Monumenten/532277

⇐ (532277) monumentenregisterMonumentnummer: 532277

Introductie

Het Evoluon werd in 1966 geopend als tentoonstellingsgebouw. Het gebouw ziet eruit als een vliegende schotel.

Tentoonstellingsgebouw op twaalfhoekige/cirkelvormige grondslag met luifel en met een doorgang verbonden L-vormig faciliteitengebouw aan de westzijde, een rechthoekig terras met ingangstrap, vlonder en hemelwatervergaarbak, mast en vijver en sculptuur.

Kenmerken

• Datering: 1961-1966
• Architect: Leo de Bever, Louis Christiaan Kalff
• Bouwstijl: Internationale Stijl
• Rijksmonument sinds: 17 april 2018

Geschiedenis

Het Evoluon was een jubileumgeschenk van het 75-jarige Philips aan Eindhoven. De oorspronkelijke werktitel was “Project ‘66”. Het succes van het Philipsgebouw op de wereldtentoonstelling in Brussel (1958) bracht Frits Philips op het idee een permanente expositie op te zetten. De grond werd geschonken door de gemeente Eindhoven als jubileumgeschenk. De bouwtijd van slechts twee jaar werd gecompliceerd door twee strenge winters. De expositie moest een beeld geven van de invloed van mechanisering, automatisering en humanisering op de menselijke arbeid en de betekenis van wetenschap en techniek voor de samenleving. Prof. dr. J.F. Schouten ontwikkelde de inhoud van de expositie, James Gardiner deed de visualisatie.

Het Evoluon werd voor het publiek gesloten op 30 november 1989. Het had toen tien miljoen bezoekers getrokken. Sinds 1991 zakelijk ontvangst- en ontmoetingscentrum, later conferentiecentrum. In de jaren ’90 auditorium met foyer aangebouwd op de as van de gang naar de oorspronkelijke foyer. De foyer en restaurant zijn gewijzigd in conferentiezalen en VIP-rooms met luxe restaurant. In zuidelijke richting is een kantoorgedeelte aangebouwd naar ontwerp van architect G. Grosveld.

Exterieur

(Afb. 1.) Schotel van 77 m doorsnede rustend op 12 V-vormige kolommen waartussen glazen hal, van waaruit glazen verbindingsgang naar restaurant en foyer. In bovenschaal 48 vensters langs de buitenrand. Ronde vijver van 77 m doorsnede, omliggend park met rondlopende paden; oorspronkelijke hoofdtoegangsweg gericht op hoofdentree.

Aanleg

Aansluitend aan het terras, deels onder de koepel, ronde vijver met een doorsnee van 77 m, die onderdeel is van het hemelwaterafvoersysteem van het gebouw. Daaromheen aan de zuidoostzijde door struiken begrensde gazons. Aan de noordzijde gazons met toegangsweg vanaf de weg naar de hoofdingang, met struiken/gazons aan de oostzijde.

Interieur

Grote hal waarin glazen plunjerlift en dubbele trappartij, drie omlopende trapsgewijs oplopende galerijen verbonden door trappen, minitheaters op ring. In oorspronkelijke aanbouw, verbonden door glazen gang, foyer en restaurant. Kelders onder centrale hal en foyergebouw.

Constructie

Onderschaal uit betonnen elementen, bijeengehouden door 160 km aangespannen staalkabel, gedragen door 12 betonnen V-kolommen. Bovenschaal uit 822 betonnen zeshoekige koepelelementen voorzien van houten betimmering waarop mastiek en wit PVFfolie. Glazen halwand, stalen kozijnen. Kunststof lichtkoepel.

Waterafvoer: 11 zichtbare kunststof buizen.

Dakconstructie restaurant en foyer: betonnen “hypparschalen”, aan de binnenzijde bekleed met hardhouten delen. Gevels foyergebouw gemetseld in grijsblauw en wit geglazuurde stenen.

Kunstwerken

• (Afb. 3.) Prof. Fred Carasso, twee bronzen entreedeuren bij hoofdingang, voorstellende “De Evolutie van de mens”. Ze staan model voor de mens die zich door middel van techniek een weg baant naar een betere toekomst.

Monumentale waarde

Het Evoluon is symbool voor een tijdperk waarin Philips en de regio Eindhoven op vele gebieden met elkaar waren verstrengeld en is een uitdrukking van de ontwikkeling van de techniek. Het gebouw is innovatief vanwege de door het gewicht van het beton zeer gedurfde vormgeving en constructie. Het Evoluon is beeldbepalend voor de skyline van dit deel van Eindhoven.

Het gebouw is van belang voor de geschiedenis van de architectuur en de bouwtechniek, vanwege het bijzondere futuristische ontwerp. Er is sprake van een gedurfde constructie vanwege het gewicht van het beton. Daarmee is het een bijzonder ontwerp in het oeuvre van L.C. Kalff en L. de Bever. Er is sprake van een totaalontwerp, waarbij de samenhang tussen de open, lichte hal onder de schotel en de meer gesloten tentoonstellingsruimten in de schotel, met bijzondere ruimten in de aanbouw, zich in in- en exterieur manifesteert. Het gebouw heeft bovendien een integrale samenhang met de cirkelvormige vijver en de concentrische groenaanleg daar omheen.

Bronnen en verwijzingen

• Besluit en motivering: officieel besluit van de rijksoverheid tot het aanwijzen van dit rijksmonument, inclusief toelichting van de redenen (15 februari 2018) Bestand:Besluit en besluitmotivering 532277 Evoluon.pdf
• Bibliotheek RCE Hendriks, S.: Evoluon, 40 jaar boegbeeld van een ambitieuze regio, ’s Hertogenbosch 2006
• Dam, P. van: Ir. L.C. Kalff, Het artistieke geweten van Philips, Eindhoven, 2006
• Monumenten in Nederland Ronald Stenvert e.a., Monumenten in Nederland: Noord Brabant - Eindhoven, 1997, p. 147

Zie ook

Artikelen

• Wederopbouwmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten
• Wederopbouw 1959-1965

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---