Nieuwkuijk - Bij Abdijlaan 6 - Mariënkroon, brug

⇐ (525783) monumentenregisterMonumentnummer: 525783

Introductie

De brug bij Abdijlaan 6 is onderdeel van de parkaanleg van het kloostercomplex Marienkroon (nummer 517304) en bijzonder vanwege het materiaalgebruik en ornamentiek.

Afb. 1: Boogbrug bij abdij Mariënkroon. Foto: J.P. De Koning

Kenmerken

• Datering: laatste kwart 19de eeuw
• Gemaakt door: ijzergieterij en smederij A. van Aerschot
• Bouwstijl : gietijzer ornamentiek
• Rijksmonument sinds:18 december 2001

Nieuw inzicht in datering

In de omschrijving van het rijksmonumentenregister stond dat de brug dateert uit circa 1910. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een bericht ontvangen waaruit bleek dat de brug ouder is. Tijdens schoonmaakwerkzaamheden van de gracht zijn in de buurt van de gietijzeren boogbrug ornamenten van de brug gevonden die reden gaven om de brug nader te bekijken. De resultaten zijn beschreven in het blad Met Gansen Trou van heemkundekring Onsenoort. Hieronder een verkorte weergave van de belangrijkste passages uit het artikel waaruit blijkt dat de brug ouder is dan 1910. Deze gegevens zijn niet geverifieerd door de RCE.

Gietijzeren naamplaat

Aangenomen mag worden dat de brug is geplaatst, voordat Joseph de la Court kasteel Onsenoort in 1904 aan de paters Cisterciënzers heeft verkocht. De Franse paters waren in ballingschap en abt Maréchal heeft alleen de meest noodzakelijke bouwkundige aanpassingen willen verrichten om een volwaardig kloosterleven te kunnen garanderen. Men mag aannemen dat een luxe parkbrug hier niet bij hoorde.

Daarbij komt nog dat bij schoonmaakwerkzaamheden onder de brug een lid van de heemkundekring Onsenoort, een gietijzeren naamplaat met opschrift A. VANAERSCHOT vond. Nader onderzoek leidde al snel naar de ijzergieterij en smederij van August van Aerschot (1825-1904) uit Herentals België.

De Herentalse Geschiedkundige Kring heeft meerdere malen onderzoek gedaan naar dit familiebedrijf. Kenmerkend van dit bedrijf is dat het nauwgezet zijn producten voorzag van naamplaatjes. Zo zijn er talloze gietijzeren en smeedijzeren producten naar dit familiebedrijf in Herentals te herleiden. Aangezien August van Aerschot de smederij en ijzergieterij in 1896 heeft overgedaan aan zijn zoon Leopold, mogen we veronderstellen dat deze gietijzeren naamplaat van vóór 1896 dateert.

Dat er op deze plek een brug lag, is ook te zien op de topografische kaart van 1892 (en gedeeltelijk herzien in 1905) en op de topografische militaire kaart uit 1878. Deze brug gaf toegang tot het perceel aan de oostzijde van de ‘Oude Vlijmense Wetering’ waar een theehuis stond dat bij het kasteel hoorde. Op een foto uit de dertiger jaren van de vorige eeuw zijn gietijzeren elementen onder de smeedijzeren bogen te zien. Bij het schoonmaken van de gracht zijn delen van deze ornamenten tevoorschijn gekomen.

Een compleet ornament is in drie stukken ’boven water’ gekomen en daarmee kunnen we een duidelijk beeld krijgen van de brugleuning zoals deze in de 19e eeuw geplaatst is. […] De van Aerschot-specialist dateert de boogbrug op Mariënkroon tussen 1860 en 1880.

Bronnen en verwijzingen

• Brabants Historisch Informatie Centrum:
• Heemkundekring Onsenoort
• Mail privépersoon, ontvangen door Infodesk RCE, september 2022

Zie ook

Trefwoorden

Brug, gietijzer, parkaanleg, kloostercomplex

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---