Hertenkampen: verschil tussen versies

Versie van 15 apr 2020 16:44

Elementtype ontbreekt of is ongeldig.

@@ Regel 10: / Regel 10: @@
 In Nederland waren al in de eerste eeuwen van onze jaartelling stukken land omgrensd voor de jacht op wild, zogenoemde wildparken. In de middeleeuwen lagen de meeste in de buurt van kastelen. De koning of keizer had eigen foreesten. Om geen dieren te laten ontsnappen werden ze voorzien van hekwerken, muren, verhogingen, bosschages of sloten. De wildparken werden ook wel aangeduid met de woorden wildraster, wildbaan, diergaarde, haag, heeg en warande. Onder een uit 1695 daterende, ingekleurde litho van de hertenkamp bij jachtslot Soestdijk staat bijvoorbeeld ‘Gesigt vande warande daar de herten en ree-n gaan weijden’.
+====Landbouwgrond====
 Door de groeiende vraag naar voedsel voor de toenemende bevolking benutte de adel vanaf de zestiende eeuw veel wildparken als landbouwgrond. Bovendien hadden de kastelen in de zestiende eeuw hun verdedigende functie verloren. Veel edellieden veranderden hun kasteel daarom in een buitenplaats, waar zij een aards paradijs nastreefden. Kasteel Twickel, in de buurt van Delden in Overijssel, is hiervan een goed voorbeeld.
+====Vermaak====
 In zo’n aards paradijs pasten geen dieren voor de jacht, maar wel voor het vermaak. Zo ontstonden er kleine terreinen met herten, die hertenkamp, hartenkamp of hartskamp werden genoemd. Ze gingen als ‘aankleding’ van het landschap dienen. Verwarrend is dat hertenkampen vanaf hun ontstaan dikwijls aangeduid werden met de oude benamingen voor wildpark.
@@ Regel 17: / Regel 19: @@
 In de negentiende en twintigste eeuw maakten veel gemeenten met de aanleg van een hertenkamp een bos of een wandelpark aantrekkelijk voor bezoekers. Daarom werden in 1828 in de Haarlemmerhout, in 1901 in stadspark De Hout in Alkmaar en in 1929 in het Bloemendaalse Bos een hertenkamp ingericht.
-Tussen de twee Wereldoorlogen is een aantal parken met hertenkamp aangelegd als werkgelegenheidsproject, onder andere in Zeist, Hilversum en het Groningse Haren. Andere redenen om een openbare hertenkamp te stichten zijn burgerinitiatieven en schenkingen aan de gemeente. Burgemeester Van Reenen schonk in 1914 aan Bergen in Noord-Holland de hertenkamp op de Groencroft, als dank voor het grote feest ter ere van zijn 25-jarige jubileum.
+====Werkgelegenheidsproject====
+Tussen de twee Wereldoorlogen is een aantal parken met hertenkamp aangelegd als werkgelegenheidsproject, onder andere in Zeist, Hilversum en het Groningse Haren. Andere redenen om een openbare hertenkamp te stichten zijn burgerinitiatieven en schenkingen aan de gemeente. Burgemeester Van Reenen schonk in 1914 aan Bergen in Noord-Holland de hertenkamp op de Groencroft, als dank voor het grote feest ter ere van zijn 25-jarige jubileum. Heel anders was het in Assen. Volgens overlevering vormde in 1841 de vangst van een koningshert in de buurt van Gasselternijveen de aanleiding voor de toenmalige burgemeester Hendrik Jan Oosting om aan de rand van het Asser Bos een hertenkamp aan te leggen.
-Heel anders was het in Assen. Volgens overlevering vormde in 1841 de vangst van een koningshert in de buurt van Gasselternijveen de aanleiding voor de toenmalige burgemeester Hendrik Jan Oosting om aan de rand van het Asser Bos een hertenkamp aan te leggen.
 Tegenwoordig worden er in Nederland heel af en toe nog nieuwe hertenkampen gesticht. Gemeenten maken met name nieuwbouwwijken met een hertenkamp aantrekkelijker. Door bezuinigingen verdwijnen er soms ook kampen of ze worden getransformeerd tot kinderboerderij.
 ==Cultuurhistorische waarde ==
-De monumentale waarde van een hertenkamp is te bepalen door het terrein op vijf criteria te beoordelen. Deze beoordeling helpt de eigenaar om afgewogen te beslissen of hij zijn hertenkamp aanhoudt of niet. Om de kamp als waardevol te bestempelen hoeft niet elk criterium een positief oordeel te krijgen. Zie voor de criteria ook de Rijksdienst-uitgave Een toekomst voor groen.
