Vught - Boxtelseweg 58 - Park bij Kloostercomplex Huize Steenwijk

(521296) monumentenregister Monumentnummer: 521296

Introductie

Het Park bij Kloostercomplex Huize Steenwijk dateert uit de negentiende eeuw en is aangelegd in landschapsstijl. In 1902 werd het landgoed gekocht door de fraters van Tilburg. In 1993 verhuisden de laatste fraters naar Tilburg en Den Bosch.

Heilig Hartbeeld in tuin bij Huize Steenwijk, RCE Beeldbank

Begraafplaats bij Huize Steenwijk, RCE Beeldbank

Kloosterhotel ZIN, RCE Beeldbank

Kenmerken

Tuin:

• Datering: 19e eeuw
• Tuinstijl: Landschapsstijl
• Landschapsarchitect: onbekend
• Rijksmonument sinds: 10 mei 2002

Beschrijving

Huize Steenwijk werd gesticht als buitenplaats en in 1840 werd een nieuw huis gebouwd met behoud van een gracht met halfronde vijver en een langwerpige vijver (grand canal) en tuin. In 1902 werd het landgoed van ca. 27 ha. gekocht door de fraters van Tilburg, mede met oog op het melkveehouderijbedrijf op boerderij Annaland om de broeders van zuivel te voorzien.

In het park kwam een achthoekige Mariakapel, een begraafplaats met kruisbeeld en kruiswegstaties. Het landgoedpark kenmerkte zich aan het eind van de 19e eeuw door een kleinschalig landschap met parkaanleg en zichtweide tussen het huis en de Boxtelseweg, lanenstelsel, bosjes en waterpartijen. Daartussen lagen akkers en weilanden. Na de aankoop door de fraters bleef de terreinindeling min of meer gelijk, maar zal het gebruik zijn geïntensiveerd. De zichtweide werd langs de Boxtelseweg dichtgeplant (met o.a. naaldbomen), diverse bijgebouwen verrezen, delen van bosjes verdwenen of werden ingericht als begraafplaats, ten zuiden van het klooster kwam boerderij Nieuw Annaland met een grote boomgaard en de percelering van de westelijke velden werd geoptimaliseerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd de begraafplaats omgevormd, waarbij de ijzeren kruizen werden vervangen en de calvarieberg een kruisbeeld werd. Het bosje achter de begraafplaats kreeg een recreatieve bestemming met een wandelpad. In 1993 verhuisden de laatste fraters naar Tilburg en Den Bosch. Het klooster werd omgevormd tot Kloosterhotel ZIN, dat in 2001 opende. Het terrein is nog eigendom van de orde. De begraafplaats is nog in gebruik als landelijke begraafplaats van de frater orde, ook met herbegravingen van elders en gedenkplaatsen. De bomen op de weide voor het huis dateren duidelijk uit de buitenplaats periode, gezien de hoge ouderdom van meer dan 100 jaar.

Uit de rapportage van 2021 blijkt dat het terrein veel kenmerken heeft van een buitenplaatspark, door situering van het hoofdgebouw, bomen en waterpartijen uit de periode voor 1902. Anderzijds kent het duidelijke ingrediënten die verwijzen naar het gebruik als klooster, zoals het veelvuldige gebruik van wintergroen (creëren van beslotenheid), slingerlaan voor een rondwandeling (recreatief of biddend), aanwezigheid van een begraafplaats en enkele devotionalia (Heilig Hartbeeld, kapel, kruiswegstaties). Hoewel de agrarische component van oorsprong nadrukkelijk aanwezig was op het terrein, ligt deze nu enigszins terzijde en is bijvoorbeeld geen sprake van een (herkenbare) kloostermoestuin. Het parkdeel tussen het hoofdhuis en de Boxtelseweg bestaat uit een grote weide met diverse soorten oude bomen (plataan, amberboom, linde, moerascipres, berk, magnolia, tulpenboom, conifeer), omgeven door een dichte groenstrook met onder meer wintergroene beplanting (rhododendron, laurier, coniferen, etc.) waar een slingerlaan met Amerikaanse eik loopt.

Bronnen en verwijzingen

• Brabants Historisch Informatie Centrum - De Fraters van Tilburg
• Brabants Historisch Informatie Centrum - Huize Steenwijk in Vught
• Kloosterhotel ZIN
• Niet gepubliceerde inventarisatie ten behoeve van de rapportage “Van Paterstuin tot Koningsbosch, Rijksbeschermde kloostertuinen, een verkenning" uitgevoerd in 2021 voor de RCE door SB4 Bureau voor historische tuinen, parken en landschappen.

Zie ook

Monumenten

• Vught - Lunettenlaan 201 - Kazerne

Artikelen

• Kloostertuinen in Nederland
• Rijksmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten
• Groen erfgoed

Begrippen

Landschapsstijl en Heilig Hartbeelden

Meer informatie

Meer over het monumentenregister en het rechtsgevolg van de aanwijzing tot rijksmonument is te vinden op cultureelerfgoed.nl/monumenten.

Meer over de omvang en reikwijdte van de bescherming van specifiek dit monument is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister en de leeswijzer.