Coevorden - Van Heutszpark 8 - Van Heutszpark
< Rijksmonumenten⇐ (11508) monumentenregisterMonumentnummer: 11508
Introductie
Parkaanleg rondom de restanten van de vroegere zevenhoekige vesting, t.w. het noordelijk gedeelte van de stadsgracht met resten van voormalige wal en contrescarp.
Kenmerken
- Datering: 1594-1607, 1700-1702
- Architect: Paulus Simonsz (1594-1607), Menno van Coehoorn (1700-1702)
- Bouwstijl: niet van toepassing
- Rijksmonument sinds: 7 september 1965
Parkaanleg met noordelijk gedeelte van de stadsgracht, overblijfsel van de in 1700 verbeterde vestiging. Enkele resten van de voormalige wal en contrescarp langs de singel herinneren aan de vroegere zevenhoekige vesting.
Coevorden ontstond in de middeleeuwen op een hogere zandrug in uitgestrekte ontoegankelijke veenmoerassen, waardoor het een zeer strategische ligging had. Coevorden was de enige toegang van de noordelijke provincies vanuit het zuidoosten en lag aan de oude handelsroutes Stavoren-Bentheim-Keulen en Deventer-Ommen-Groningen.
Al in de 15e eeuw werd Coevorden omringd door een gracht en een aarden wal. Rond 1550 werden de vestingwerken op bevel van Karel V grotendeels verwijderd. Tijdens het begin van de Nederlandse Opstand was de vesting een tijd in Spaanse handen. Na de inname in 1592 door Staatse troepen onder leiding van prins Maurits kwam Coevorden definitief in handen van de Republiek. In verband met zijn strategische ligging werd Coevorden omgevormd tot een vestingstad. Tussen 1594 en 1607 kwam naar ontwerp van Paulus Simonsz een omgrachte stervormige vesting tot stand volgens het Oud Nederlandse stelsel. De vesting kreeg zeven bastions en zeven ravelijnen. Daaromheen kwam een tweede gracht en contrescarpen in de vorm van een ster met veertien punten. Eind 17de eeuw - na de herovering van de stad op de bisschop van Munster in 1672 - verbeterde men de verdedigingswerken onder leiding van Menno van Coehoorn volgens het Nieuw Nederlandse stelsel. De zevenhoekige structuur van de vesting bleef daarbij gehandhaafd. In 1731 werd de vesting nog verbeterd door de aanleg van traversen in de bedekte weg. Hiermee werd Coevorden één van de best versterkte steden in de Nederlanden. Door de aanwezigheid van een aantal beken was het bovendien mogelijk door afdamming de omgeving onder water te zetten, waardoor de vesting en de omgeving vrijwel ontoegankelijk werden.
Na het definitieve vertrek van het garnizoen in 1854 heeft men de vestingwerken vanaf 1870 ontmanteld. Daarbij is alleen het verloop van de stadsgracht aan de noordzijde van de stad deels behouden. Het in 1900 door landschapsarchitect J. Vroom sr. opgestelde plan voor de herinrichting van de vestingwerken werd vanaf 1907 uitgevoerd. Aan de noordzijde van de stad kwam het Van Heutszpark tot stand. De nog resterende delen van de vestinggracht zijn daarbij geïntegreerd in dit park in Engelse landschapsstijl. Het park werd in 1915 naar ontwerp van landschapsarchitect L.A. Springer in oostelijke richting uitgebreid.
Monumentale waarde vestingwerken
Hoewel er weinig meer resteert van wat eens één van de sterkste vestingen van ons land was vormen de gracht en de restanten van de vesting in het Van Heutszpark nog altijd een herinnering aan de belangrijke strategische betekenis die de vesting in het verleden voor ons land heeft gehad.
Bronnen en verwijzingen
- Beeldbank RCE Luchtfoto's van Coevorden
- Bibliotheek RCE Stichting Menno van Coehoorn, Atlas van historische verdedigingswerken Groningen-Friesland-Drenthe, (2014)
- Bibliotheek RCE G. Kleis, De vestingwerken van Coevorden, Beknopte geschiedenis van een modelvesting 1600-1875, Coevorden 2004
- Monumenten in Nederland Stenvert, Ronald e.a., Monumenten in Nederland, Drenthe: Coevorden, Zwolle 2001
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema'sMeer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 3 nov 2023 om 04:00.