+De monumentale waarde van een hertenkamp is te bepalen door het terrein op vijf criteria te beoordelen. Deze beoordeling helpt de eigenaar om afgewogen te beslissen of hij zijn hertenkamp aanhoudt of niet. Om de kamp als waardevol te bestempelen hoeft niet elk criterium een positief oordeel te krijgen. Zie voor de criteria ook de Rijksdienst-uitgave Een toekomst voor groen. De vijf criteria:
-De vijf criteria:
 ===Architectuur- en tuinhistorische waarde ===
@@ Regel 59: / Regel 58: @@
 In een schuurtje op de weide worden voedsel, gereedschap en andere materialen opgeslagen. Het gebouwtje wordt een hertenhuisje of hertenkamphuisje genoemd. De huisjes zijn niet bedoeld om herten op stal te zetten. De aanduidingen stal, verblijf of hok zijn dus onjuist. De herten komen soms wel binnen om even te schuilen en voedsel te zoeken. Vaak weten ze dat ergens in het huisje voedsel ligt opgeslagen.
-Sommige huisjes hebben een luifel, waar de dieren bij slecht weer onder kunnen schuilen. Bij of aan een hertenhuisje bevindt zich vaak een ruif, waarin hooi wordt aangeboden. De weide zelf biedt doorgaans te weinig voedsel en de herten moeten dus worden bijgevoederd. Een vrijstaande ruif heeft in de meeste gevallen een dak om het hooi droog te houden.
+====Bescherming en voedsel====
+Sommige huisjes hebben een luifel, waar de dieren bij slecht weer onder kunnen schuilen. Bij of aan een hertenhuisje bevindt zich vaak een ruif, waarin hooi wordt aangeboden. De weide zelf biedt doorgaans te weinig voedsel en de herten moeten dus worden bijgevoederd. Een vrijstaande ruif heeft in de meeste gevallen een dak om het hooi droog te houden. Een enkele hertenkamp is voorzien van een hooiberg, maar dat duidt meestal aan dat de functie richting kinderboerderij is verschoven. De materialen en kleuren van de huisjes sluiten zo veel mogelijk bij de natuurlijke omgeving aan en stoten de dieren niet af. De hertenhuisjes vallen te onderscheiden in de volgende typen:
-Een enkele hertenkamp is voorzien van een hooiberg, maar dat duidt meestal aan dat de functie richting kinderboerderij is verschoven. De materialen en kleuren van de huisjes sluiten zo veel mogelijk bij de natuurlijke omgeving aan en stoten de dieren niet af. De hertenhuisjes vallen te onderscheiden in de volgende typen:
 ===Blokhuttype===
@@ Regel 93: / Regel 91: @@
 Bezoekers kunnen de herten meestal vanachter een omheining bekijken, staand, wandelend of zittend op een van de banken. Vaak kunnen zij helemaal om de hertenweide heen lopen. Bij sommige hertenkampen kan het publiek zich slechts langs een of twee kanten begeven. Doorgaans is de beperkte afmeting van het terrein daar de oorzaak van. Maatregelen om vandalisme terug te dringen kunnen hier ook een rol bij spelen. Bij een enkele, zeer ruime hertenkamp, zoals dat van Paleis het Loo bij Apeldoorn, is het toegestaan de weide via een klaphek te betreden om de dieren beter te kunnen bekijken. De verzorgers manen de bezoekers dan wel de herten met rust te laten.
-Herten zijn angstige en uiterst waakzame dieren en als ze in paniek raken zijn er op een ruime weide voldoende mogelijkheden om de mensen te ontlopen. Een hertenweide heeft een flink hek nodig, want herten zijn hoogspringers. De historische hekken zijn gemaakt van hout, ijzer of beton. In sommige hekwerken zijn gaten opgenomen, die het bezoekers gemakkelijker maken de herten te aaien en te voeren. De hekken werden in de ene hertenkamp rechtop en in de andere schuin geplaatst. In het hekwerk zijn vaak een of meer zogenoemde kissinggates opgenomen, die het aaien en voeren voor kinderen wat makkelijker maken.
+====angstig====
+Herten zijn angstige en uiterst waakzame dieren en als ze in paniek raken zijn er op een ruime weide voldoende mogelijkheden om de mensen te ontlopen. Een hertenweide heeft een flink hek nodig, want herten zijn hoogspringers. De historische hekken zijn gemaakt van hout, ijzer of beton. In sommige hekwerken zijn gaten of kissing gates opgenomen, die het bezoekers gemakkelijker maken de herten te aaien en te voeren. De hekken werden in de ene hertenkamp rechtop en in de andere schuin geplaatst.
 ==Materialen==