Hilversum - Naarderstraat 106 - Onze Lieve Vrouwekerk

(46772) monumentenregister Monumentnummer: 46772

Introductie

Driebeukige, neogotische kruisbasiliek met centraliserende plattegrond, gerealiseerd door het zich zeshoekig verwijdende middenschip.

De kerk uit het zuiden in vogelvlucht. Foto: Herman Wesselink, 2011

Kenmerken

• Datering: 1909-1910
• Architect: W.A.M. te Riele Gzn.
• Kunstenaars: F.W. Mengelberg, F. Nicolas, M. Weiss, J. Dunselman
• Bouwstijl: late neogotiek
• Rijksmonument sinds: 26 augustus 1987

Geschiedenis

De rooms-katholieke kerk van Onze Lieve Vrouwe Onbevlekt Ontvangen was de tweede parochiekerk in Hilversum sinds 1853, opgericht vanwege de snelle groei van de katholieke bevolking in Hilversum omstreeks 1900. De kerk kwam te staan aan de noordzijde van het dorp, op de hoek van de Naarderstraat en de Koninginneweg en dichtbij de te bouwen volksbuurt "over 't spoor". De kerk behoort tot de vroegste werken in het omvangrijke oeuvre van architect Wolter te Riele (1867-1937), leerling van Pierre Cuypers. In 1910 werd de kerk ingewijd. Het is een belangrijk voorbeeld van de late neogotiek in Nederland. In de periode 1996-2005 zijn kerk en toren gerestaureerd.

Beschrijving exterieur

De architectuur is opvallend vanwege de centraliserende plattegrond rondom een zeshoekige viering, waaromheen diverse kapellen aansluiten die alle tweezijdig gesloten zijn en de kerkplattegrond een karakteristieke golvende omtreklijn geven. Uitwendig wordt de zeshoekige middenpartij gemarkeerd door topgevels en een hoge houten vieringtoren. Aan de oostzijde bevindt zich een vijfzijdig gesloten koor. De westgevel bevat een uitgebouwd portaal en wordt geflankeerd door traptorentjes die toegang geven tot de orgeltribune en de kerkzolder. Aan de oostzijde staat de pastorie (Koninginneweg), die ook door Te Riele is ontworpen.

Beschrijving interieur

Het weidse interieur wordt gedomineerd door de zeshoekige viering en het korte en brede middenschip, van waaruit een goede zichtbaarheid op het altaar wordt geboden. Opvallend is het geringe aantal pijlers waardoor men ook vanuit de zijbeuken een vrij goed zicht op het priesterkoor heeft. De lichtbeuk is voorzien van een zogenaamd vensterbanktriforium (een smalle loopgang langs de bovenvensters). De wandvlakken en constructieve delen zijn in schoonmetselwerk uitgevoerd. De gewelfvelden van de netgewelven zijn gepleisterd. De gebrandschilderde ramen stammen uit twee perioden: de oudste ramen uit de bouwtijd bevinden zich aan de koorzijde, zijn gemaakt in het atelier Nicolas & Zn (Roermond) en de jongste ramen uit de jaren 1930 van Max Weiss bevinden zich in het schip. De kruiswegstaties uit de bouwtijd zijn geschilderd door Jan Dunselman. De zandstenen altaren van Mengelberg zijn in de jaren 1960 uit de kerk verwijderd. Het hoofdorgel van de fa. Pels (Alkmaar) dateert uit 1926.

Bronnen en verwijzingen

• Archimon
• Dudok Architectuur Centrum
• Reliwiki

Zie ook

Hoort bij deze thema's

• Kerken
• Kerkenvisies
• Kerkelijke ensembles
• Religieuze gebouwen
• Monumenten

Begrippen

neogotiek, kruisbasilieken, pastorieën, vieringtorens, netgewelven, glas-in-betonramen, gebrandschilderde glazen en traptorens

Specialist(en)

• Albert Reinstra
• Herman Wesselink

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.