Hierden - Zuiderzeestraatweg 199 - Groot Essenburg

⇐ (20256) monumentenregisterMonumentnummer: 20256

Introductie

Omgracht eiland met daarop het hoofdhuis van het zeventiende-eeuwse Groot Essenburg, een rechthoekig blokvormig huis met aan voor- en achterzijde een toren, met ten noordwesten daarvan een, inmiddels aan het huis vastgebouwd bijgebouw.

Afb. 1. Groot Essenburg vanuit het zuiden, meet links een deel van het bijgebouw. Beeldbank RCE, foto door A.J. van der Wal, 1984, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

Datering: diverse bouwperioden vanaf 1641
Bouwstijl: n.v.t.
Architect: R.G. Rodenburg (restauratie 1929)
Rijksmonument sinds: 11 februari 1970

Geschiedenis

Groot Essenburg is in 1641-1652 gebouwd in opdracht van Johan Coolwagen, afkomstig uit Harderwijk. Vanaf 1920 treed langzaam het verval in: het huis en bijgebouw worden niet meer gebruikt, de bomen rond het huis zijn gekapt voor houthandel om inkomsten te verkrijgen. In 1929 koopt Johanna Goekoop het huis en laat het restaureren. Na de oorlog volgt opnieuw leegstand tot 1950, wanneer het huis wordt gekocht door norbertijnen van de abdij van Berne. Zij bezitten het nog steeds en hebben het complex aan hun wensen aangepast.

Omschrijving

Groot Essenburg is in twee fasen gebouwd, 1641 en 1652. Hoewel het huis vaak kasteel wordt genoemd, is het geen kasteel, maar een buitenplaats. Het is ook niet gebouwd op een plek van een kasteel. Het linker deel van het gebouw dateert uit 1641, het rechter uit 1652 en de toren aan voor- en achterzijde is er als laatste tegenaan gebouwd. Deze bouwgeschiedenis maakt dat de voorgevel niet symmetrisch is. Aan de achterzijde bevindt zich een lagere aanbouw. Ten noordwesten van het huis is een bijgebouw met oranjerie geplaatst.

In 1929 zijn huis en bijgebouw door architect R.G. Rodenburg in de stijl van de Hollandse Renaissance gerestaureerd. Daarbij is ook het achterste deel van het huis verhoogd. In 1971 is het bijgebouw door nieuwbouw met het huis verbonden.

Omgeving

Het huis ligt in de loop van de Hierdense Beek, die om het complex heen loopt. Ten zuidwesten van het eiland met daarop het huis, ligt een tweede eiland.

Te noorden van het huis lag de kloosterboerderij, die in 2002 is vervangen door nieuwbouw.

Bronnen en verwijzingen

Beeldbank RCE Meer foto's van dit rijksmonument
Goossens, Wiel, Het verhaal van een landgoed, Hierden 2004.
Kastelenlexicon
Pijnenburg, Martijn, Rijke baronnen en bezitloze paters. 375 jaar De Essenburgh, Heeswijk 2020.
Pijnenburg, Martijn, ‘Terugblik: de Essenburgh en zijn bewoners’, in: Vittepraetje, 19(2015) nr. 1, 8-11.

Zie ook

Artikelen

Hoort bij deze thema's

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

Vragen, verbeteringen of opmerkingen?
U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.