Breda - Topaasstraat 13 - Gemeentelijk Sportcentrum
< Rijksmonumenten⇐ (532193) monumentenregisterMonumentnummer: 532193
Introductie
Gemeentelijk Sportcentrum
Kenmerken
- Datering: 1961-1966
- Architect: J.J. Margry, Bureau Margry en Van Hoytema
- Bouwstijl: Functionalisme, Modernisme. Margry toont hier een verwantschap met het brutalisme.
- Rijksmonument sinds: 6 juni 2018
Exterieur
Voorbouw bestaande uit een rechthoekig bouwvolume van twee bouwlagen met stalen raampuien gevuld met glasruiten. Het platte dak hangt aan opvallende grote betonnen spanten. Links naast de hoofdingang staat een trap naar de bovenverdieping, oorspronkelijk was hier een terras aangebracht maar dit is dichtgezet en bij de achtergelegen kantine getrokken.
Het gebouw heeft een betonskelet met vullingen van baksteenmetselwerk in een gele baksteen en stalen raampuien met glasruiten. De betonconstructie van de grootste sportzaal heeft afschuinde kolommen en v-vormige gekoppelde dakliggers. Deze constructie is in een vereenvoudigde vorm toegepast bij de gymnastiekzaal.
Op de gevel staan de oorspronkelijke naamaanduiding in letters “sportcentrum”.
Interieur
De ingang voor sporters leidt naar een lange hal met aan de linkerzijde een grote sportzaal met tribune, aan de achterzijde een gymnastiekzaal. Het publiek bereikt de tribune van de grote sportzaal vanaf een aparte ingang aan de linkerzijde. Rechts van de lange gang zijn kleedruimtes gesitueerd, iets verdiept gelegen. Aan het einde van de lange gang is de gymnastiekzaal geplaatst. Aan de rechterzijde van de gang is een aparte ingang voor scholieren. Op de verdieping, boven de entree, een kantine en vergaderruimte. Daarachter extra kleedruimtes. De indeling van het sportcentrum is grotendeels gebaseerd op schema’s die door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten werden uitgegeven.
Ook aan de binnenzijde is veel beton gebruikt. De binnenwanden in de sportzalen zijn van metselwerk met geglazuurde baksteen in lichte tinten zoals wit en zachtblauw. Open trappen van beton met stalen leuningen met houten handlijsten. Tegels op de vloeren in hallen en kleedkamers. Banken van staal en hout in de kleedkamers en op de tribunes. Bij de entree is in de linker zijmuur een glazen vitrine geplaatst.
In de loop der jaren zijn wijzigingen doorgevoerd zoals het geel schilderen van delen van de betonconstructie in het interieur, het aanbrengen van een gele en rode kleuren op het exterieur (kozijnen, pilotis), het herinrichten van de kantine in de stijl van een bruin café, het dichtzetten van het zonneterras.
In 2012 vond een renovatie plaats naar ontwerp van de Bredase architect Pascal Grosfeld, uitgevoerd door Breda Bouw. De architect heeft in overleg met de afdeling erfgoed van de gemeente gebruik gemaakt van de oorspronkelijke bouwtekeningen. Het doel is technische verbeteringen door te voeren en met minimale middelen iets van de oorspronkelijke kwaliteit terug te brengen. In de sportzalen zijn nieuwe vloeren aangebracht. De gordijnen in de sportzalen zijn verwijderd. Aan de buitenzijde zijn nieuwe jaloezieën aangebracht. De kleedkamers zijn gemoderniseerd (oorspronkelijke bankjes zijn daarbij behouden). Er zijn voorzieningen aangebracht ten behoeve van rolstoeltoegankelijkheid.
Houten betimmeringen op het plafond zijn vervangen door lichtere roosters om een luchtiger effect te verkrijgen. De onderdelen van de betonconstructie die geel waren geschilderd, zijn overgeschilderd in lichtgrijs. De kleuren in het exterieur zijn verwijderd en vervangen door grijs. Plaatwerk aan het exterieur is vervangen. Aan het exterieur is metselwerk en beton gereinigd.
Uit de kelder is asbest verwijderd. In de ontvangsthal is een nieuwe balie aangebracht. Op de vloer is rood linoleum aangebracht.
Monumentale waarde
Het gebouw is van waarde als goed voorbeeld van het indertijd nieuwe bouwtype van overdekte accommodatie van zaalsporten.
Het gebouw is van belang vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten waarbij een zakelijk verband is gezocht tussen vorm, constructie en ruimtelijke indeling, waarbij de constructie heeft gezorgd voor een vrij vloeroppervlak en tevens een markante, expressieve vormgeving. Het gebouw vormt hierdoor beeldbepalend object aan een belangrijke uitvalsweg. Van belang is ook de combinatie van beton brut in het exterieur en de binnenwanden van geglazuurde baksteen.
Het gebouw is van belang voor het gevarieerde oeuvre van J.J. Margry.
Bronnen en verwijzingen
- Joosje van Geest, Architectuurgids Breda, Rotterdam 2002
- Leon van Meijel, Waardestelling sportcentrum Topaasstraat 13, Breda, Nijmegen 2009
- Monumenten Adviesbureau Nijmegen
Zie ook
ArtikelenHoort bij deze thema's BegrippenMeer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 28 mrt 2024 om 04:03.