Amsterdam - Oosterpark 82 - Witsenhuis

< Rijksmonumenten

(526984) monumentenregisterMonumentnummer: 526984

Introductie

Het Witsenhuis is een statig 19e eeuws pand aan het Oosterpark in Amsterdam. Het is genoemd naar zijn meest illustere bewoner: schilder, etser, kunstcriticus en fotograaf Willem A. Witsen (1860-1923). Witsen nam het atelier in januari 1891 over van zijn vriend George Breitner (1857-1923). Als getuigenis van een vroeg 20e eeuws kunstenaarschap is Het Witsenhuis een belangrijk cultuurhistorisch monument. Het is een ‘lieu de memoire’ van een bewogen periode van de Tachtigers en hun vrienden.

Foto van het huis met hoge ramen en zadeldak.
Afb. 1 Het exterieur van het Witsenhuis. Foto door Sergé Technau, 2017. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0
Foto van een kamer in het huis met meerdere rode tapijten op de vloer, in het midden van de ruimte staat een ouderwetse grijze kachel. Rechts staat een antieke houten stoel, langs de rechtermuur staat een commode met spiegel en diverse decoraties er op. Achter de kachel staat een bank zonder rugleuning bedekt met tapijt en decoratieve kussens. Links van de bank staat een porseleinkast, aan de wanden hangen meerdere schilderijen.
Afb. 2 Het interieur van het Witsenhuis. Foto door Sergé Technau, 2017. Beeldbank RCE, CC BY-SA 3.0

Kenmerken

  • Datering: 1884
  • Bouwstijl: neorenaissance (invloeden)
  • Architect: Ed. Cuypers
  • Rijksmonument sinds: 14 januari 2004

Inboedel

De inboedel bevat ruim 3000 schilderijen, meubels, tapijten, boeken en andere (kunst)voorwerpen. De helft daarvan bevindt zich nog in het Witsenhuis zelf. Het gaat om Witsens zelfportretten, diverse van zijn Amsterdamse stadsgezichten en enkele schilderijen van zijn schildervrienden. Daartussen zitten werken van George Breitner, Isaac Israëls, Jacob Maris, Willem Tholen en Marius Bauer.

Bezichtigen

Twee kamers in het huis zijn te bezichtigen. In 1906 kreeg de Witsenkamer de vorm zoals die nu nog te zien is. De vloeren werden bekleed en de wanden werden behangen met zeer kostbaar gelithografeerd behang, ontworpen door Theo Nieuwenhuis. In de Witsenkamer zijn ook meubilair, Chinees porselein, tapijten en de boeken van Willem Witsen aanwezig. De overige vertrekken in het Witsenhuis worden sinds 1943 tijdelijk bewoond door Nederlandse letterkundigen. Onder meer de schrijvers Bert Voeten, Marga Minco, Thomas Roosenboom en Jan Kal hebben hier kortere of langere tijd hun intrek gehad.

Over dit ensemble

Herkomst

De tweede vrouw van Willem Witsen, Augusta Maria Witsen-Schorr (1874-1943), heeft na haar overlijden in 1943 het huis en de gehele inboedel nagelaten aan het Rijk. De roerende goederen worden nu beheerd door de Rijksdienst.

Relatie met andere collecties

Een deel van de prenten, tekeningen en foto’s van Witsen zijn opgenomen in het Rijksprentenkabinet. Oude glasnegatieven bevinden zich in het Prentenkabinet te Leiden.

Met het Rijksprentenkabinet is een afzonderlijke beheersoverdracht gesloten voor Witsens tekeningen, grafisch werk en de fotografische nalatenschap. Witsens archief met ruim 1200 brieven is overgebracht naar de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.


Bronnen en verwijzingen

  • Download PDF Frans van Burkom, Karin Gaillard, Eloy Koldeweij, Ton Schulte en Joost Willink (red.) Leven in toen, vier eeuwen Nederlandse interieur in beeld. Zwolle, Amsterdam 2001, p. 228

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 4 jun 2024 om 03:02.