Valkenburg - Bij Vroenhof 87

⇐ (36807) monumentenregisterMonumentnummer: 36807

Introductie

Protestants kerkhof van het gehucht Houthem.

Op de kadastrale kaart van rond 1830 is het kerkhof opgenomen. Het lijkt sindsdien niet veranderd te zijn.

Het kerkhof vanaf de straat in 2017.

Kenmerken

• Datering: middeleeuws
• Architect: Onbekend
• Rijksmonument sinds: 14 maart 1967

Historie

Rond 1100 werd op deze plaats een kerk in Romaanse stijl gebouwd. De kerk gewijd aan H. Martinus onderging in de loop der eeuwen meerdere verbouwingen. Van 1689 tot 1808 werd de kerk zowel door protestanten als katholieken gebruikt. Daarna werd de voormalige kloosterkerk in Houthem gewijd aan Sint Gerlach en door de katholieken als parochiekerk in gebruik genomen. Naast die kerk werd een katholiek kerkhof ingericht. De protestanten bleven begraven op het kerkhof bij de oude St.-Martinuskerk, hoewel de kerk zelf buiten gebruik werd gesteld.

Zowel de voormalige St.-Martinuskerk met het klooster als het kerkhof zijn een rijksmonument.

Rijksmonument

Het kleine kerkhof is in samenhang met de kerk aangewezen als rijksmonument. Het kerkhof bevindt zich aan de zuidoostzijde van de kerk en is deels ommuurd met een lage muur van mergelblokken. Het kerkhof heeft waarschijnlijk nog steeds de oorspronkelijke omvang. De toegang tot het kerkhof bestaat uit een smeedijzeren hekwerk met sierelementen en een kruis, met op het hekwerk het jaartal 1914. De registeromschrijving noemt een oudste zerk uit 1803, maar dit betreft een misverstand. Het oudste grafmonument is de zerk voor Theodorus Croon (1803-1883), burgemeester van Houthem, landbouwer en diaken van de gereformeerde kerk in Gulpen. Dit grafmonument wordt ook door Belonje in 1961 als oudste grafmonument genoemd.

Huidige situatie

De zerk voor Theodorus Croon is op blokken geplaatst. Daarnaast is er nog een stèle op basement uit 1921 te vinden en een kleine vierkante tekstplaat uit 2005, mogelijk een urnengraf. De bodembedekking van het kerkhof bestaat uit grind. Op het kerkhof staat tegen de muur een eik en ten zuiden is een menghaag aanwezig. In de westelijke punt staat een laurierstruik.

---

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met stichting Dodenakkers.

Bronnen en verwijzingen

• Belonje, J. Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Limburg : met een supplement betreffende de Belgische en Duitse grensgebieden, 1961
• Heemkundevereniging Houthem-Sint Gerlach
• Houthem-Sint Gerlach (gemeente Valkenburg aan de Geul), in: Monumenten in Nederland. Limburg, 2003 Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Sabine Broekhoven, Elisabeth Stades-Vischer en Jos Venner

Zie ook

Artikelen

• Protestantse of hervormde begraafplaatsen in Nederland

Hoort bij deze thema's

• Begraafplaatsen en grafmonumenten

Specialist(en)

• Leon Bok

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---