XVII werd vooral vanwege de taaiheid en buigbaarheid veel ijzer uit Zweden betrokken en als zodanig in bestekken vermeld.Kan ook worden gegoten in vormen. Gietijzer bevat 3-5 koolstof, is bros en kan geen trekkrachten opnemen. Smeedijzer bevat ongeveer 0,1 koolstof. IJzer met zeer weinig koolstof wordt staal genoemd.

Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Pb en het atoomnummer 82; het metaal is zacht, kneedbaar en vaalgrijs van kleur. Ook te gebruiken voor het metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, verscheidene voorwerpen en materialen te maken. (Archeological Base Register)

Te gebruiken voor het zuivere metaalelement met het symbool Zn en het atoomnummer 30; het is een blauwachtig wit, kristallijn metaal. Ook te gebruiken voor dit metaal wanneer het wordt bewerkt en gevormd om, meestal in combinatie met andere stoffen, diverse voorwerpen en materialen te maken. (Toegepaste Kunst Project, RKD)

Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr. (Project Fotografie) Glas is de verzamelnaam voor hard, doorzichtig, niet kristallijn materiaal, bereid uit gesmolten zand, kalk en soda (natriumcarbonaat) of potas (kaliumcarbonaat). Met 'niet kristallijn' wordt bedoeld dat glas een gestolde vloeistof is.

Gips is een witte minerale stof, calciumsulfaat-dihydraat waarvan gesso wordt gemaakt. Gips wordt gebrand om modelleergips en anhydriet te maken. (Conservation Dictionary)

Iedere dispersie van een pigment in een oplosmiddel van water, olie of een andere organische stof. (AAT-Ned)

Gebakken plak klei, al dan niet geglazuurd. Op de tegel kan een voorstelling of een tekst ingebakken zijn. Ook een reliëf kan de tegel sieren.

Verbinding bestaande uit grote moleculen (polymere verbinding), gemaakt van natuurlijke producten (bijv. cellulose) of zuiver chemisch. Er bestaan drie soorten kunststof: thermoplasten, thermoharders, en elastomeren. Niet te verwarren met plastic, dat hier gebruikt wordt als synoniem voor thermoplast. (Project Fotografie) Kunststoffen zijn chemische verbindingen die door niet-natuurlijke scheikundige processen worden gemaakt. (Wikipedia)