Venlo - bij Antoniuslaan 93 - Kerkhof van Blerick

⇐ (37191) monumentenregisterMonumentnummer: 37191

Introductie

Het kerkhof naast de heilige Antonius van Paduakerk in Blerick vanwege een aantal zeer oude grafkruisen van historisch belangrijke waarde.

De grafkruisen langs de muur in 1968.

In 2021 staan de grafkruisen in een iets andere context, maar nog steeds tegen de muur die het kerkhof omgeeft.

Kenmerken

• Datering: 17de tot en met 19de eeuw
• Architect: Onbekend
• Rijksmonument sinds: 20 april 1971

Historie

Op het kerkhof van Blerick, gelegen langs de Maas, staan een aantal oude grafkruisen waarvan er vandaag de dag nog 4 geïdentificeerd kunnen worden. Ze staan niet meer op het oorspronkelijke graf. Waarschijnlijk zijn de stenen eind 19de eeuw van hun plaats gehaald. Toen werd ter plekke een nieuwe kerk in gebruik genomen nadat de oude middeleeuwse kerk op het koor na gesloopt was. Deze kerk, gewijd aan de heilige Antonius van Padua werd in 1944 door terugtrekkende Duitse troepen volledig vernield. Het duurde enige tijd voordat een nieuwe kerk kon worden gebouwd, maar deze was uiteindelijk in 1962 gereed. Het is ook mogelijk dat de locatie van de kruisen toen tot stand is gekomen, met name omdat de nieuwe kerk een geheel andere oriëntatie kreeg.

In de Genealogische en Heraldische Gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Limburg, geschreven door J. Belonje en verschenen in 1961, worden 6 grafkruizen beschreven. Ook in de 1971 verschenen Monumenten van Geschiedenis en Kunst. Noord Limburg worden op het kerkhof 6 grafkruizen genoemd.

Volgens Belonje gaat het als eerste om een voet van een 18de-eeuws grafkruis met daarop een doodshoofd en gekruiste beenderen. Als tweede een grafkruis voor Hendrick Koebmans, gestorven 1664 met aan de bovenzijde van het kruis I.H.S. met een hart en wat Belonje drie nagels noemt. Die drie nagels vormen een verwijzing naar de spijkers waarmee Christus aan het kruis werd genageld en staan voor het lijden en de dood van Christus. Als derde noemt Belonje een door kogelgaten beschadigd kruis met een slecht leesbare naam, sterfdata 1673 en 1702. Vermoedelijk Goris Versmi… en Catherina Bremio. Als vierde een kruis voor Hendrick Verbaesdonck, gestorven 1617. Een vijfde kruis bevat een crucifix met vader, moeder en dochter van het gezin Blitsen, sterfdata 1661, 1665 en 1684. Het kruis bevat tevens een monogram met de letters L en B en een hart. Het zesde kruis betreft een jonger kruis voor Paulus Hermanus Titulaer, overleden in 1832 met als afbeelding een doodshoofd met twee doodsbeenderen.

Rijksmonument

In 1971 werden een aantal oude grafkruizen, afkomstig van het kerkhof aangewezen als rijksmonument. In 2003 kon vastgesteld worden dat er nog vijf grafkruisen aanwezig waren, waarvan vier zoals genoemd door Belonje. Deze grafkruisen dateerden van het eerste kwart van de 17de eeuw tot en met het laatste kwart van de 19de eeuw. De grafkruizen stonden bij een keermuur langs de Maas. In 2006 is de muur verstevigd in het kader van de Maaswerken. Daarbij zijn de grafkruizen verwijderd, maar deze zijn op nagenoeg dezelfde volgorde weer terugplaatst. Daarbij is misschien een van de grafkruizen elders herplaatst of verdwenen.

Het type grafsteen zoals hier aangetroffen kan ook op andere kerkhoven aangetroffen worden. In die zin behoren de overgebleven grafkruisen hier niet tot de oudste of de meest bijzondere. Het kerkhof zelf is verder met name van lokaal belang.

Huidige situatie

Langs de muur die het kerkhof scheidt van de Maas staan meerdere oudere grafmonumenten die hier bewaard worden. Door verwering zijn niet alle grafkruizen even goed meer te lezen. Die voor het gezin Blitsen is met name herkenbaar door het crucifix. Er is ook een relatief eenvoudig kruis voor Hendrika Gubbels, overleden in 1888. Het grafkruis met de naam Verbaesdonck is niet meer aanwezig en ook de door Belonje beschreven voet is verdwenen. Al met al zijn nu nog vier oudere grafkruizen te identificeren op het kerkhof.

---

Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met stichting Dodenakkers.

Bronnen en verwijzingen

• Belonje, J. Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Limburg, Maastricht 1961
• Kerkgebouwen in Limburg

Zie ook

Artikelen

• Katholieke begraafplaatsen in Nederland

Hoort bij deze thema's

• Begraafplaatsen en grafmonumenten

Begrippen

begraafplaatsen

Specialist(en)

• Leon Bok

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---