Maastricht - Vredeslaan 11 / Gerechtigheidslaan 46 - Huis Goessen

⇐ (532168) monumentenregisterMonumentnummer: 532168

Introductie

Directeurswoning/verzekeringskantoor met vlaggenstokstandaard en aanleg.

Kenmerken

• Datering: 1961-1962
• Architect: P. Sigmond
• Bouwstijl: Brutalisme/shake hands
• Rijksmonument sinds: 6 februari 2015

Exterieur

Vrijstaand pand, opgebouwd uit meerdere bouwvolumes. Het hoofdvolume aan de straat is twee bouwlagen hoog en heeft een lessenaardak. In het midden van het dak is een forse, gemetselde schoorsteen.

De begane grond is blauwgrijs geschilderd, de verdieping wit. De linker hoek van de begane grond is rond gemetseld. In de linker zijgevel hiervan is een zijingang met een stalen deur met bovenlicht. In het portiek rechts van de hoek is een oorspronkelijke dubbele stalen toegangsdeur. Rechts hiervan zijn twee oorspronkelijke stalen vensterpuien. De eerste verdieping kraagt over de begane grond. Op de eerste verdieping is links een smalle vensterpui met stalen raam en een paneel in de borstwering. Rechts is een breed venster met een driedelig stalen raam met benedenramen.

Aan de zuidoostzijde van het hoofdvolume is een tweelaagse uitbouw met een plat dak. De gevel aan de Vredeslaan vertrapt twee maal. De oostgevels hiervan zijn blind, de zuidgevels bevatten oorspronkelijke stalen vensterpuien, voorzien van een dicht paneel in de borstwering. Aan de westzijde van het hoofdvolume is een éénlaags smalle uitbouw met een forse westelijke blinde zijgevel. Tussen de muur en de zijgevel van het hoofdvolume is een stalen venster. De kleurstellingen van de buitengevels (wit met lichtblauw) en de vensterpuien (rood en donkerblauw) zijn oorspronkelijk.

Aan de pleinzijde, en de zijden van beide aangrenzende lanen toont het L-vormige volume steeds een andere gevelopbouw die uit een plastische bewerking van het volume voortkomt.

In de voortuin bevindt zich een oorspronkelijke, decoratieve smeedijzeren vlaggenstokstandaard.

De buitengevels zijn opgemetseld in baksteen. Raamsponningen en deuren zijn van staal. Aan het dak is een zinken bakgoot bevestigd.

Het pand was oorspronkelijk gebouwd als combinatie van assurantiekantoor en bankfiliaal. De open begane grondverdieping had dan ook een bank en baliefunctie. Daarnaast zijn nog enige afzonderlijke kantoren op de begane grond te vinden. Met uitzondering van het kantoor van de directeur heeft geen enkele werkruimte zicht op het privé woonhuis.

Onder het gehele pand ligt een betonnen kelder waar nog altijd een stevige bankkluis te vinden is. In de geest van de tijd van de koude oorlog, waarin de bouw tot stand kwam, zijn er voorzieningen getroffen voor het maken van een bomvrije ruimte.

Het woonhuis op de eerste verdieping heeft een hoge woonruimte met entresol onder het lessenaarsdak, een balkon met betonnen luifel en trap naar de tuin. Op deze verdieping bevinden zich ook de slaapvertrekken.

Het woonhuis met kantoor staat op een centraal punt in de wijk Scharn op de hoek van de Vredeslaan en Gerechtigheidslaan, die tezamen met de Vrijheidslaan op de Antonius van Paduakerk aan de Wethouder van Caldenborglaan kerk gericht zijn. Het bouwterrein tegenover de kerk was in het bestemmingsplan van 1953 oorspronkelijk bestemd voor ‘vier bouwblokken met minstens vier verdiepingen’. Gezien het gebrek aan interesse voor deze kleine flatjes, werd de bestemming voor twee van deze vier bouwterreinen in 1957 gewijzigd in dubbelkavels voor middenstandswoningbouw. Uiteindelijk werd ook voor het laatste dubbelkavel afgezien van verdiepingsbouw. Op verzoek van de koper Arnold Goessen, assuradeur en houder van een filiaal van de bank van Landschot, kon het bestemmingsplan voor dit dubbelkavel in april 1961 bij afgifte van de bouwvergunning gewijzigd worden t.b.v. een woonhuis met kantoor.

Arnold Goessen vroeg in eerste instantie architect Theo Boosten, die een bekende van hem was, om een ontwerp te maken. Zijn ontwerpvoorstel beviel echter de opdrachtgever niet. Om hun goede relatie niet te schaden stelde Boosten voor om de jonge architect Peter Sigmond te vragen. Zijn voor die tijd in deze omgeving zeer moderne ontwerp was wel naar de zin van de opdrachtgever en het werd vrijwel ongewijzigd gerealiseerd.

Monumentale waarde

Frans Dingemans, de stadsarchitect van de gem. Maastricht, ontwierp in 1952 het uitbreidingsplan ‘Scharn’. Daarin wist hij een bijzonder geslaagde verbinding te leggen tussen de nieuwe uitbreiding en de op neoklassieke stedenbouwkundige principes gebaseerde straalsgewijze assen en cirkelvormige tussenstraten van de vooroorlogse bebouwing met de kerk en een (inmiddels verdwenen) monumentale herenboerderij. Dit pand neemt binnen dit ensemble een prominente plaats in.

De sfeer en de optimistische allure van het modernisme van het begin van de 60-er jaren zijn nog volledig herkenbaar.

Zowel het kantoor, het woonhuis als het grootste gedeelte van de tuin zijn nog geheel in de oorspronkelijke staat, inclusief de stalen ramen met veelal nog enkel glas. In verband met een betere isolatie van het huis is overigens een proefopstelling met isolatieglas gemaakt, de messing sierlijsten rond de ramen zullen dan komen te vervallen. Dergelijke huizen zijn meestal ingrijpend verbouwd. Met name gaat het om bouwfysische maatregelen tegen de koudebruggen die dergelijke huizen allemaal hebben.

In het huis zijn alle nog aanwezige vaste kasten, die oorspronkelijk mee ontworpen werden, in gebruik. Slechts in de keuken en de badkamer zijn verouderde of versleten onderdelen vernieuwd. Op de woonverdieping zijn de gedateerde rode vloerplavuizen vervangen door een leisteenvloer, geïnspireerd op de vloer in de bankzaal.

Ook de kleuren van het buitenwerk zijn nog origineel.

De tuinaanleg heeft an sich geen monumentale waarde, maar de tuin is wel van belang voor de ruimtelijke beleving van het pand.

Bronnen en verwijzingen

• Beeldbank RCE Meer foto's van dit rijksmonument

Zie ook

Artikelen

• Rijksmonumenten
• Wederopbouwmonumenten

Hoort bij deze thema's

• Monumenten
• Wederopbouw 1959-1965

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

---