Eindhoven - Den Dolech 2 - W-Hal Technische Universiteit

(532242) monumentenregisterMonumentnummer: 532242

Introductie

Werktuigbouwkunde-Hal. Universiteitsgebouw met loopbruggen.

Afb. 1. W-Hal Technische Universiteit, november 2021. Foto door Alex P. Kok, Wikimedia Commons CC BY-SA 4.0

Kenmerken

Datering: 1957-1960
Architect: S.J. van Embden; J.L.C. Choisy
Bouwstijl: geen specifieke stroming
Rijksmonument sinds: 23 oktober 2018

Geschiedenis

Na de tweede wereldoorlog ontstond een lobby voor een tweede technische hogeschool (naast die in Delft), gesteund door bedrijven als Philips en DAF. In 1953 werd Eindhoven als vestigingsplaats goedgekeurd door het parlement.

Exterieur

Het ontwerp, door het bureau van Van Embden, begon op een abstract niveau. Niet de vorm, maar het functioneren van het bedrijf, in dit geval het onderwijs, werd als uitgangspunt genomen. Door het karakteriseren van het fenomeen en de gevonden problematiek werd tot een ontwerp gekomen.

In 1957 presenteerde Van Embden zijn eerste schetsplan: geen afgesloten campus, maar de TH zou in contact staan met de burgers. Het terrein, vlak bij het stadshart, bleef openbaar toegankelijk, maar zonder doorgaande verkeerswegen. De TU-Eindhoven kent een sterke samenhang tussen de verschillende afdelingsgebouwen. Werktuigbouwkunde werd gezien als studierichting met de meeste onderlinge relaties en ondergebracht in het gebouw dat als knooppunt zou fungeren. Door het systeem van luchtbruggen bleef het maaiveld vrij.

Interieur

De visie van Van Embden was dat studenten al tijdens hun studie de atmosfeer van de daadwerkelijke praktijk mee moesten krijgen om zo een brug te kunnen slaan tussen wetenschap en praktijk. De zogenaamde W-hal heeft dan ook een sterke industriële uitstraling, waarbij in de constructie destijds de grenzen en creativiteit van het technisch ontwerp werden opgezocht. De W-hal is ook letterlijk het hart van de campus waar omheen de afdelingen Natuurwetenschappen, Scheikunde en Elektrotechniek als ook aan de Werktuigbouw dienstbare wetenschappen zijn gegroepeerd. De vrij gelegen verbindingsgangen tussen de verschillende afdelingsgebouwen lopen allen via de W-hal.

De hal is onderdeel van een stedenbouwkundig ontwerp, waarbij de hal als knooppunt fungeert van het verkeer tussen de verschillende Universiteitsgebouwen. Het grid van de hal is in het stedenbouwkundig plan doorgevoerd in de maatvoering en situering van de universiteitsgebouwen in het plan van Van Embden.

Het gebouw is plat gedekt met hogere en lagere delen in een matrix van 12,40 x 12,40 m, met luchtbruggen op verdiepingshoogte naar andere universiteitsgebouwen, als knooppunt van het universiteitscomplex. De wanden zijn overwegend van glas in staalprofielen. De draagconstructie zit aan de buitenzijde.

Het interieur wordt gekenmerkt door een grote hal met brede trap, waarin oorspronkelijk de verbindingsgangen doorliepen.

Het gebouw is in 2011 getransformeerd door Ector-Hoogstad architecten en grondig gerenoveerd, waarbij recht is gedaan aan de monumentale waarden. Onder meer midden boven de hal een nieuwe hoogbouw op zuilen, daardoor zwevend, toegevoegd, evenals midden beneden een souterrain, gevels op enkele plaatsen opengemaakt.

Monumentale waarde

Het gebouw is een toonbeeld van de ontwikkeling van technische hogescholen in de wederopbouwperiode. Door de architectonische uitwerking en vormgeving van het concept als knooppunt van het universiteitscomplex, zowel in de oorspronkelijke als de getransformeerde vorm is dit gebouw van belang voor de geschiedenis van de architectuur en de bouwtechniek.

Het universiteitscomplex neemt een belangrijke plaats in in het oeuvre van Van Embden en Choisy. De hal is van belang vanwege de zeldzame constructie als knooppunt met luchtbruggen. De centrale plek binnen het universiteitsterrein vormt de deze hal. Juist vanwege deze centrale positie is aan dit gebouw de monumentstatus toegekend.

Ondanks de verbouwing en herbestemming is het oorspronkelijke ontwerp goed herkenbaar gebleven.

Bronnen en verwijzingen

Besluit en besluitmotivering Officieel besluit van de rijksoverheid tot het aanwijzen van dit rijksmonument, inclusief toelichting van de redenen.
Collectie Nieuwe Instituut Nieuwbouw Faculteit Technische Natuurkunde en Electrical Engineering TU/e, Technische Universiteit, Eindhoven
Crimson Architectural Historians, Notitie Cultuurhistorische Waarde W-Hal TU/e, Rotterdam 2007.
Geest, Joosje van, S.J. van Embden, Rotterdam 1996, p 62-63, 74-75, 138 t/m 145
Interview met prof. ir. S.J. van Embden, Sleutelbegrippen: integratie en flexibiliteit. In: Plan ;10 (1970), p. 671 t/m 673.
Monumenten in Nederland Ronald Stenvert e.a., Monumenten in Nederland: Noord Brabant - Eindhoven, 1997, p. 147
S.J. van Embden, De technische hogeschool te Eindhoven. In: Bouwkundig Weekblad; 82(1964), p. 293-301.
S.J. van Embden, J.C.L. Choisy, Technische Hogeschool te Eindhoven. In: Bouw; 21(1965), p. 212-220.

Zie ook

Artikelen

Hoort bij deze thema's

Meer informatie
Meer over het monumentenregister en de pagina's in deze kennisbank is te vinden in Monumenten - Rijksmonumentenregister.
Meer over wat er is beschermd is te vinden in de leeswijzer.

U kunt op deze kennisbank reageren via het reactieformulier.